Η τροφική αλλεργία είναι μια… ύπουλη και πολύ επικίνδυνη απειλή για τα παιδιά, αφού δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι για το ποιες τροφές μπορούν να τους προκαλέσουν αντίδραση.
Τι είναι η τροφική αλλεργία;
Ο όρος «τροφική αλλεργία» περιλαμβάνει τις τροφικές αντιδράσεις οι οποίες προκαλούνται μέσω του ανοσολογικού μηχανισμού. Οι τροφικές αυτές αντιδράσεις διαχωρίζονται σε μη αλλεργικές και αλλεργικές. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και η κληρονομική προδιάθεση του ατόμου αποτελούν σημαντικά στοιχεία στην έκφραση της νόσου.
Από τις μη αλλεργικές τροφικές αντιδράσεις οι πλέον γνωστές είναι εκείνες που οφείλονται σε έλλειψη ενζύμων, όπως η δυσανεξία στη λακτόζη από έλλειψη λακτάσης.
Τι είναι οι διασταυρούμενες αλλεργίες;
Συνήθως, η τροφική αλλεργία αφορά αντιδράσεις σε ένα ή δυο είδη τροφών και σπανιότερα σε τρία ή περισσότερα είδη. Οι λεγόμενες διασταυρούμενες αλλεργίες εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 3 – 4 ετών, αλλά τις περισσότερες φορές υποχωρούν κατά την διάρκεια της πρώτης σχολικής ηλικίας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διασταυρούμενης αλλεργίας είναι όταν ο ασθενής με αλλεργία στην γύρη των φυτών παρουσιάζει αλλεργικά συμπτώματα κατά την βρώση ωμών φρούτων και λαχανικών.
Ποιες είναι οι συχνότερες αλλεργίες στα βρέφη;
Κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής των παιδιών οι αλλεργίες που συναντάμε πιο συχνά είναι η αλλεργία στο γάλα της αγελάδας, στο αυγό και στους ξηρούς καρπούς. Το ψάρι και ο αρακάς, επίσης, μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στα αίτια αλλεργίας, αλλά σπανιότερα.
Τα άτομα που παρουσιάζουν τροφική αλλεργία σε ποσοστό άνω του 90% εμφανίζουν αλλεργία στο αυγό, στο γάλα, το ψάρι, τη σόγια, τα οστρακοειδή, τις αραχίδες (φυστίκι αράπικο), αλλά και τους άλλους ξηρούς καρπούς των δένδρων και το σιτάρι.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνονται οι τροφικές αλλεργίες;
Στα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας συγκαταλέγονται συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα, όπως για παράδειγμα το άσθμα, από το δέρμα όπως ο κνησμός , το κνιδωτικό εξάνθημα και το έκζεμα, καθώς και συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα όπως είναι οι εμετοί, η διάρροια, οι κολικοί, το κοιλιακό άλγος και οι αιματηρές κενώσεις.
Συχνά παρατηρούνται και συμπτώματα στα μάτια και το κυκλοφορικό, ενώ ακόμη και η καθυστέρηση στην ανάπτυξη των παιδιών (ύψους και βάρους) μπορεί να είναι αποτέλεσμα τροφικής αλλεργίας.
Πώς διαπιστώνεται ποια τροφή προκαλεί την αλλεργική αντίδραση;
Για την ανεύρεση του αιτίου της αλλεργικής αντίδρασης απαιτείται μεθοδική διερεύνηση η οποία μπορεί να είναι είτε κλινική, είτε αλλεργιολογική. Κατά την κλινική διερεύνηση, λαμβάνεται πλήρες ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και έχουν μεγάλη διαγνωστική αξία οι πληροφορίες σχετικά με:
- • το οικιακό περιβάλλον,
- • τον χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων,
- • το τι προκαλεί την επιδείνωση των συμπτωμάτων,
- • ποια είναι η ακολουθούμενη δίαιτα και θεραπευτική αγωγή που παίρνει ο ασθενής και
- • ποια η ανταπόκριση στην προσθήκη τους.
Παράλληλα, γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση με λεπτομερή περιγραφή της κατανομής δερματικών και λοιπών εκδηλώσεων της αλλεργίας.
Η αλλεργιολογική διερεύνηση περιλαμβάνει τις δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού, τις δοκιμασίες κατά πλάκας, τις in vitro αλλεργικές δοκιμασίες στον ορό του ασθενούς και τη μέθοδο του αποκλεισμού και επανεισαγωγής του ύποπτου τροφικού αλλεργιογόνου:
- • Κατά τις δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού είναι μια δερματική δοκιμασία στην οποία γίνονται «τσιμπήματα» στον ασθενή για να ελεγχθούν οι αντιδράσεις στα αλλεργιογόνα.
- • Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στις δοκιμασίες κατά πλάκας, απαιτείται όμως περισσότερη έρευνα και δεν αποτελούν διαγνωστική ρουτίνα.
- • Οι in vitro αλλεργικές δοκιμασίες στον ορό του ασθενούς αφορά στη μέτρηση αλλεργικών δεικτών στον ορό του αίματος.
- • Κατά τη μέθοδο του αποκλεισμού και επανεισαγωγής του γίνεται αφενός στέρηση της ύποπτης τροφής για ένα διάστημα τουλάχιστον 7-10 ημερών και αφετέρου χορηγείται κατόπιν μιρκή δόση του υπό εξέταση τροφικού αλλεργιογόνου.
*Από την επιστημονική ομάδα του Γιώργου Χρούσσου, Καθηγητή Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας και Διευθυντή της Α’ Κλινικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.