Ο πρόωρος τοκετός, πριν από τις 34 εβδομάδες εγκυμοσύνης, συνδέεται με χαμηλότερες βαθμολογίες σε μαθηματικά και γλωσσικά τεστ ως έφηβος σε σύγκριση με εκείνους που γεννήθηκαν στις 40 εβδομάδες, διαπιστώνει μια μεγάλη μελέτη πληθυσμού της Δανίας που δημοσιεύτηκε σήμερα στο The BMJ.
Πώς ο πρόωρος τοκετός σχετίζεται με τις χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις;
Η μελέτη, ωστόσο, δεν βρήκε ουσιαστική διαφορά στη μεταγενέστερη εγκεφαλική (γνωστική) λειτουργία σε μωρά που γεννήθηκαν μεταξύ 34-39 εβδομάδων και σε αυτά που γεννήθηκαν στις 40 εβδομάδες. Και οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι τα γνωστικά αποτελέσματα δεν είναι προκαθορισμένα κατά τη γέννηση, αλλά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές συνθήκες.
Υπολογίζεται ότι περίπου 15 εκατομμύρια βρέφη γεννιούνται πρόωρα, πριν από τις 37 εβδομάδες εγκυμοσύνης, σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Οι τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης είναι σημαντικές για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου και ο πρόωρος και ο πρόωρος τοκετός πιστεύεται ότι έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη μετέπειτα εγκεφαλική λειτουργία.
Ωστόσο, οι προηγούμενες μελέτες ήταν σχετικά μικρές, κυρίως περιορισμένες σε ένα μέτρο ή δεν προσαρμόστηκαν επαρκώς για άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να έχουν επηρεάσει τα αποτελέσματα. Για να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την επίδραση της ηλικίας κύησης – διάρκεια εγκυμοσύνης σε εβδομάδες – κατά τη γέννηση στη μακροπρόθεσμη γνωστική λειτουργία, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα για όλα τα πλήρη αδέρφια που γεννήθηκαν στη Δανία από την 1η Ιανουαρίου 1986 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2003.
Συνολικά 1,2 εκατομμύρια παιδιά γεννήθηκαν αυτήν την περίοδο, εκ των οποίων τα 792.724 είχαν τουλάχιστον ένα πλήρες αδέρφιο που γεννήθηκε την ίδια περίοδο, γεγονός που επέτρεψε στους ερευνητές να λάβουν υπόψη κληρονομικούς παράγοντες όπως η μητρική νοημοσύνη.
Χρησιμοποιώντας πληροφορίες μητρώου σε εθνικό επίπεδο, οι ερευνητές ανέλυσαν την ηλικία κύησης κατά τη γέννηση, μαζί με τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους στη γραπτή δανική γλώσσα και τα μαθηματικά στην ηλικία 15-16 ετών, και χωριστά, τα αποτελέσματα των τεστ νοημοσύνης που έλαβαν 227.403 αδέρφια ηλικίας περίπου 18 ετών, σε υποχρεωτική στρατιωτική στράτευση.
Στην ανάλυση λήφθηκαν επίσης υπόψη παράγοντες που δυνητικά επηρεάζουν, συμπεριλαμβανομένου του φύλου, του βάρους γέννησης, της ηλικίας των γονέων και του μορφωτικού επιπέδου κατά τη γέννηση, του αριθμού των μεγαλύτερων αδελφών και των κοινών οικογενειακών παραγόντων μεταξύ των αδελφών.
Οι ερευνητές υπολόγισαν πόσο πολύ ήταν ένα αποτέλεσμα της εξέτασης πάνω ή κάτω από το μέσο βαθμό και συνέκριναν αυτή τη βαθμολογία για τα αδέρφια σε κάθε ηλικία κύησης με τη βαθμολογία για τα αδέρφια που γεννήθηκαν στο τέλος.
Συνολικά, 44.322 (5,6%) από τα 792.724 παιδιά γεννήθηκαν πριν από τις 37 εβδομάδες. Από αυτούς, μόνο όσοι γεννήθηκαν πριν από τις 34 εβδομάδες είχαν σημαντικά χαμηλότερες από τις μέσες βαθμολογίες στα μαθηματικά από εκείνους που γεννήθηκαν στις 40 εβδομάδες και οι βαθμοί μειώθηκαν σταδιακά με την αύξηση της προωρότητας. Όσον αφορά τον γραπτό λόγο, ωστόσο, μόνο τα παιδιά που γεννήθηκαν σε ηλικία 27 εβδομάδων ή κάτω έδειξαν βαθμό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο.
