Σοβαρή Ψυχική Ασθένεια: Ερευνητές της Φαρμακευτικής Σχολής Aston διαπίστωσαν ότι τα άτομα με σοβαρές ψυχικές ασθένειες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την υποστήριξη από ομοτίμους για να τους βοηθήσει να διαχειριστούν τη φαρμακευτική τους αγωγή και να βελτιώσουν την υγεία και την ποιότητα ζωής τους. Η μελέτη, η οποία εκπονήθηκε για να εξετάσει την πολυπλοκότητα της φαρμακευτικής αγωγής σε σοβαρές ψυχικές ασθένειες και να εντοπίσει πιθανές λύσεις, διαπίστωσε ότι χωρίς πρόσθετη υποστήριξη, ο κίνδυνος είναι να μην παίρνουν τη φαρμακευτική τους αγωγή. Ο όρος “σοβαρή ψυχική ασθένεια” περιλαμβάνει μια σειρά παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της σχιζοφρένειας και της διπολικής διαταραχής.
Οι περισσότερες από τις παθήσεις αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή, όπως τα αντιψυχωσικά και οι σταθεροποιητές της διάθεσης, αλλά οι παρενέργειες, ιδίως στην αρχή της θεραπείας, μπορεί να είναι ακραίες. Ως αποτέλεσμα, η συμμόρφωση των ασθενών στα φαρμακευτικά σχήματα μπορεί να είναι πολύ χαμηλή. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Jo Howe και τον καθηγητή Ian Maidment, προσπάθησαν να κατανοήσουν πώς η κοινή λήψη αποφάσεων μεταξύ ασθενών και κλινικών ιατρών θα μπορούσε να βελτιώσει αυτό το φαινόμενο. Το έργο διεξήχθη στο πλαίσιο του προγράμματος ‘βελτιστοποίηση της μέσης θεραπείας σε βαριές ψυχικές ασθένειες’ (MEDIcation optimisATion in severE mental illness) (MEDIATE), το οποίο διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2023. Μέρος της έρευνας περιελάμβανε εκτεταμένη ανασκόπηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας επί του θέματος, αλλά ο Dr. Howe λέει ότι αυτό που κάνει τη μελέτη αυτή να ξεχωρίζει είναι ότι έφερε επίσης κλινικούς ιατρούς και άτομα που ζουν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες από το Birmingham and Solihull Mental Health NHS Foundation Trust για να συζητήσουν το θέμα και την κατεύθυνση της μελέτης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, παράλληλα με μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του ασθενούς και του κλινικού ιατρού, όπου τα άτομα που ζουν με σοβαρή ψυχική ασθένεια υποστηρίζονται ώστε να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τη φαρμακευτική αγωγή, βοηθά να διασφαλιστεί ότι λαμβάνουν το σωστό φάρμακο στη σωστή δόση και τη σωστή στιγμή. Ωστόσο, ένα άτομο που έχει διαγνωστεί με σοβαρή ψυχική ασθένεια μπορεί να βλέπει τον ψυχίατρό του πολύ σπάνια, με κενά πολλών μηνών. Εν τω μεταξύ, μια κακή αντίδραση στη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να σημαίνει ότι ο ασθενής αναζητά πληροφορίες, ενδεχομένως από αναξιόπιστες πηγές, και μπορεί να σταματήσει εντελώς τη φαρμακευτική αγωγή ή να αυτοθεραπευτεί. Ένας από τους συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν ο επικεφαλής ερευνητής ασθενών Max Carlish, ο οποίος ζει με διπολική διαταραχή εδώ και 19 χρόνια. Ο ίδιος δήλωσε: “Τουλάχιστον εξίσου σημαντική με τα χάπια που παίρνετε είναι η σχέση σας με τον συνταγογράφο σας. Αυτή η σχέση είναι ένα τόσο τεράστιο κομμάτι της ζωής κάθε χρήστη υπηρεσιών και παρόλα αυτά ελάχιστα συζητείται και ελάχιστα ερευνάται. Στη μελέτη, διαπιστώσαμε ότι πολλοί ασθενείς περνούν πολύ λίγο χρόνο κάνοντας οποιονδήποτε διάλογο με τους συνταγογράφους τους”.
