Σκλήρυνση: Νέα έρευνα στο ACR Convergence 2023, την ετήσια συνάντηση του Αμερικανικού Κολλεγίου Ρευματολογίας (ACR), δείχνει ότι οι ασθενείς με ανθεκτική νεανική συστηματική σκλήρυνση βελτιώθηκαν σημαντικά σε όλα σχεδόν τα μέτρα για δύο χρόνια μετά την αυτόλογη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων. Η νεανική συστηματική σκλήρυνση (jSSc), που ονομάζεται επίσης σκληρόδερμα, είναι μια παραμορφωτική αυτοάνοση διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σκλήρυνση του δέρματος και των εσωτερικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του πεπτικού συστήματος, των πνευμόνων, του μυοσκελετικού συστήματος, των νεφρών και της καρδιάς. Οι ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις της νόσου επιμένουν μέχρι την ενηλικίωση και πολλοί ασθενείς έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής. Οι αποτελεσματικές θεραπείες για σοβαρή νεανική συστηματική σκλήρυνση jSSc είναι περιορισμένες. Το πρότυπο φροντίδας είναι το χημειοθεραπευτικό φάρμακο κυκλοφωσφαμίδη, το οποίο μπορεί να προκαλέσει τις δικές του σημαντικές επιπλοκές.
Μελέτες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη έχουν δείξει ότι οι ενήλικες που έχουν σκλήρυνση SSc και είναι ανθεκτικοί στις τυπικές θεραπείες μπορούν να επωφεληθούν από μια αυτόλογη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων (ASCT), η οποία χρησιμοποιεί τα βλαστοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς για την επαναφορά του ανοσοποιητικού συστήματος. Πολύ λιγότερα είναι γνωστά για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας σε νεαρούς ασθενείς. Η Kathryn Torok, MD, διευθύντρια της κλινικής Scleroderma στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ και οι συνεργάτες της ένιωσαν σίγουροι για την ανάπτυξη ενός πρωτοκόλλου μεταμόσχευσης αυτόλογων βλαστοκυττάρων για εφήβους και νεαρούς ενήλικες, λόγω της επιτυχίας του σε ηλικιωμένους ασθενείς και του σημαντικά μειωμένου κινδύνου σχετιζόμενης θνησιμότητας. Το πρωτόκολλό τους είναι επίσης λιγότερο έντονο από κάποια άλλα, χρησιμοποιεί ελαφρώς λιγότερη ακτινοβολία και περιορίζει την ποσότητα της κυκλοφωσφαμίδης, αντικαθιστώντας την με θειοτέπα και αλεμτουζουμάμπη. Η πρώτη κοόρτη των ερευνητών περιελάμβανε πέντε ασθενείς ηλικίας 15 έως 21 ετών που παραπέμφθηκαν στο παιδιατρικό κέντρο σκληροδερμίας του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ αφού απέτυχαν να ανταποκριθούν σε περισσότερες από τρεις ανοσοκατασταλτικές θεραπείες. Όλα πληρούσαν τα κριτήρια για μια αυτόλογη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων λόγω της σοβαρότητας των συμπτωμάτων τους. «Η μόνη επιλογή για τους δύο πρώτους ασθενείς νεανικής έναρξης στο κέντρο μας που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων θα ήταν η μεταμόσχευση πνεύμονα εάν η διάμεση πνευμονοπάθειά τους (ILD) συνέχιζε να εξελίσσεται», λέει ο Torok. Οι ερευνητές ακολούθησαν το τυπικό πρωτόκολλο για μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων: φαρμακευτική αγωγή για την αύξηση των βλαστοκυττάρων, τα οποία συλλέχθηκαν μέσω αφαίρεσης με επιλογή CD34 και στη συνέχεια καταψύχθηκαν, ακολουθούμενη από πέντε ημέρες έντονης χημειοακτινοβολίας για την καταστροφή των κυττάρων στο μυελό των οστών. Στη συνέχεια, οι ασθενείς έλαβαν έγχυση των δικών τους βλαστοκυττάρων, τα οποία άρχισαν να επεκτείνονται και να σχηματίζουν υγιή νέα κύτταρα στον μυελό των οστών μέσα σε 10 έως 20 ημέρες. Ο τυπικός χρόνος εισαγωγής στο νοσοκομείο για ολόκληρη τη διαδικασία ήταν τρεις έως τέσσερις εβδομάδες. Στη συνέχεια, οι ασθενείς έλαβαν εξιτήριο στα διαμερίσματα του Ronald McDonald House Charities και συνέχισαν να βλέπουν μεταμόσχευση μυελού των οστών και άλλους ειδικούς.
