Υποχονδρίαση Διαταραχή: Όλοι ανησυχούμε για την υγεία μας και φροντίζουμε για τη διατήρηση αυτής. Ωστόσο, αρκετοί άνθρωποι έχουν τόσο έντονη ανησυχία για την υγεία τους ώστε φτάνουν σε σημείο ακόμη και να δυσλειτουργούν στη καθημερινότητά τους. Μπορεί κάποιοι να το αντιμετωπίζουν ως αστείο, αλλά κάποιοι άλλοι ζουν διαρκώς με τον φόβο ότι πάσχουν από κάποια σοβαρή ασθένεια. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα μιλήσουμε για αυτούς τους ανθρώπους, που έχουν υποχονδρίαση, ή αλλιώς άγχος υγείας/αρρωστοφοβία.
Τι είναι η υποχονδρίαση;
Η υποχονδρίαση και οι συνέπειές της
Η υποχονδρίαση ανήκει στις σωματόμορφες διαταραχές. Είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανησυχία και φόβο να έχουμε, ή τη βεβαιότητα ότι έχουμε, μια σοβαρή ασθένεια.
Παρατηρείται πως ασθενείς με υποχονδρίαση, μεγιστοποιούν συνηθισμένα σωματικά ενοχλήματα και υπόκεινται συνεχώς σε μια σχολαστική, ακόμη και εμμονική ανάλυση των αισθήσεων ή των συμπτωμάτων του σώματός τους, με αποτέλεσμα να πείθονται ότι είναι άρρωστοι.
Αυτή η ανησυχία και η συμπεριφορά παρεμβαίνουν αρνητικά στις διαφορετικές πτυχές της ζωής τους.
Τα υποχόνδρια άτομα γίνονται πιο εσωστρεφή, λιγότερο κοινωνικά καθώς φοβούνται μη κολλήσουν κάποιο μικρόβιο, ενώ την κάθε μεταβολή στον οργανισμό τους την ερμηνεύουν ως απειλητική για τη ζωή τους. Συνήθως δεν ανακουφίζονται μετά την διαβεβαίωση των ιατρών ότι είναι καλά ή ο καθησυχασμός τους είναι πρόσκαιρος.
Ακόμη, τα άτομα αυτά, αναπτύσσουν μη ρεαλιστικούς φόβους μόλυνσης και έντονο ενδιαφέρον για ιατρικές πληροφορίες ενώ παράλληλα (συχνά) αποκτούν φόβο για τα φάρμακα. Κάτι σημαντικό που θα ήθελα να αναφέρω επίσης, είναι ότι συχνά η υποχονδρίαση έχει υφέσεις και εξάρσεις και συνήθως η έξαρση πυροδοτείται από κάποιο γεγονός.
Εάν στραφούμε μέσα μας και παρατηρήσουμε πότε συμβαίνει αυτό, με ποια αφορμή δηλαδή αρχίζουμε πάλι να πιστεύουμε ότι είμαστε άρρωστοι ή/και να έχουμε συμπτώματα, τότε θα είναι ευκολότερο να το θεραπεύσουμε.
Οι κρίσεις πανικού ακόμη, είναι συχνά απόρροια της υποχονδρίας.
Τέλος, συχνά παρατηρούνται οργανικές αλλαγές που οφείλονται στο άγχος που βιώνει το άτομο για την υγεία του, όπως αλλαγές στη λειτουργία του εντέρου, πόνοι στη κοιλιά, ναυτία, ζαλάδα, διαταραχές στον ύπνο κ.α. Έτσι, το άτομο και προκαλεί ασυνείδητα μια «ασθένεια» και συνάμα διαβεβαιώνει στον εαυτό του ότι πράγματι πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια. Μεγάλο ποσοστό μάλιστα των ασθενών με υποχονδρίαση πάσχει τουλάχιστον από μία ακόμη ψυχιατρική διάγνωση, συνήθως κατάθλιψη ή κάποια αγχώδη διαταραχή.
Τα αίτια της υποχονδρίασης
Είναι σημαντικό να μάθουμε το γιατί. Εάν γνωρίζουμε την αιτία ή τα αίτια που προκάλεσαν την φοβία, είναι ευκολότερο να θεραπευτούμε από αυτήν.
Η υποχονδρίαση οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό σε ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Πολλά άτομα που πάσχουν από υποχονδρίαση έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική κακοποίηση. Άλλα άτομα, είχαν περάσει διάφορες ασθένειες στη παιδική τους ηλικία, είτε οι ίδιοι, είτε κάποιο οικείο τους πρόσωπο (γονείς, συγγενείς πρώτου βαθμού).
Μία άλλη αιτία για την εμφάνιση της υποχονδρίασης, είναι οι υπερπροστατευτικοί γονείς που ασκούσαν πίεση στα παιδιά τους, ή και το αντίθετο άκρο, παιδιά που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον αδιαφορίας και παραμέλησης, για να τραβήξουν τη προσοχή των γονιών τους, επικαλούνταν προβλήματα υγείας.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μεγαλώνοντας αυτό το παιδί, να δημιουργεί υποχονδρίαση έτσι ώστε να λαμβάνει την προσοχή, την φροντίδα, την αγάπη (έστω και κατ’ αυτό τον τρόπο) από τους συγγενείς, τους φίλους ή τους συντρόφους.
Τέλος, η πανδημία της COVID-19, βρέθηκε σύμφωνα με έρευνες να έχει αρνητικό αντίκτυπο, αρνητικές συνέπειες στη ψυχική υγεία τόσο ασθενών με άγχος υγείας όσο και σε ανθρώπους χωρίς προηγούμενο ιστορικό φοβιών και άγχους υγείας.
Παρά τις προσπάθειες αναζήτησης των αιτιών ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς απαντήσεις. Μέχρι τώρα, φαίνεται διάφοροι παράγοντες (είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά) να παίζουν ρόλο στη δημιουργία της υποχονδρίασης, όπως είναι οι προδιαθεσικοί βιολογικοί παράγοντες, εμπειρίες ή καταστάσεις από/στην παιδική ηλικία που θα πρέπει να διερευνώνται κατά περίπτωση, καθώς δεν υπάρχει μία θεραπεία για όλους.
Ανάλογα την περίπτωση, αναζητείται και η κατάλληλη θεραπεία για τον εκάστοτε ασθενή.