Πολλοί από εμάς ακούνε τη λέξη «τραύμα» και σκέφτονται έναν στρατιώτη που επιστρέφει στο σπίτι από τον πόλεμο ή ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Στην πραγματικότητα, το τραύμα είναι μια πιο κοινή εμπειρία – πράγματι, εκτιμάται ότι το 70% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν βιώσει ένα τραυματικό συμβάν στη διάρκεια της ζωής τους.
Σε σχέση με το τραύμα, υπάρχει ο διαχωρισμός στο οξύ (ή απλό) τραύμα: ένα μεμονωμένο τραυματικό γεγονός που συμβαίνει στη ζωή κάποιου, όπως είναι το θύμα ενός βίαιου εγκλήματος ή μιας φυσικής καταστροφής. Αλλά το τραύμα μπορεί να πάρει και άλλες μορφές.
Μια νεαρή, ελκυστική γυναίκα κατευθύνεται σε ένα κατάστημα μετά τη δουλειά για να πάρει μερικά είδη παντοπωλείου. Κατά τη διάρκεια του σύντομης διαδρομής της, προσεγγίζεται ή τη χαιρετούν αρκετοί άντρες. Ενώ πολλοί αλληλεπιδρούν μαζί της και φαίνονται φιλικοί, εκείνη εξακολουθεί να αισθάνεται σε επαγρύπνηση καθώς περπατάει, αισθάνεται πως πρέπει να είναι πολύ προσεκτική μέχρι να φτάσει στο σπίτι και να κλειδώσει την πόρτα πίσω της.
Μήπως αυτή η εμπειρία σας ακούγεται οικεία; Εάν είστε γυναίκα, μπορεί να έχετε βιώσει αυτήν την κατάσταση πολλές φορές στη ζωή σας – και θα ήταν χρήσιμο να το εξετάσετε στο πλαίσιο ψυχολογικού τραύματος.
Κατανόηση του τραύματος και των επιπτώσεών του
Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω για να σκεφτούμε τι σημαίνει πραγματικά η λέξη τραύμα. Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), ένα τραυματικό συμβάν μπορεί να περιλαμβάνει την απειλή θανάτου, σοβαρού τραυματισμού ή σεξουαλικής βίας. Με άλλα λόγια, το τραύμα ορίζεται ως κάθε κατάσταση στην οποία απειλείται η υγεία και η ασφάλεια κάποιου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ακούσει πιθανώς για διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), η οποία συμβαίνει όταν κάποιος βιώνει ένα τραυματικό συμβάν και αγωνίζεται να ανακάμψει ψυχολογικά από αυτό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως επίμονες ενοχλητικές σκέψεις, αναμνήσεις ή εφιάλτες σχετικά με το τραυματικό συμβάν, αποφυγή πραγμάτων που θυμίζουν στο άτομο αυτό που προκάλεσε το τραύμα· και αρνητικές συναισθηματικές αλλαγές, όπως απελπισία ή αίσθημα αποσύνδεσης από τους αγαπημένους άλλους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι όλοι όσοι βιώνουν ένα τραύμα δε θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν επαρκή συμπτώματα που να δικαιολογούν πλήρη διάγνωση PTSD. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που καθιστούν πιο πιθανό για ένα άτομο να αναπτύξει PTSD μετά την επιβίωση από το τραύμα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης κοινωνικής υποστήριξης, του αγώνα με την κατάχρηση ναρκωτικών ή οινοπνευματωδών ποτών. Οι άνθρωποι σε ορισμένες ομάδες κοινωνικής ταυτότητας είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν PTSD – συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, οι οποίες έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν PTSD από τους άνδρες.
Τι είδους τραύμα αντιμετωπίζουν συνήθως οι γυναίκες;
Οι εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι 1 στις 3 γυναίκες θα βιώσουν σωματική ή σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, συνήθως από έναν οικείο σύντροφο. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, περίπου 1 στις 5 γυναίκες επέζησε από βιασμό ή απόπειρα βιασμού. Οι γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό από τους άνδρες να έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση όσο ήταν παιδιά, όπου 1 στα 4 κορίτσια βιώνουν αυτή τη μορφή κακοποίησης κατά την παιδική τους ηλικία. Η σεξουαλική κακοποίηση είναι η πιο κοινή μορφή τραύματος για τις γυναίκες.
Μια εθνική έρευνα διαπίστωσε ότι ένα ανησυχητικό 68 τοις εκατό των γυναικών ανέφεραν ότι έχουν παρενοχληθεί δημόσια από αγνώστους, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει κατακλήσεις (προσβλητικά ή σεξουαλικά σχόλια), ακατάλληλες λεκτικές χειρονομίες ή σφυρίγματα, άσεμνη έκθεση ή καταδίωξη. Η συχνή εμφάνιση τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να οδηγήσει πολλές γυναίκες να αισθάνονται ανασφαλείς σε δημόσιους χώρους.
Γιατί η δημόσια παρενόχληση μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα τραύματος;
Το αίσθημα παρενόχλησης στο δρόμο μπορεί να είναι και συχνά είναι ενοχλητικό, ακόμη και αν η αλληλεπίδραση τελειώνει με μια προσβλητική παρατήρηση. Αλλά για πολλές γυναίκες, το αίσθημα ανασφάλειας μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στην πανταχού παρούσα κατάσταση, όπου οι γυναίκες δέχονται επίθεση ή ακόμη και σκοτώνονται επειδή αγνοούν τη διεκδίκηση από αγνώστους. Με άλλα λόγια, το τραύμα μερικών μπορεί δυνητικά να γίνει το τραύμα πολλών.