Σεξουαλική Κακοποίηση: Αναγκάζοντας τον κόσμο να αφυπνιστεί για την καθημερινή σεξουαλική κακοποίηση που υφίστανται οι γυναίκες, το κίνημα #MeToo έγινε μια κοινωνική επανάσταση ιστορικής σημασίας. Η κληρονομιά του εξακολουθεί να καθορίζεται. Ξεκίνησε με ένα tweet: στις 15 Οκτωβρίου 2017, η Αμερικανίδα ηθοποιός Alyssa Milano κάλεσε τις γυναίκες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους από σεξουαλική παρενόχληση με τις λέξεις “Me too”. Μέσα σε ένα χρόνο, το hashtag είχε χρησιμοποιηθεί περισσότερες από 19 εκατομμύρια φορές, σύμφωνα με το Pew Research Center – ωθώντας το ζήτημα της σεξουαλικής επίθεσης στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας.
Φυσικά, το κίνημα κάθισε στους ώμους δεκαετιών φεμινιστικού αγώνα – ακόμη και η φράση “Me Too” ήταν δεκαετίας, δημιουργήθηκε από την ακτιβίστρια Tarana Burke για μια φιλανθρωπική οργάνωση που απευθυνόταν σε επιζώντες κακοποίησης.
Πήρε φωτιά στον απόηχο μιας εκρηκτικής έρευνας των New York Times σχετικά με τον παραγωγό ταινιών Χάρβεϊ Γουάινστιν, ο οποίος, όπως αποκαλύφθηκε, βίαζε και κακοποιούσε επί χρόνια γυναίκες, πολλές από αυτές στη βιομηχανία, και τη γλίτωνε.
Ήρθε η ώρα να λογοδοτήσουν πολλές ισχυρές προσωπικότητες της βιομηχανίας του θεάματος.
Ο Κέβιν Σπέισι αποσύρθηκε από το “House of Cards” και το “All the Money in the World” του Ρίντλεϊ Σκοτ ενώ γυρίστηκε εκ νέου για να αντικατασταθεί από άλλον ηθοποιό.
Οι επικεφαλής των Amazon Studios, Fox News, CBS και Vox Media αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν.
Ο ηθοποιός James Franco, ο τραγουδιστής της όπερας Placido Domingo, ο κωμικός Louis C.K., ο φωτογράφος μόδας Terry Richardson, ο διάσημος σεφ Mario Batali – μόλις και μετά βίας περνούσε μια εβδομάδα χωρίς να ξεφτιλιστεί κάποιο άλλο επιφανές όνομα.
Οι σοβαρότερες κατηγορίες οδήγησαν σε φυλάκιση για προσωπικότητες που μέχρι πρότινος ήταν ανέγγιχτες: Bill Cosby, ο οποίος κάποτε θεωρούνταν “ο μπαμπάς της Αμερικής”, ο τραγουδιστής R. Kelly και ο υπερσυνδεδεμένος χρηματοδότης Jeffrey Epstein.
Η πίεση εξαπλώθηκε πέρα από τον χώρο της ψυχαγωγίας και ενέπλεξε πολιτικούς, αθλητικούς αστέρες και μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Google και η Uber.
“Μια επανάσταση”
Η δύναμή της έγκειται στο ότι έκανε ορατό αυτό που πάντα βρισκόταν σε κοινή θέα.
“Το #MeToo έδειξε ότι η σεξουαλική και σεξιστική βία ήταν μια καθημερινή πραγματικότητα, ότι ήταν μπανάλ”, δήλωσε η Sandrine Ricci, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ.
“Το κίνημα επέτρεψε στους ανθρώπους, ιδίως στα θύματα, να κατανοήσουν καλύτερα τι τους γινόταν”.
Το επίκεντρο ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά οι μετασεισμοί ήταν παγκόσμιοι.
Όταν προέκυπταν υποθέσεις κακοποίησης, ήταν πιο δύσκολο να αγνοηθούν, είτε επρόκειτο για έναν Σέρβο καθηγητή θεατρικού παιχνιδιού που κατηγορήθηκε για βιασμό, είτε για κακοποίηση από υπερορθόδοξους ηγέτες στο Ισραήλ, είτε για ένα σκάνδαλο “σεξ για βαθμούς” σε ένα μαροκινό πανεπιστήμιο.
