Οι ηλικιωμένοι που έχουν περισσότερη βιταμίνη D στον εγκέφαλό τους μπορεί να παραμείνουν διανοητικά πιο ευκρινείς, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν οι ηλικιωμένοι είχαν υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στον εγκεφαλικό ιστό τους, έτειναν να έχουν καλύτερες επιδόσεις σε τυπικά τεστ μνήμης και σκέψης. Ήταν επίσης λιγότερο πιθανό να έχουν άνοια ή ηπιότερες γνωστικές διαταραχές.
Πώς επηρεάζει η βιταμίνη D τον εγκέφαλο;
Οι ειδικοί τόνισαν ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η βιταμίνη D, η ίδια, προστατεύει από την άνοια — μια πολύπλοκη εγκεφαλική νόσο που έχει πολλούς παράγοντες. Και κανείς δεν πρέπει να αρχίσει να καταναλώνει συμπληρώματα με βάση τα ευρήματα, είπαν. Για ένα, η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να είναι επιβλαβής. Και η μελέτη δεν αξιολόγησε πόση βιταμίνη D έπαιρναν οι συμμετέχοντες καθημερινά.
“Δεν έχουμε στοιχεία ότι η λήψη μεγαλύτερης από τη συνιστώμενη ποσότητα βιταμίνης D είναι καλύτερη για τον εγκέφαλο”, δήλωσε η ανώτερη ερευνήτρια Sarah Booth, η οποία διευθύνει το Jean Mayer USDA Human Nutrition Research Centre on Aging στο Πανεπιστήμιο Tufts στη Βοστώνη. Η βιταμίνη D είναι γνωστό ότι έχει κρίσιμους ρόλους, όπως η διατήρηση της υγείας των οστών και των μυών, καθώς και η υποστήριξη της άμυνας του ανοσοποιητικού. Αλλά αν βοηθά στην προστασία του εγκεφάλου που γερνά είναι ασαφές.
Η νέα μελέτη — που δημοσιεύτηκε στις 7 Δεκεμβρίου στο περιοδικό Alzheimer’s & Dementia — προσθέτει μια μικτή έρευνα για τη βιταμίνη D και τη γήρανση του εγκεφάλου. Ορισμένες μελέτες έχουν βρει μια συσχέτιση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα και του υψηλότερου κινδύνου άνοιας σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Άλλοι δεν έχουν. Εν τω μεταξύ, μερικές δοκιμές έχουν δοκιμάσει τα αποτελέσματα των συμπληρωμάτων βιταμίνης D στη μνήμη και τη σκέψη των ηλικιωμένων. Και μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για τα οφέλη.
Σύμφωνα με την Booth, η ομάδα της ήθελε να κάνει ένα βήμα πίσω και να κάνει μια βασική ερώτηση: Η βιταμίνη D φτάνει στον εγκέφαλο;
Για να το κάνουν αυτό, μελέτησαν αυτοψία εγκεφαλικού ιστού από ηλικιωμένους που είχαν συμμετάσχει στο Rush Memory and Aging Project πριν από το θάνατό τους. Αυτό το έργο, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990, είναι μια μακροπρόθεσμη μελέτη που προσπαθεί να κατανοήσει καλύτερα τη φυσιολογική και μη φυσιολογική γήρανση του εγκεφάλου.
Οι συμμετέχοντες υποβάλλονται σε ετήσια γνωστικά τεστ και συναινούν στη δωρεά του εγκεφαλικού ιστού τους για μελέτη μετά το θάνατό τους. Η ομάδα του Booth ανέλυσε τον εγκεφαλικό ιστό από 290 συμμετέχοντες στη μελέτη, οι οποίοι ήταν κατά μέσο όρο ηλικίας 92 ετών όταν πέθαναν.
