Ψυχολογία πεποίθηση: Όταν νομίζεις ότι είσαι το κέντρο του κόσμου. Έχεις νιώσει ποτέ ότι είσαι σε σόου; Δεν πιστεύω ότι είστε εγωκεντρικοί ή παρανοϊκοί, αυτό το γεγονός είναι απλώς γνωστό στην κοινωνική ψυχολογία ως το «φαινόμενο του προβολέα».
Το φαινόμενο προβολέα αναφέρεται στην τάση να πιστεύουμε ότι το περιβάλλον μας μας δίνει μεγαλύτερη προσοχή από ό, τι μας ισχύει. Δεκάδες μελέτες στην κοινωνική ψυχολογία έχουν υποστηρίξει αυτό το φαινόμενο. Τι εξηγεί το φαινόμενο προβολέα; Λοιπόν, βασικά, είναι το αποτέλεσμα της καλπάζουσας εγωκεντρικότητάς μας. Είμαστε όλοι το κέντρο των δικών μας κόσμων. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε αλαζονικοί ή ότι εκτιμούμε τον εαυτό μας περισσότερο από τους άλλους. Αντίθετα, σημαίνει ότι ολόκληρη η ύπαρξή μας αναλύεται από τις δικές μας εμπειρίες και συνίσταται στο ότι υπερεκτιμάτε την παρουσία σας και την προσοχή που σας δίνουν οι άλλοι.
Το πείραμα του Barry Manilow
Ένα ωραίο πείραμα ψυχολογίας έγινε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα σε πανεπιστήμιο της και καταδεικνύει εξαιρετικά ακριβώς αυτό. Δέκα άτομα κλήθηκαν να επισκεφθούν το τμήμα ψυχολογίας, για να φτάσουν αργοπορημένα στη συνάντηση για μια ομαδική εργασία και τους ζητήθηκε να φορέσουν ένα υπερμέγεθες T-Shirt με τον Barry Manilow προτού μπουν στην αίθουσα συσκέψεων – ο Manilow θεωρούνταν πολύ ντροπιαστικός τότε. Όταν λίγο αργότερα τους είπαν να βγουν έξω, ο εξαπατημένοι φοιτητές ρωτήθηκαν διάφορα πράγματα (για να τους κάνουν να ξεχάσουν προς στιγμήν τους στόχους της εργασίας), όπως για παράδειγμα να κάνουν μια εκτίμηση ως προς το πόσοι από τους υπόλοιπους στην ομάδα θα θυμούνταν το μπλουζάκι τους μετά. Οι ταπεινωμένοι φοιτητές υπολόγιζαν ότι περίπου οι μισοί θα θυμούνταν το ντροπιαστικό τους ρούχο. Στην πραγματικότητα; Περίπου το 25%. Αυτή η διαφορά ανάμεσα στο πόσο νομίζουμε ότι μας προσέχουν και στο πόσο μας προσέχουν στην πραγματικότητα, έχει γίνει γνωστή ως «spotlight effect» (φαινόμενο του προβολέα) και η μελέτη αυτή θεωρείται πια κλασική.
Όταν λοιπόν σκέφτεστε ότι ο καθένας δίνει προσοχή σε κάτι που κάνατε, αναρωτηθείτε αν είναι μόνο επειδή έχετε εμμονή με αυτό. Η αλήθεια είναι ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που νομίζετε ότι σας προσέχουν, νοιάζονται με τη σειρά τους για τη συμπεριφορά τους και πιστεύουν ότι δίνουν μεγάλη προσοχή στον εαυτό τους.