“Η μεγαλύτερη τραγωδία στη ζωή είναι να περάσεις όλη σου τη ζωή ψαρεύοντας, μόνο και μόνο για να ανακαλύψεις πως δεν αναζητούσες ψάρια” – Χένρι Ντέιβιντ Θόρο
Η κουβέντα με δύο και πλέον εκατοντάδες ανθρώπους για το νόημα της ζωής τους ήταν ένα σπουδαίο δώρο για εμένα προσωπικά, αλλά και μια πρόκληση. Οι ιστορίες που ακούσαμε ήταν βαθυστόχαστες, ενδιαφέρουσες και συχνά συγκινητικές.
Δεν δώσαμε προκαταβολικά τις ερωτήσεις στους συνεντευξιαζόμενους, οπότε υπήρχε μια υπέροχη αίσθηση ότι εκείνοι, καθώς μιλούσαν, συχνά ανακάλυπταν πράγματα που δεν τα γνώριζαν υποσυνείδητα. Κάποιες φορές ήταν σαν να παρακολουθούσα σοφούς ανθρώπους να αποκαλύπτουν τα μυστικά της δικής τους ευτυχίας.
Άλλες φορές ήταν ολοφάνερο ότι οι αλήθειες που μοιράζονταν μαζί μου δεν τους ήταν καινούριες• όχι μόνο τις είχαν μάθει εδώ και καιρό, μα τις μοιράζονταν κιόλας με άλλους για πολλά χρόνια. Η πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ήταν να βρούμε τα κοινά μοτίβα στις τόσες ιστορίες που ακούσαμε. Οι άνθρωποι περιέγραφαν τα ίδια πράγματα με πολύ διαφορετικές λέξεις.
Θυμήθηκα το παιδικό παιχνίδι που ονομάζεται «σπασμένο τηλέφωνο», στο οποίο ο ένας ψιθυρίζει στο αφτί του άλλου κάποιο μυστικό, και τελικά το αρχικό μήνυμα μετά βίας αναγνωρίζεται. Έπρεπε να αφουγκραστώ προσεκτικά πέρα από τις συγκεκριμένες λέξεις και ιστορίες, ώστε να ανακαλύψω τον κοινό πυρήνα της σοφίας.
Μια προφανής ερώτηση ήταν αν υπήρχε κάτι που ξεχώριζε πιο καθαρά, ένα σίγουρο μυστικό για την ικανοποίηση και την ευτυχία. Πιστεύω πως υπάρχει ένα τέτοιο μυστικό, και είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να ανακαλύψουμε για τη ζωή, αν θέλουμε να ζήσουμε με σοφία.
Ήταν μια σειρά λέξεων και ιδεών που προέκυπτε συνέχεια. Οι άνθρωποι έλεγαν διαρκώς «πρέπει να ακολουθείς την καρδιά σου», «πρέπει να είσαι αληθινός με τον εαυτό σου», «πρέπει να ξέρεις ποιος είσαι και γιατί βρίσκεσαι εδώ», «πρέπει να ξέρεις τι είναι σημαντικό για εσένα». Αυτό που διαχωρίζει όσους ζουν καλά και πεθαίνουν ευτυχισμένοι από εμάς τους υπόλοιπους είναι ότι αναρωτιούνταν αδιάκοπα αν ζούσαν τη ζωή που ήθελαν να ζήσουν, και ακολουθούσαν την καρδιά τους ανάλογα με την απάντηση. Το πρώτο μυστικό είναι να είστε αληθινοί με εσάς, με τον εαυτό σας και να ζείτε με κάποιο σκοπό.
Επιλέξτε να ζείτε αφυπνισμένοι
Για να ακολουθήσουμε την καρδιά μας και να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, πρέπει πρώτα να επιλέξουμε να ζούμε αφυπνισμένοι. Μα τι σημαίνει αυτό; Ο Σωκράτης είπε ότι ζωή που δεν εξετάζεις, δεν αξίζει να τη ζεις. Υπάρχει κι άλλος τρόπος να το διατυπώσουμε αυτό: Αν δεν εξετάζετε διαρκώς τη ζωή σας, ώστε να είστε σίγουροι πως παραμένετε πιστοί στον σκοπό σας, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να καταλήξετε να ζείτε τη ζωή κάποιου άλλου, που σημαίνει ότι θα φτάσετε στο τέλος της ζωής σας και θα συνειδητοποιήσετε πως ακολουθήσατε έναν δρόμο που δεν ήταν δικός σας.
Έμαθα από αυτούς του ανθρώπους ότι σοφία σημαίνει να στοχαζόμαστε περισσότερο, να ρωτάμε ξανά (και ξανά) αν ζωή μας προχωράει προς τη σωστή κατεύθυνση και να κάνουμε συνέχεια αναπροσαρμογές για να πλησιάζουμε πιο πολύ τη ζωή που επιθυμούμε να ζήσουμε. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους με τους οποίους κουβεντιάσαμε, πολλοί ζουν χωρίς καμία απολύτως σκέψη, βιώνοντας απλώς τα γεγονότα, ρωτώντας σπάνια πώς θα μπορούσαν να προσεγγίσουν τον δρόμο που θέλουν.
Μια 72χρονη γυναίκα, η Έλσα, συνόψισε τι σημαίνει στοχασμός και αφύπνιση. Όταν της ζήτησα να δώσει με μια πρόταση μια συμβουλή στους νεότερους για να βρουν την ευτυχία και το νόημα της ζωής (κάτι που ζητήσαμε απ’ όλους), αποκρίθηκε: «Δεν γίνεται αυτό. Για να πω σε κάποιον το μυστικό της ευτυχίας, θα πρέπει να τον καθίσω κάτω, να τον κοιτάξω βαθιά στα μάτια, να ανακαλύψω ποιος είναι και τι όνειρα έχει.
Το λέω αυτό επειδή το μυστικό της ευτυχίας είναι να είσαι αληθινός με τον εαυτό σου». Καθένας από εμάς έχει έναν δρόμο που είναι ο πιο αληθινός, κι αν τον ακολουθήσουμε, βρίσκουμε την ευτυχία. Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν ρωτούν αν επικεντρώνονται σε ό,τι έχει σημασία, αλλά αν επικεντρώνονται σε ό,τι έχει σημασία γι’ αυτούς!