Η ανάλυση των βαθμολογιών του τεστ νοημοσύνης στρατιωτικής στρατολογίας, που μετρήθηκε σε βαθμούς IQ, έδειξε επίσης σημαντικά χαμηλότερες βαθμολογίες τεστ για όσους γεννήθηκαν πριν από τις 34 εβδομάδες. Για εκείνους που γεννήθηκαν μετά τις 34 εβδομάδες, υπήρχε λιγότερο από 1 μονάδα μείωση στο IQ, σε σύγκριση με εκείνους που γεννήθηκαν στις 40 εβδομάδες. Υπήρξε όμως μείωση IQ 2,4 μονάδων για όσους γεννήθηκαν μεταξύ 32-33 εβδομάδων, 3,8 μονάδες για 28-31 εβδομάδες και 4,2 μονάδες μείωση για όσους γεννήθηκαν στις 27 εβδομάδες ή πριν.
Αυτή είναι μια μελέτη παρατήρησης, επομένως δεν μπορεί να εξακριβωθεί η αιτία και οι ερευνητές αναγνωρίζουν επίσης ορισμένους περιορισμούς. Για παράδειγμα, το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν καταγράφηκε πριν από το 1991 και τα αποτελέσματα των εξετάσεων μπορεί να διαφέρουν από τα αποτελέσματα της πραγματικής ζωής, όπως το εισόδημα στη ζωή.
Ωστόσο, λένε ότι η μελέτη έχει το πλεονέκτημα του μεγάλου μεγέθους δείγματος και ο σχεδιασμός σύγκρισης των αδελφών τους πιθανότατα οφείλεται σε άλλους παράγοντες όπως το κάπνισμα της μητέρας. Τα αποτελέσματα ήταν επίσης παρόμοια μετά από περαιτέρω αναλύσεις, όπως η συμπερίληψη παιδιών που δεν έδωσαν εξετάσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ευρήματα αντέχουν σε έλεγχο.
Αν και οι βαθύτεροι λόγοι για αυτά τα ευρήματα δεν είναι ακόμη σαφείς, οι ερευνητές προτείνουν ότι καθώς η χαμηλή γνωστική ικανότητα συνδέεται με μειωμένη ποιότητα ζωής και πρόωρο θάνατο, τα ευρήματά τους «τονίζουν την ανάγκη για περισσότερη έρευνα για το πώς μπορούν να προληφθούν αυτές οι δυσμενείς εκβάσεις. Τα γνωστικά αποτελέσματα δεν είναι, ωστόσο, προκαθορισμένα κατά τη γέννηση, αλλά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές συνθήκες και την ανατροφή, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η έγκαιρη παρέμβαση δικαιολογείται για παιδιά που γεννιούνται πρόωρα».
Σε ένα συνδεδεμένο άρθρο, Καναδοί ερευνητές αναγνωρίζουν ότι τα γνωστικά ελλείμματα στην πρώιμη ζωή θα μπορούσαν να έχουν δια βίου επιρροή στην ικανότητα και τις ικανότητες ενός ατόμου. Ωστόσο, λένε ότι παρόλο που οι γονείς και οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να γνωρίζουν πιθανές εκπαιδευτικές και γνωστικές δυσκολίες που σχετίζονται με τον πρόωρο τοκετό, «οι γονείς θα πρέπει να καθησυχάζονται ότι το μέγεθος αυτών των διαφορών δεν είναι πάντα σημαντικό, ιδιαίτερα για εκείνες που γεννήθηκαν σε μεταγενέστερες κυήσεις».
Και προτείνουν ότι οι συγκρίσεις αδελφών έχουν προειδοποιήσεις και ότι επειδή τα αίτια του πρόωρου τοκετού είναι πολύπλοκα και ελάχιστα κατανοητά, «οι προσπάθειες εντοπισμού και βελτίωσης άλλων κοινωνικο-περιβαλλοντικών παραγόντων θα μπορούσαν να είναι μια πιο επιτυχημένη προσέγγιση για τον μετριασμό οποιουδήποτε σχετικού νευρογνωστικού αποτελέσματα.»