Σεξουαλική ορμή και φουσκωμένους μυς υπόσχονται τα δεκάδες φυτικής προέλευσης σκευάσματα που υποτίθεται ότι ανεβάζουν τη τεστοστερόνη και μπορεί να προμηθευτεί κανείς στο εμπόριο και μέσω διαδικτύου. Τα συγκεκριμένα σκευάσματα προτιμούν κυρίως νέοι που ενδιαφέρονται να “χτίσουν” το σώμα τους, αυξάνοντας δύναμη, αντοχή και μυϊκή μάζα.
Παρά το γεγονός ότι πολλά από αυτά είναι γνωστοποιημένα στον ΕΟΦ και οι άνδρες που τα λαμβάνουν παράλληλα με εντατική άσκηση δηλώνουν ότι έχουν δει αποτελέσματα ως προς την αύξηση της μυϊκής μάζας τους, γιατροί και φαρμακοποιοί συνιστούν ιδιαίτερη προσοχή.
Τα σκευάσματα που βλέπουμε να κυκλοφορούν και υπόσχονται αύξηση της τεστοστερόνης, δεν είναι φαρμακευτικά. Είναι φυτικά και κανένα από αυτά δεν έχει αποδειχθεί από κλινικές μελέτες ότι αν ληφθεί σε συγκεκριμένη δοσολογία, θα αυξήσει ανάλογα και τα επίπεδα τεστοστερόνης ενός άνδρα. Το χειρότερο όμως είναι ότι νέοι άνθρωποι καταφεύγουν κατευθείαν σε σκευάσματα καθαρής τεστοστερόνης, χωρίς συμβουλή γιατρού και χωρίς καθοδήγηση. Κάνουν χρήση τζελ ή ενέσεων τεστοστερόνης που κανονικά χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή στα φαρμακεία.
Όσοι γνωρίζουν καλά τον χώρο του bodybuilding αναφέρουν ότι εννιά στους 10 αθλητές, πριν “κατέβουν” σε πρωταθλήματα bodybuilding, παίρνουν καθαρή τεστοστερόνη, που εξασφαλίζουν από φαρμακεία με συνταγή γιατρού, η οποία έχει γραφτεί για άλλη πάθηση. Αυτό όμως μπορεί να έχει παρενέργειες.
Την καθαρή τεστοστερόνη δεν μπορεί να την πάρει κανείς έτσι απλά. Από τους φαρμακοποιούς δεν δίνεται, όμως τη βρίσκει κανείς στην αγορά. Η καθαρή τεστοστερόνη μπορεί να δώσει μια πρόσκαιρη βελτίωση της μυϊκής μάζας, όταν όμως αυτή διακοπεί, εμφανίζονται προβλήματα. Δυστυχώς, στα ιατρεία μας έχουμε κι αυτά τα περιστατικά. Εκτός από καρδιολογικά προβλήματα, μπορεί κανείς να εμφανίσει προβλήματα γονιμότητας, μείωση του μεγέθους των όρχεων και σεξουαλική δυσλειτουργία, παρά την πρόσκαιρη βελτίωση της σεξουαλικότητας”.
Μετά την ηλικία των 30, τα επίπεδα τεστοστερόνης αρχίζουν σταδιακά να μειώνονται. Στην ηλικία των 70 ετών, η διαφορά σε σχέση με τα 30 μπορεί να είναι ακόμη και της τάξης του 30% – 40%. Η μείωσή της μπορεί να αποτελέσει αιτία για εμφάνιση οστεοπόρωσης, μείωση της μυϊκής μάζας και αύξηση του λιπώδους ιστού. Μπορεί ακόμη, μεταξύ άλλων, να προκαλέσει συμπτώματα κατάθλιψης καθώς και μείωση της ερωτικής επιθυμίας.
“Δεν μπορούμε να προβλέψουμε τον βαθμό που η τεστοστερόνη θα μειωθεί”, λέει ο κ. Ρόκκας. “Παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωσή της είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ και ο σακχαρώδης διαβήτης”.
Οι τιμές της τεστοστερόνης μετρώνται με εξέταση αίματος. Η αιμοληψία πρέπει να γίνει πρωινή ώρα, καθώς η τεστοστερόνη έχει έναν συγκεκριμένο ρυθμό παραγωγής μέσα στην ημέρα. Το υψηλότερο επίπεδο παρατηρείται νωρίς το πρωί, στη συνέχεια πέφτει και μετά ανεβαίνει ξανά.
Πότε όμως αποφασίζει ο ειδικός γιατρός να συστήσει θεραπεία με τεστοστερόνη. Δεν αποφασίζει κανείς να δώσει θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης βλέποντας μόνο ένα νούμερο. Θα εξετάσει τα συμπτώματα κι αν αυτά υπάρχουν, τότε ναι, μπορεί να αποφασιστεί η εξωγενής χορήγηση τεστοστερόνης, με τη μορφή χαπιών, ενέσεων ή τζελ. Θα πρέπει να γνωρίζουμε όμως, πως όταν χορηγείται εξωγενώς η τεστοστερόνη, οι όρχεις αρχίζουν να υπολειτουργούν. Αυτό σημαίνει πως αν ένας άνδρας είναι σε γόνιμη ηλικία και θέλει να αποκτήσει παιδιά, δεν πρέπει να πάρει τεστοστερόνη γιατί ο αριθμός των σπερματοζωαρίων του θα πέσει πολύ χαμηλά”.
Εφόσον σταματήσει κανείς τη λήψη τεστοστερόνης, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε η κατάσταση να γίνει αναστρέψιμη. Μπορεί όμως να υπάρχει πρόβλημα όταν έχει γίνει χρήση πολύ μεγάλων ποσοτήτων για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πότε χορηγείται τεστοστερόνη σε άνδρες μικρότερων ηλικιών; Σε μικρότερες ηλικίες είναι πιο σπάνιο να διαπιστώνονται χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης εκτός αν πρόκειται για ένα νεαρό άτομο, υπερβολικά παχύσαρκο. Σε αυτή την περίπτωση, τα επίπεδα τεστοστερόνης μπορεί να είναι χαμηλά. Γενικότερα όμως, νέοι άνδρες μπορεί να έχουν προβλήματα με την τεστοστερόνη τους, μόνο αν εμφανίζουν κάποια ειδικά σύνδρομα.
Πάντως δεν είναι αληθές ότι η λήψη τεστοστερόνης προκαλεί καρκίνο του προστάτη. Δεν υπάρχει καμία μελέτη που να δείχνει κάτι τέτοιο. Αν όμως υπάρχει ήδη καρκίνος στον προστάτη, η χρήση τεστοστερόνης μπορεί να τον φουντώσει.