Αποδείχθηκε ότι η βιταμίνη D ήταν, στην πραγματικότητα, παρούσα σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου που ανέλυσαν οι ερευνητές — συμπεριλαμβανομένων δύο όπου είναι γνωστό ότι εκδηλώνονται ανωμαλίες που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ.
Και συνολικά, οι ηλικιωμένοι των οποίων οι εγκέφαλοι διέθεταν μεγαλύτερες ποσότητες βιταμίνης D είχαν συνήθως καλύτερες επιδόσεις στα γνωστικά τεστ της μελέτης. Για κάθε διπλασιασμό των συγκεντρώσεων βιταμίνης D, οι συμμετέχοντες είχαν 25% έως 33% λιγότερες πιθανότητες να είχαν άνοια ή ήπια γνωστική εξασθένηση στην τελευταία τους επίσκεψη μελέτης.
Τα ευρήματα δείχνουν μια «ενδιαφέρουσα πιθανή σύνδεση» μεταξύ της βιταμίνης D του εγκεφάλου και του κινδύνου άνοιας, δήλωσε η Claire Sexton, ανώτερη διευθύντρια επιστημονικών προγραμμάτων και ενημέρωσης για την Ένωση Αλτσχάιμερ. Αλλά αυτό δεν αποδεικνύεται αιτία και αποτέλεσμα, είπε ο Sexton, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Επισήμανε επίσης ένα άλλο εύρημα: Οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης D στον εγκέφαλο δεν συσχετίστηκαν με καμία από τις εγκεφαλικές ανωμαλίες που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ που αξιολόγησαν οι ερευνητές — συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών που είναι γνωστές ως «πλάκες». Έτσι, εάν η βιταμίνη προστατεύει από την άνοια, δεν είναι σαφές πώς.
Ο Μπουθ είπε ότι μια πιθανότητα είναι ότι η καλή διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της επαρκούς βιταμίνης D, βοηθά στην «προστασία» του εγκεφάλου έναντι των παθολογικών αλλαγών που σηματοδοτούν την άνοια. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές θεωρούν ότι διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες – συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της άσκησης και της ψυχικής διέγερσης – μπορεί να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους να διατηρήσουν τη γνωστική τους λειτουργία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και όταν αυτές οι εγκεφαλικές αλλαγές εμφανίζονται.
Ο Σέξτον είπε ότι η Ένωση Αλτσχάιμερ ηγείται μιας μελέτης, που ονομάζεται U.S. POINTER, η οποία ελέγχει εάν ένας συνδυασμός μέτρων για τον τρόπο ζωής – συμπεριλαμβανομένης της υγιεινής διατροφής και της άσκησης – μπορεί να διατηρήσει τη γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους ενήλικες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο παρακμής. Όσο για τη βιταμίνη D, το σώμα τη συνθέτει φυσικά όταν το φως του ήλιου χτυπά το δέρμα, αλλά λίγες τροφές την περιέχουν φυσικά: Τα λιπαρά ψάρια είναι μια πηγή, ενώ τροφές όπως το γάλα, ο χυμός πορτοκαλιού και τα δημητριακά πρωινού είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη D.
Η συνιστώμενη πρόσληψη για ενήλικες έως 70 ετών είναι 600 IU την ημέρα. οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να λαμβάνουν 800 IU. Δεν είναι πραγματικά σαφές γιατί μερικοί άνθρωποι έχουν περισσότερη βιταμίνη D στον εγκέφαλο από άλλους. Σε αυτή τη μελέτη, είπε ο Booth, υπήρχε μόνο μια «μέτρια» συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα και εκείνων στον εγκέφαλο. Και τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα δεν σχετίζονταν με την απόδοση των γνωστικών τεστ των ηλικιωμένων.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των φυλετικά διαφορετικών ομάδων, για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει, είπε ο Booth. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή τη μελέτη ήταν λευκοί και λίγοι είχαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα. Τα άτομα με πιο σκούρο δέρμα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έλλειψης βιταμίνης.