Τρανσεξουαλισμός Στιγματισμός: Για να κατανοηθεί καλύτερα η εξέλιξη αυτής της ”διαταραχής” είναι χρήσιμο να δούμε την ιστορία της, η οποία ξεκινάει το 1973, όταν προτείνεται ο όρος σύνδρομο δυσφορίας φύλου, ο οποίος περιλαμβάνει τον τρανσεξουαλισμό και άλλες διαταραχές ταυτότητας φύλου. Φυσικά είχαν γίνει και παλαιότερα διάφορες αναφορές στον τρανσεξουαλισμό.
Σημαντική ημερομηνία, ωστόσο, είναι το 1980, όπου ο τρανσεξουαλισμός αποτέλεσε μία ανεξάρτητη διαγνωστική κατηγορία στην 3η έκδοση του DSM. Στην επόμενη έκδοση, το 1994, ο όρος αυτός αντικαταστάθηκε από τη διαταραχή ταυτότητας φύλου, ο οποίος αφορά, όπως προαναφέρθηκε, στα άτομα που νιώθουν έντονη δυσφορία με το βιολογικό τους φύλο και μία ακόμα πιο έντονη ταύτιση με το αντίθετο. Στην 5η και τελευταία έκδοση του DSM αφαιρέθηκε η λέξη διαταραχή από τη διάγνωση καταλήγοντας σε δυσφορία φύλου.
Στιγματισμός διεμφυλικών ατόμων
Φαίνεται, λοιπόν, πως με την αλλαγή της ορολογίας έγινε μία προσπάθεια να αφαιρεθεί το στίγμα από αυτά τα άτομα και την ”ιδιαιτερότητά” τους. Ωστόσο, όντως έγινε προσπάθεια; Όντως δεν υπάρχει το στίγμα πλέον; Με μία μικρή βιβλιογραφική ανασκόπηση αλλά και απλά παρατηρώντας γύρω σου θα δεις πόσο το στίγμα είναι ακόμα εδώ.
Πόσο η διάγνωση αυτή σχετίζεται με υψηλά επίπεδα διακρίσεων, θυματοποίησης, στιγματισμού και πόσο συμβάλλει στην αρνητική αυτοεικόνα των ατόμων αυτών και στην αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης άλλων ψυχικών διαταραχών ακόμα και απόπειρας αυτοκτονίας.
Οι έφηβοι και οι ενήλικες δυσκολεύονται να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στην καθημερινότητά τους παρουσιάζοντας έντονα προβλήματα στο σχολείο, στην εργασία, στις προσωπικές τους σχέσεις. Παιδιά με δυσφορία φύλου μπορεί να δέχονται κοροιδευτικά και εμφοβιστικά σχόλια και συμπεριφορές από τα άλλα παιδιά, ενώ έχουν υψηλό ρίσκο για εμφάνιση συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων, όπως κατάθλιψη και άγχος.
Είναι ψυχιατρική διαταραχή ο τρανσεξουαλισμός;
Οπότε, σε τελική ανάλυση, σε τι συμβάλει η διάγνωση αυτή; Μήπως αν δεν υπήρχαν όλα αυτά τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις περί φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, μήπως αν τα παιδιά γεννιόντουσαν και ανατρέφονταν σε οικογένειες και κοινωνίες ελεύθερα να είναι και να εκφράζονται όπως θέλουν, χωρίς περιορισμούς, μήπως αν δεν κοιτούσαμε έντονα και επικριτικά transsexual άτομα στον δρόμο, μήπως σε έναν τέτοιο κόσμο, τα άτομα αυτά δεν θα είχαν καν λόγο να βιώνουν τη λεγόμενη δυσφορία φύλου;
Μήπως όλη αυτή η εμμονή με τη διάγνωση, ακόμα και χωρίς τον όρο διαταραχή, διαιωνίζει όλα αυτά τα οποία τελικά προκαλούν αυτή τη δυσφορία;
Ναι, οι διαγνώσεις στις περισσότερες περιπτώσεις είναι χρήσιμες και απαραίτητες για να προβούμε σε αντίστοιχες θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Ωστόσο, όταν μία διάγνωση υφίσταται για τον μοναδικό λόγο ότι η κοινωνία μας δεν έχει ακόμα αποδεχτεί αυτή την κατηγορία ανθρώπων, θεωρώ ότι η ύπαρξή της είναι αν όχι ανούσια, σίγουρα επιβλαβής. Από την στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει κάποιο επιστημονικά τεκμηριωμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο και θεραπεία αποτελεί ουσιαστικά ο επαναπροσδιορισμός φύλου, δεν βρίσκω τον λόγο ύπαρξης αυτής της διάγνωσης.
Η δυσφορία σε αυτά τα άτομα υφίσταται, αυτό είναι γεγονός. Ας κάνουμε όμως κάτι σαν κοινωνία για να μη συμβαίνει πια αυτό, ας δημιουργήσουμε κοινωνίες και οικογένειες που αφήνουν τα παιδιά τους ελεύθερα να είναι και να εκφράζονται όπως θέλουν.
Το παράδειγμα της Δανίας για τους διεμφυλικούς ανθρώπους
Η Δανία, για παράδειγμα, ήταν η πρώτη χώρα που το 2017 αφαίρεσε την κατηγοριοποίηση των διεμφυλικών ανθρώπων ως ψυχικά διαταραγμένους με την Linda Thor Pedersen να τονίζει ότι ήταν πολύ σημαντικό να αφαιρεθούν από τον κώδικα της ιατρικής κοινότητας της χώρας όροι όπως ασυνέπεια, διαταραχή και πρόβλημα.
Το προηγούμενο σύστημα προκαλούσε μία έμμεση διάκριση καθώς, για παράδειγμα, κάποιες αιτήσεις εργασίας απορρίπτονταν λόγω της συγκεκριμένης διάγνωσης. Η αλλαγή δυστυχώς περιορίστηκε στη Δανία, ωστόσο ανοίγει τον δρόμο για περισσότερα παρόμοια παραδείγματα. Γιατί, εν τέλει, οι ίδιοι που δημιουργήσαμε αυτά τα στερεότυπα, οι ίδιοι μπορούμε να τα καταρρίψουμε.