Τα κλινικά αποτελέσματα και οι αξιολογήσεις που αναφέρθηκαν από τους ασθενείς συλλέχθηκαν κατά την έναρξη και έως και 24 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Τα αποτελέσματα έδειξαν συνολική βελτίωση της νόσου κατά 75%, με κατά μέσο όρο 87% συνεχή βελτίωση στο πάχος του δέρματος. Τέσσερις ασθενείς είχαν 55% βελτίωση στα εντερικά συμπτώματα και τρεις είχαν μείωση 67% στην καούρα, ένα κοινό πρόβλημα στο σκληρόδερμα. Υπήρξαν βελτιώσεις από 5% έως περισσότερο από 10% στην πνευμονική λειτουργία σε λίγους ασθενείς. Το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της υγείας της παιδικής ηλικίας έδειξε σημαντική μέση μείωση μεταξύ όλων των ασθενών στους έξι μήνες, ενώ η λειτουργική βαθμολογία της Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών αυξήθηκε από μέσο όρο 68 σε 86, υποδηλώνοντας και τα δύο σημαντική βελτίωση στη λειτουργία. «Έμεινα ευχάριστα έκπληκτος από τα αποτελέσματα», λέει ο Torok. «Οι ασθενείς μπορούσαν φυσικά να κάνουν πράγματα που δεν μπορούσαν να κάνουν εδώ και χρόνια. Για παράδειγμα, ο πρώτος ασθενής από το να μπορεί να βοηθήσει τη μαμά του για περίπου 10 λεπτά βάφοντας ένα δωμάτιο στο σπίτι, έγινε σε θέση να βάψει ολόκληρο τον τοίχο χωρίς ένα διάλειμμα ή αίσθημα εξάντλησης ή εντελώς δύσκαμπτο. Έγινε πιο ανεξάρτητος, πήγε στο κολέγιο, βρήκε δουλειά και ταξίδεψε. Ο δεύτερος ασθενής μπόρεσε να κάνει ποδήλατο χωρίς να δυσκολεύεται να αναπνεύσει για πρώτη φορά εδώ και χρόνια και ήταν εκστασιασμένος. Η Torok βρίσκεται στη διαδικασία μεταμόσχευσης περισσότερων ασθενών και η ομάδα της αναπτύσσει γενικές οδηγίες για την παραπομπή ασθενών για μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων. «Ο απώτερος στόχος είναι να μην περιμένουμε πολλά χρόνια και να αποτύχουμε πολλά φάρμακα μέχρι να φτάσουμε σε αυτόλογη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων», λέει. “Στόχος μας είναι να παρέμβουμε νωρίτερα όταν αποδειχθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα με την τρέχουσα μελέτη μας, η οποία μέχρι στιγμής είναι. Ένα από τα πρακτικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε είναι η έγκριση ασφάλισης. Κατά μέσον όρο, χρειάζονται περίπου 12 μήνες από τη στιγμή που το κέντρο μας ορίσει ασθενή ανάλογα με την περίπτωση για μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων μέχρι τη στιγμή που θα εγκριθεί για αυτόν». Παρά τα εμπόδια, «η μεταμόσχευση αυτόλογων βλαστοκυττάρων είναι μια πραγματικά σωτήρια παρέμβαση για ασθενείς που έχουν νεανική συστηματική σκλήρυνση», λέει ο Torok. “Είναι η καλύτερη θεραπεία για σοβαρή ή ανθεκτική νόσο αυτή τη στιγμή. Τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν ή να τροποποιηθούν στο μέλλον, αλλά αυτή τη στιγμή είναι η καλύτερη θεραπεία.”
