Σε σύγκριση με άλλα όργανα του πεπτικού, όπως το στομάχι ή και το έντερο, η χοληδόχος κύστη είναι ένα «παραμελημένο» όργανο, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ λίγα πράγματα για τη λειτουργία του, τη σημασία του αλλά και για τα συμπτώματα που προκαλεί.
Πού βρίσκεται και πού χρησιμεύει
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό όργανο σε σχήμα αχλαδιού που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το συκώτι και λίγο πιο πάνω από το πάγκρεας, ψηλά και δεξιά στην κοιλιακή χώρα. Συνηθίζουμε να την αποκαλούμε απλώς χολή, αν και ορθότερα η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται για να περιγράψει το υγρό που αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη και το οποίο βοηθά στη διάσπαση των λιπαρών κατά τη διαδικασία της πέψης.
Η χολή που αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη αποτελείται από λιπαρές ουσίες, όπως η χοληστερόλη. Όταν τα επίπεδα των ουσιών αυτών είναι πολύ υψηλά αυξάνονται οι πιθανότητες να σχηματιστούν συμπαγείς κρύσταλλοι (πέτρες) που προκαλούν τη λεγόμενη χολολιθίαση –κοινώς τις πέτρες στη χολή.
Η χολολιθίαση είναι σε πολλές περιπτώσεις «αθόρυβη», δηλαδή δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται θεραπεία και οι πέτρες ανιχνεύονται τυχαία με αξονική ή υπέρηχο που διενεργείται για τη διερεύνηση άλλου ιατρικού προβλήματος.
Άλλοτε πάλι οι πέτρες προκαλούν σαφή σημάδια και συμπτώματα που μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως πολύ σοβαρά. Στην περίπτωση αυτή η χολολιθίαση μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργική επέμβαση, φαρμακευτική αγωγή ή λιθοτριψία.
Ποια συμπτώματα προκαλεί
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν εκδηλώνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα ή και περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα.
Πόνος στην κοιλιακή χώρα
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα που προκαλούν οι πέτρες στη χολή είναι τα επεισόδια πόνου που παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις. Ο πόνος περιγράφεται συνήθως ως έντονος, επίμονος και ιδιαίτερα αισθητός μετά από ένα λιπαρό γεύμα. Εντοπίζεται κυρίως ψηλά και δεξιά στην κοιλιά, όμως συχνά «ακτινοβολεί» προς την πλάτη ή και τον ώμο.
Ναυτία και εμετός
Αν μια πέτρα σφηνώσει σε κάποιον από τους αγωγούς που μεταφέρουν το υγρό της χολής προκαλείται στο σημείο φλεγμονή και οίδημα, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται ένα αίσθημα ναυτίας που συχνά συνοδεύεται από τάση για εμετό.
Καούρα
Τα συμπτώματα της χολολιθίασης μπορεί να «μιμούνται» αυτά της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (καούρα, κράμπες στην κοιλιά κ.ά.), επομένως επιβάλλεται η επίσκεψη στον γιατρό για ορθή αξιολόγηση και διάγνωση. Όταν η καούρα και οι κοιλιακές κράμπες εμφανίζονται ξανά και ξανά μετά από το φαγητό –και δεν ανακουφίζονται με τη σωματική δραστηριότητα ή την ξεκούραση– ενδεχομένως δείχνουν ότι μια πέτρα έχει μπλοκάρει την έξοδο της χοληδόχου κύστης.
Ίκτερος
Όταν μια πέτρα φράζει κάποιο χοληφόρο αγγείο, δηλαδή κάποιον από τους αγωγούς μέσω των οποίων η χολή περνά στο λεπτό έντερο, συσσωρεύεται στη χοληδόχο κύστη χολερυθρίνη, μια ουσία με κίτρινο χρώμα. Η συσσώρευση χολερυθρίνης προσδίδει στο δέρμα και στο λευκό μέρος των ματιών κιτρινωπή απόχρωση, κατάσταση γνωστή ως ίκτερος.
Σκουρόχρωμα ούρα, ανοιχτόχρωμα κόπρανα
Η διάσπαση της χολερυθρίνης κατά τη διαδικασία της πέψης είναι αυτή που προσδίδει στα ούρα το χαρακτηριστικό κίτρινο και στα κόπρανα το καφέ χρώμα τους. Μια απόφραξη των χοληφόρων αγγείων και κατ’ επέκταση η συσσώρευση χολερυθρίνης οδηγούν συχνά σε αλλοίωση του χρώματος τόσο των ούρων όσο και των κοπράνων.
Πυρετός, ρίγη, ταχυπαλμία
Τα συμπτώματα αυτά –ειδικά αν συνδυάζονται με τον επίμονο πόνο στην κοιλιά– δείχνουν ότι υπάρχει σοβαρή απόφραξη στη χοληδόχο κύστη και επακόλουθη λοίμωξη. Η λοίμωξη αποτελεί επείγουσα κατάσταση, γι’ αυτό και επιβάλλεται άμεση ιατρική παρέμβαση.