Η παιδική σεξουαλική κακοποίηση είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο• οι γονείς δυσκολεύονται να αναφερθούν σε αυτή, παρά τα τρομακτικά στατιστικά στοιχεία. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (ΗΠΑ), περίπου 1 στα 6 αγόρια και 1 στα 4 κορίτσια κακοποιούνται σεξουαλικά πριν την ηλικία των 18.
Το 90% των παιδιών που πέφτουν θύματα κακοποίησης γνωρίζουν τον θύτη. Το 60% των παιδιών κακοποιούνται σεξουαλικά από μέλη της οικογένειας ή συγγενείς και το 40% αυτών κακοποιούνται από μεγαλύτερα ή πιο δυνατά σωματικά παιδιά.
Τι μπορούν να κάνουν λοιπόν οι γονείς; Πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν την απειλή, ακόμα κι αν πιστεύουν ότι «δεν θα συμβεί σε εμάς»; Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα στατιστικά στοιχεία υποδεικνύουν πόσο σημαντικό είναι όλοι όσοι νοιαζόμαστε, έχουμε ή εργαζόμαστε με παιδιά να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.
- Μιλάμε συχνά και νωρίς στα παιδιά για το σεξ
Οι γονείς δυσκολεύονται να συζητήσουν με τα παιδιά τους για το σεξ. Ξεκινήστε όταν τα παιδιά είναι αρκετά ικανά να ονομάσουν μέρη του σώματός τους και διδάξτε να χρησιμοποιούν τους σωστούς ανατομικούς όρους και όχι υποκοριστικά. Εκμεταλλευτείτε μέρος του ελεύθερου χρόνου σας μαζί ως ευκαιρία για μάθηση. Κάντε μια λίστα με ερωτήσεις και απαντήστε τες συζητώντας, όπως για παράδειγμα «Ποιος μπορεί να μας δει γυμνούς και σε ποιες περιπτώσεις;» Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, οι ερωτήσεις αλλάζουν αναλόγως.
Αν το παιδί σας θέλει να μείνει μόνο του στο δωμάτιο, εξηγήστε του ότι είναι ζήτημα ιδιωτικότητας και όχι μυστικότητας, λέγοντας «Η ιδιωτικότητα σημαίνει ότι μπορείς να κάνεις κάτι μόνος σου, αλλά η μαμά και ο μπαμπάς το γνωρίζουν. Η μυστικότητα σημαίνει ότι δεν το γνωρίζουμε και στην οικογένειά μας δεν έχουμε μυστικά».
- Μαθαίνουμε στα παιδιά τι σημαίνει ερεθισμός (όσο άβολο κι αν είναι)
Ο ερεθισμός είναι μία από τις σημαντικότερες σωματικές αποκρίσεις που σχετίζονται με την σεξουαλική κακοποίηση και τα παιδιά πρέπει να τον γνωρίζουν. Εξηγήστε γιατί το άγγιγμα σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος προκαλούν αυτή την «περίεργη αίσθηση» και ποιο επιτρέπεται να τους αγγίζει.
Επίσης, τα παιδιά μέσα από αυτό χρειάζεται να γνωρίζουν από μικρά ότι το σώμα τους είναι δικό τους. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς δεν πρέπει ποτέ να πιέζουν τα παιδιά να φιλούν ή να αγκαλιάζουν άλλους ανθρώπους, όποιοι κι αν είναι αυτοί.
- Τα παιδιά δεν είναι ποτέ αρκετά μεγάλα για να μιλήσετε για το σεξ και την σεξουαλική κακοποίηση
Ποτέ δεν είναι αργά να μιλήσετε μαζί τους για το σεξ, ακόμα κι αν το έχετε παραμελήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Το 40% των θυμάτων κακοποιούνται από μεγαλύτερα παιδιά και αυτό το είδος αυξάνεται τα τελευταία 10 χρόνια. Πολλές από αυτές τις περιπτώσεις σχετίζονται με το πορνογραφικό υλικό που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.