Η μελέτη της Pew διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των tweets του #MeToo κατά τον πρώτο χρόνο ήταν γραμμένα σε μια μη αγγλική γλώσσα – το επτά τοις εκατό ήταν στα Afrikaans, το τέσσερα τοις εκατό στα Σομαλικά – και σε αυτό δεν υπολογίστηκαν οι περιφερειακές παραλλαγές, όπως το #YoTambien στα ισπανικά ή το #BalanceTonPorc (“καρφώστε το γουρούνι σας”) στα γαλλικά.
“Οι άνθρωποι εξεπλάγησαν – δεν γνώριζαν πόσο συχνή είναι η σεξουαλική παρενόχληση”, δήλωσε ο Hillevi Ganetz από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης.
“Μέρα με τη μέρα υπήρχαν μαρτυρίες, ήταν συγκλονιστικό”, πρόσθεσε.
“Ήταν μια επανάσταση και ήταν υπέροχο”.
– Αντίσταση –
Οι αντιδράσεις ήταν σχεδόν άμεσες.
Από τη φύση του, το #MeToo στόχευε συμπεριφορές που συχνά ήταν δύσκολο να αποδειχθούν στο δικαστήριο και οδήγησε σε κατηγορίες ότι οι άνθρωποι “ακυρώνονταν” χωρίς σωστή έρευνα.
Κάποιοι ανησυχούσαν ότι σήμαινε το τέλος του φλερτ – ότι θα μπορούσε να αφαιρέσει την ένταση από τη σεξουαλική ένταση.
Το είδωλο του γαλλικού κινηματογράφου Catherine Deneuve ήταν μία από αυτές που μίλησαν ενάντια στην “πουριτανική” ροπή του κινήματος που απειλούσε να μετατρέψει τις γυναίκες σε “αιώνια θύματα”.
Η συζήτηση αναπόφευκτα έπεσε στη λεκάνη της τουαλέτας των διαδικτυακών πολιτιστικών πολέμων – παράδειγμα η μαχητική λήψη θέσεων στη δίκη Johnny Depp-Amber Heard νωρίτερα φέτος.
Η εξαφάνιση επί τρεις εβδομάδες της Κινέζας σταρ του τένις Peng Shuai, αφού κατηγόρησε τον πρώην αντιπρόεδρο Zhang Gaoli ότι την εξανάγκασε σε σεξουαλική επαφή, έδειξε τη σοβαρή έκταση που μπορεί να λάβει η αντίσταση.
Αλλά ακόμη και η Γαλλία – τόπος μαζικών διαδηλώσεων για το θέμα – έχει έναν πρόεδρο, τον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει διορίσει τουλάχιστον τρεις υπουργούς που φέρουν κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση.
– “Πολύ μακριά” –
Καθώς τα αρχικά κύματα του κινήματος υποχωρούν, το δύσκολο έργο της ενθάρρυνσης της κοινωνικής αλλαγής έχει αναλάβει.
“Απέχουμε ακόμη πολύ από την εφαρμογή λύσεων”, δήλωσε η Florence Rochefort του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας.
Καθώς ο κόσμος έχει εμπλακεί σε οικονομικές και κλιματικές κρίσεις, “η χρονική στιγμή δεν είναι κατάλληλη για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων”, πρόσθεσε η ίδια.
Οι νόμοι κατά του βιασμού έχουν αυστηροποιηθεί σε πολλά μέρη, όπως στη Σουηδία το 2018 και στην Ισπανία πέρυσι.
Οι επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο έχουν εισαγάγει εκπαίδευση και δεν κρύβουν πλέον τις καταγγελίες κάτω από το χαλί.
Η οργάνωση Times Up, η οποία διεξάγει εκστρατείες για την κακοποίηση στην κινηματογραφική βιομηχανία, δημιουργεί μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων για την εξέταση καταγγελιών, παρόμοια με τις αρχές προτύπων για τους γιατρούς, τους εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες.
Τέτοιες ιδέες είναι αμφίδρομες – παρέχοντας έναν σαφή μηχανισμό που ενθαρρύνει τους ανθρώπους να καταγγέλλουν, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουν εκείνους που ισχυρίζονται ότι οι κατηγορούμενοι κρίνονται ένοχοι χωρίς τη δέουσα διαδικασία.
“Θέλουμε να αποφύγουμε τη δίκη από τα μέσα ενημέρωσης”, δήλωσε η Βρετανίδα πρόεδρος της ομάδας Heather Rabbatts.
“Δεν βοηθάει κανέναν”.