Αποτελεσματική κλινική φροντίδα για ασθενείς με ψύχωση σημαίνει κατανόηση της “ζωντανής εμπειρίας” των παραληρημάτων τους, λένε ερευνητές στα Πανεπιστήμια του Μπέρμιγχαμ, του Γιορκ και της Μελβούρνης. Κατανοώντας τις περιπλοκές των συναισθημάτων, των στάσεων και των εμπειριών που συνδέονται με τις αυταπάτες, οι κλινικοί γιατροί θα είναι καλύτερα σε θέση να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και γνήσια δέσμευση με τους ασθενείς.
Τι λένε οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας για τη ψύχωση;
Σε μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε σήμερα στο The Lancet Psychiatry, οι ερευνητές συγκέντρωσαν και εξέτασαν από πρώτο χέρι αναφορές για την εμπειρία των παραληρημάτων από ασθενείς με ψύχωση σε περιβάλλοντα ψυχικής υγείας. Στην ανασκόπησή της, η ομάδα χρησιμοποίησε μια νέα μεθοδολογική προσέγγιση που βασίζεται στη φιλοσοφία για να συνδυάσει και να συνθέσει όλα τα διαθέσιμα ποιοτικά στοιχεία. Στη συνέχεια, η ομάδα ανέπτυξε ένα νέο μοντέλο για να κατανοήσει καλύτερα πώς εμφανίζονται οι αυταπάτες και διαμορφώνονται από διαφορετικά περιβάλλοντα από πολλαπλά επίπεδα εξήγησης.
Οι συγγραφείς εξέτασαν τις εμπειρίες περισσότερων από 370 ασθενών, οι οποίες περιγράφηκαν σε 24 διαφορετικές επιστημονικές μελέτες και βρήκαν έναν αριθμό θεμάτων που ήταν κοινά σε όλες τις μελέτες. Για τους περισσότερους συμμετέχοντες, για παράδειγμα, οι αυταπάτες δεν ήταν απλώς ένα σύμπτωμα ασθένειας ή μια παράλογη πεποίθηση. Οι αυταπάτες συχνά ήταν ο πιο επιτακτικός τρόπος με τον οποίο το άτομο μπορούσε να δώσει νόημα στη ζωή του, στο πλαίσιο μιας ριζικής αλλοίωσης της πραγματικότητας και έντονων συναισθημάτων. Ενώ η εμπειρία μπορεί να είναι εχθρική, να προκαλεί φόβο ή πανικό, τα άτομα θα μπορούσαν επίσης να βιώσουν δέος ή απορία ή βαθύ νόημα στις αυταπάτες τους.
Όταν η πραγματικότητα αλλάζει με αυτόν τον τρόπο, τα άτομα μπορούν να δυσκολευτούν να κατανοήσουν τη δική τους ταυτότητα, βιώνουν αμφιβολία για τον εαυτό τους ή απώλεια ελέγχου ή, αντίθετα, την αίσθηση ότι είναι κάποιος ξεχωριστός ή με μοναδικό σκοπό. Στην τελευταία περίπτωση, η παραληρηματική εμπειρία φάνηκε να παρέχει μια αίσθηση συνοχής, σκοπού και ανήκειν σε μια περίοδο έντονου στρες στη ζωή και ως εκ τούτου μπορεί να ερμηνευθεί ως προσωρινά προσαρμοστική ή ευεργετική.
“Αυτές οι εμπειρίες είναι περίπλοκες και αποχρώσεις”, είπε η επικεφαλής συγγραφέας Δρ Rosa Ritunnano, σύμβουλος ψυχίατρος και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ και στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. “Όταν εκπαιδεύουμε τους κλινικούς γιατρούς στη θεραπεία της ψύχωσης, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπερβαίνουν τη “διόρθωση” μιας δυσλειτουργίας ή τη “θεραπεία” ενός συμπτώματος σε πολιτιστικά πλαίσια, μπορούμε να επινοήσουμε θεραπεία και υποστήριξη που να είναι πιο σχετική με το άτομο”. Η προσέγγιση έχει ιδιαίτερη απήχηση για καταστάσεις στις οποίες ένας ασθενής μπορεί να κρατηθεί χωρίς τη συγκατάθεσή του με στόχο την προστασία του από βλάβη.
Ο αριθμός των ασθενών που κρατούνται με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται σταθερά εδώ και αρκετά χρόνια, με συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες και άτομα με μαθησιακές δυσκολίες να επηρεάζονται ιδιαίτερα σε αυτή τη διαδικασία. «Ένα από τα κύρια ζητήματα είναι ότι πολύ συχνά, η φωνή του ασθενούς χάνεται στη διαδικασία της προσπάθειας να τον βοηθήσει», λέει η Δρ Κλάρα Χάμπστον, μια από τις ανώτερες συγγραφείς της εφημερίδας. “Οι φροντιστές, οι κλινικοί γιατροί και τα μέλη της οικογένειας έχουν όλοι ένα δύσκολο καθήκον να μάθουν πώς να ακούν. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην υπάρχει κοινή άποψη για την πραγματικότητα, αλλά η εμπειρία του ασθενούς εξακολουθεί να είναι αληθινή και έγκυρη και δεν πρέπει να σιωπάται.”