Η εκπαιδευμένη, αποτελεσματική υποστήριξη από ομότιμους θα μπορούσε να βοηθήσει να καλυφθούν τα κενά στις συμβουλές για τη φαρμακευτική αγωγή. Ενώ η υποστήριξη από ομότιμους είναι κοινή στην ψυχική υγεία, παραδοσιακά υπήρχε απροθυμία να συμπεριληφθεί η υποστήριξη για τη φαρμακευτική αγωγή ως μέρος του ρόλου τους. Ωστόσο, η μελέτη διαπίστωσε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με την εκπαίδευση και την υποστήριξη που απαιτείται για να λειτουργήσει η υποστήριξη από ομότιμους με ασφάλεια σε αυτόν τον τομέα. Πρόκειται για σοβαρές παθήσεις που απαιτούν ισχυρή φαρμακευτική αγωγή και οι συνέπειες αν κάτι πάει στραβά μπορεί να είναι σοβαρές. Ο Dr. Howe δήλωσε: “Οι άνθρωποι με σοβαρές ψυχικές ασθένειες συχνά αισθάνονται ότι δεν έχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωσή τους ή τη φαρμακευτική τους αγωγή και αντ’ αυτού θα στραφούν σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Reddit, όπου υπάρχουν πολλά θέματα για θέματα όπως η σχιζοφρένεια και τα αντιψυχωσικά”. “Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι σωστές, αλλά μπορεί και να μην είναι, και μπορεί να είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τη διαφορά χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις. Οι άνθρωποι που ζουν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες μπορούν να επωφεληθούν από την υποστήριξη από ομότιμους, οπότε θα ήταν καλύτερο να υπάρχει ένα κατάλληλο σύστημα και να τους βοηθήσουμε να τους πούμε να εντοπίσουν καλές συμβουλές.” Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι οι ομάδες ασθενών και οι κλινικοί γιατροί που συμμετείχαν στη μελέτη συμφώνησαν ότι υπάρχει ρόλος για την κατάλληλα εκπαιδευμένη υποστήριξη από ομοτίμους. Οι άνθρωποι με ζωντανή εμπειρία μπορούν να προσφέρουν συμβουλές που μπορεί να μην υπάρχουν στα ενημερωτικά φυλλάδια ή να συμβαίνουν σε άτομα που δεν έχουν πάρει ποτέ το φάρμακο. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να συμβουλεύει κάποιον να παίρνει το φάρμακό του πριν πάει για ύπνο, αν τον κάνει να νυστάζει, αντί για το πρωί ή να τον καθησυχάζει ότι οι εξαιρετικά δυσάρεστες παρενέργειες στην αρχή μπορεί να εξασθενήσουν με τον καιρό. Η ενσυναίσθηση και η κοινή εμπειρία μπορούν να κάνουν τη συζήτηση με κάποιον που πάσχει από την ίδια πάθηση και τη λήψη συμβουλών από αυτόν πολύ πιο εύκολη από ό,τι με έναν επαγγελματία χωρίς αυτή τη βιωματική εμπειρία. Μπορεί, επίσης, να βοηθήσει κάποιον να νιώσει πιο δυνατός στις αποφάσεις του σχετικά με τη φαρμακευτική του αγωγή.
Η Carlish πρόσθεσε: “Στο μέλλον, η υποστήριξη από ομότιμους θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν πραγματικά σημαντικό ρόλο σε αυτή τη σχέση μεταξύ του συνταγογράφου και του συνταγογραφούμενου, αλλά προς το παρόν, απλά δεν ξέρουμε πόση διαφορά μπορεί να κάνει η υποστήριξη από ομότιμους στο να παίρνουν οι άνθρωποι τα σωστά φάρμακα, επειδή δεν υπάρχει σχεδόν καμία έρευνα σχετικά με αυτό”. Ο Dr. Howe και η ομάδα του βρήκαν επίσης πολύ λίγες έρευνες σε μειονοτικές εθνοτικές κοινότητες. Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι τα μέλη μειονοτικών κοινοτήτων είναι πιο πιθανό να λάβουν καταναγκαστική φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία αυτού του τομέα. Γενικότερα, υπάρχουν πολύ λίγες έρευνες γραμμένες από την οπτική γωνία των ασθενών. Ο καθηγητής Maidment, ο οποίος συνέλαβε το MEDIATE, ήταν ο επικεφαλής ερευνητής και ο οποίος εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας για περισσότερα από 25 χρόνια, δήλωσε: “Η μη θεραπευόμενη ψυχική ασθένεια μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Η χορήγηση στους ασθενείς της σωστής φαρμακευτικής αγωγής που θα τους αρέσει να παίρνουν αποτελεί βασική πρόκληση εδώ και πολλά χρόνια. Πρέπει να αναπτύξουμε αποτελεσματικές νέες προσεγγίσεις. Η μελλοντική μας έρευνα θα επικεντρωθεί στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι ομότιμοι υποστηρικτές μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ζουν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τα φάρμακά τους και να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους”. Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό BMJ Ποιότητας & Ασφάλειας. Ο Dr. Howe και η ομάδα του βρήκαν, επίσης, πολύ λίγες έρευνες σε μειονοτικές εθνοτικές κοινότητες. Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι τα μέλη μειονοτικών κοινοτήτων είναι πιο πιθανό να λάβουν καταναγκαστική φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία αυτού του τομέα. Γενικότερα, υπάρχουν πολύ λίγες έρευνες γραμμένες από την οπτική γωνία των ασθενών. Ο καθηγητής Maidment, ο οποίος συνέλαβε το MEDIATE, ήταν ο επικεφαλής ερευνητής και ο οποίος εργάζεται στον τομέα της ψυχικής υγείας για περισσότερα από 25 χρόνια, δήλωσε: “Η μη θεραπευόμενη ψυχική ασθένεια μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Η χορήγηση στους ασθενείς της σωστής φαρμακευτικής αγωγής που θα τους αρέσει να παίρνουν αποτελεί βασική πρόκληση εδώ και πολλά χρόνια. Πρέπει να αναπτύξουμε αποτελεσματικές νέες προσεγγίσεις. Η μελλοντική μας έρευνα θα επικεντρωθεί στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι ομότιμοι υποστηρικτές μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ζουν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τα φάρμακά τους και να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους”.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό BMJ Ποιότητας & Ασφάλειας.