Τα παιδιά δεν ξέρουν τι να κάνουν με τις ορμόνες τους αφού δουν αυτό το υλικό. Οπότε το τεστάρουν με τα μικρότερα παιδιά. Δεν θέλουν να τα τραυματίσουν – δεν είναι παιδόφιλα – αλλά το παιδί τελικά τραυματίζεται, καθώς δεν υπάρχει συνήθως συναίνεση. Όσο κι αν θέλουμε να βάλουμε τα παιδιά μας σε μια φούσκα, αυτό δεν πρόκειται να πετύχει. Η άβολη συζήτηση πρέπει να γίνει• αν έχετε παιδιά στην εφηβική ηλικία και δεν θέλουν να συζητήσουν μαζί σας γι’ αυτό, βρείτε άλλους τρόπους επικοινωνίας, όπως το να τους στείλετε link από ένα σχετικό άρθρο.
- Προσέχουμε με ποιον κάνει παρέα το παιδί μας
Τα παιδιά θα βρεθούν σε καταστάσεις όπου θα έρχονται σε επαφή με φίλους, δασκάλους, προπονητές ή babysitters. Μπορούμε να τους ελέγξουμε όλους; Όχι, αλλά υπάρχουν τρόποι να μάθουμε. Για παράδειγμα, κάντε με το παιδί σας μια συζήτηση, αφού βρεθεί μόνο του. Ρωτήστε το «Πώς περάσατε;», «Διασκεδάσατε», «Ποιος άλλος ήταν μαζί σας;».
Εδώ χρειάζεται να ακολουθούμε το ένστικτό μας. Δεν μπορούμε να απομονώσουμε το παιδί, αλλά αν το παιδί μας δούμε ότι ξοδεύει υπερβολικό χρόνο με κάποιον σε απομονωμένους χώρους, χρειάζεται να επέμβετε. Για παράδειγμα, πολλές περιπτώσεις κακοποίησης συμβαίνουν στο αυτοκίνητο. Μην τους αφήνετε να βρίσκονται μόνοι τους στο αυτοκίνητο.
- Ο επικίνδυνος δεν είναι μόνο ο ξένος
Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά: το 90% των θυμάτων κακοποιήθηκαν από ανθρώπους που γνώριζαν και εμπιστεύονταν. Επίσης, οι θύτες δεν το γράφουν στο κούτελό τους• φαίνονται και συμπεριφέρονται όπως όλοι οι άλλοι στην καθημερινότητά τους. Ωστόσο, προσπαθούν να φαίνονται έμπιστοι άνθρωποι και αναζητούν περιβάλλοντα στα οποία έχουν εύκολη πρόσβαση σε παιδιά.
- Μαθαίνουμε τα σημάδια της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης
Αυτό είναι το δυσκολότερο κομμάτι για τους γονείς, επειδή δεν υπάρχουν πάντα εμφανή σωματικά σημάδια. Το τραύμα εμφανίζεται με άλλους τρόπους. Προσέχουμε τις ακραίες αντιδράσεις και εμπιστευόμαστε και εδώ το ένστικτό μας. Ένα παράδειγμα είναι ένα αγόρι που ξαφνικά παίρνει κιλά, μακραίνει τα μαλλιά του, φορά φαρδιά ρούχα και πειραματίζεται με ουσίες. Χρησιμοποιούν μέσα για να απαλύνουν και να κρύψουν τον πόνο τους. Επίσης, προσπαθούν να μη δείχνουν σε καμία περίπτωση ελκυστικοί, ώστε να μην προσελκύουν τον θύτη.
- Μαθαίνουμε τη σημαντικότερη φράση σε περίπτωση που ένα παιδί εκμυστηρευτεί κακοποίηση
Αν το παιδί σας, ή οποιοδήποτε παιδί, μας προσεγγίσει και μας το εκμυστηρευτεί, του λέμε «Σε πιστεύω». Αυτές οι λέξεις από μόνες τους ξεκινούν τη συζήτηση από τις σωστές βάσεις. Δεν κάνουμε ανάκριση, αλλά απευθυνόμαστε σε ειδικούς για τις λεπτομέρειες. Το δυσκολότερο για τους γονείς είναι ότι νιώθουν ενοχές που το «επέτρεψαν», αλλά το σημαντικό είναι να μην μεταφερθούν αυτά τα συναισθήματα στα παιδιά. Ευχαριστούμε το παιδί που έδειξε θάρρος και μοιράστηκε αυτό το περιστατικό.