Συνήθεια «Μansplaining»: Ο όρος μπορεί να είναι νέος, αλλά το φαινόμενο σίγουρα δεν είναι. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η συνήθεια του «mansplaining» άρχισε επιτέλους να συζητείται ανοιχτά από γυναίκες που υφίστανται αυτή τη συμπεριφορά σε τακτική βάση. Για μια γυναίκα στον εργασιακό χώρο το να χρησιμοποιήσει τη φωνή της και να ακουστεί μπορεί ήδη να αποδειχθεί μια μεγάλη δυσκολία σε ένα εξαιρετικά ανδροκρατούμενο περιβάλλον. Ακόμη και οι γυναίκες στα ανώτερα διοικητικά κλιμάκια αναμένουν ένα ορισμένο επίπεδο καταπιεστικής συμπεριφοράς από άνδρες ηγέτες και υπαλλήλους. Αυτό όμως δεν συμβαίνει αποκλειστικά στον εργασιακό χώρο.
Τι σημαίνει ακριβώς όμως ο όρος mansplaining;
Το πρόβλημα του mansplaining μπορεί να υπήρχε πάντα, αλλά ο όρος μπήκε στο λεξιλόγιό μας μόλις η Rebecca Solnit δημοσίευσε το δοκίμιό της «Men Explain Things To Me» το 2008. Αν και η Solnit δεν επινόησε τον όρο, το δοκίμιό της (που αργότερα έγινε βιβλίο) έφερε την έννοια στο φως και πυροδότησε συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον ακριβή ορισμό και τους λόγους για τους οποίους αυτή η συμπεριφορά εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη στη σύγχρονη κοινωνία.
Σύμφωνα με τους συντάκτες του Oxford English Dictionary, το mansplaining είναι το «να εξηγείς κάτι σε κάποιον, συνήθως άνδρας σε γυναίκα, με τρόπο που θεωρείται υποτιμητικός και υπεροπτικός». Συνήθως, οι άνδρες που εκφράζουν μια τέτοια συμπεριφορά υιοθετούν έναν τόνο που δεν θα χρησιμοποιούσαν με άνδρες συναδέλφους τους όταν «εξηγούν» σε μια γυναίκα. Στις περισσότερες περιπτώσεις λαμβάνεται ελάχιστα υπόψη η υπάρχουσα γνώση του εξηγούμενου – υπάρχει η αντίληψη ότι η γυναίκα δεν διαθέτει το ίδιο επίπεδο γνώσεων με τον άνδρα και, επομένως, θα επωφεληθεί από τις συμβουλές του.
Αν και η καθοδήγηση και οι συμβουλές είναι πάντα ευπρόσδεκτες από ειδικούς και έμπειρους επαγγελματίες, το να διακόπτεται μια γυναίκα από έναν άνδρα για κάτι προφανές ή για μια έννοια με την οποία είναι σαφώς εξοικειωμένη είναι τουλάχιστον απογοητευτικό – ειδικά όταν η εξήγηση δίνεται με συγκαταβατικό τόνο – αλλά και αποτελεί μια σεξιστική συμπεριφορά ανάμεσα στα δύο φύλα.
Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, ο άνδρας που προσπαθεί να εξηγήσει ή διορθώσει μια γυναίκα, αποδεικνύεται πως γνωρίζει λιγότερα επί του ζητήματος. Ένα τέτοιο τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της δημοσιογράφου Olivia Nuzzi, η οποία έγραψε σε μια ανάρτησή της στο twitter το 2017 ότι «κάποια στιγμή ένας άνδρας προσπάθησε να μου εξηγήσει ένα άρθρο. Ένα άρθρο που είχα γράψει εγώ η ίδια». Κάτω από την ανάρτησή της εκατοντάδες γυναίκες μοιράστηκαν ανάλογες δικές τους εμπειρίες.
Μια αντίστοιχη περίπτωση είναι και εκείνη της φυσικού, Veronika Hubeny, η οποία συμμετείχε σε επιστημονικό πάνελ με άλλους άνδρες επιστήμονες. Ο συντονιστής του πάνελ, Jim Holt, διέκοπτε την ίδια στις απαντήσεις της, αλλά όχι τους άνδρες συναδέλφους της. Και σα να μην έφτανε αυτή η αγενής συμπεριφορά, όταν ο ίδιος απηύθυνε μια ερώτηση σχετικά με τον τομέα εργασίας της, αποφάσισε να απαντήσει ο ίδιος και να μην αφήσει εκείνη να πάρει το λόγο για μια θεωρία, την οποία μελετούσε επί χρόνια.
Ο ίδιος δεν ήταν εξειδικευμένος στο συγκεκριμένο ζήτημα, παρ’ όλα αυτά, χρειάστηκε η παρέμβαση γυναίκας από το κοινό, για να σταματήσει αυτή την υποτιμητική συμπεριφορά. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να έχει μια γυναίκα τελειοποιήσει τις δεξιότητές της και να έχει πετύχει στον τομέα της, για να έρθει ένας άνδρας συνάδελφος να της απευθύνεται σαν να μην έχει καμία πρότερη σχέση, εκπαίδευση και εμπειρία.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να χρειάζεται μια γυναίκα να σιωπά, να αλλάζει εργασία ή ακόμη και καριέρα για να το αποφύγει αυτό. Είναι κάτι που χρειάζεται να διακοπεί από την πλευρά εκείνου που το αναπαράγει. Γι’ αυτό, αν δεν γνωρίζουμε κάτι, δεν χρειάζεται να υποκρινόμαστε ότι τα ξέρουμε όλα. Επιπλέον, ακόμα κι αν πράγματι πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε, αυτό δεν μας δίνει το δικαίωμα να υποθέτουμε ότι ο συνομιλητής ή η συνομιλήτρια δεν γνωρίζουν ή πως όταν τους μιλάμε, μπορούμε να είμαστε υπερόπτες και αγενείς.