Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή: Η χρονιά που πέρασε δεν ήταν εύκολη για κανέναν. Υπήρξε συνεχής αβεβαιότητα, διαταραχές στη ρουτίνα και εξασθένιση των δεσμών, των παραδόσεων και των εποχιακών χαρών που ίσως θεωρούσαμε δεδομένες πριν από την παγκόσμια πανδημία. Οι γυναίκες, ειδικότερα, αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις καθώς προσπαθούν να καλλιεργήσουν τη σταδιοδρομία τους με ελάχιστη στήριξη για τη φροντίδα των παιδιών, αναλαμβάνουν σημαντικούς ρόλους φροντίδας που ίσως δεν είχαν προβλέψει και διαχειρίζονται τις δικές τους συναισθηματικές αναταραχές από την πολιτική κρίση, τους φόβους για την υγεία και τις φυσικές καταστροφές.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και χρήσης αλκοόλ έχουν αυξηθεί στις γυναίκες στις δεκαετίες των 20, 30 και 40 ετών. Συχνά δεν έχουν χρόνο για να κάνουν ένα βήμα πίσω από το αυξημένο στρες που αντιμετωπίζουν, και η πρόσβαση στη θεραπεία είναι στην καλύτερη περίπτωση δύσκολα προσβάσιμη.
Εκτός από αυτές τις προκλήσεις, οι γυναίκες αυτής της ηλικιακής ομάδας κινδυνεύουν επίσης από κυκλική επιδείνωση της διάθεσής τους, άγχος ή ευερεθιστότητα, καθώς και από σωματικό πόνο με τη μορφή προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής (PMDD).
Είναι πραγματική η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD);
Η PMDD, η οποία επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως, προστέθηκε πρόσφατα στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), παρέχοντας σημαντική διαγνωστική στήριξη. Αν και ο επιπολασμός της PMDD κυμαίνεται μεταξύ 1,8% – 5,8% των γυναικών που έχουν έμμηνο ρύση, ο οποίος είναι συγκρίσιμος ή μεγαλύτερος από τα ποσοστά ανδρών και γυναικών με διαταραχή πανικού ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), η έλλειψη διάγνωσης μπορεί να αποτελέσει πρωταρχικό εμπόδιο στη θεραπεία, ακόμη και για τα άτομα που επισκέπτονται έναν ψυχίατρο ή ψυχολόγο.
Ποια συμπτώματα χρειάζεται να προσέξουμε
Η PMDD είναι μια κυκλική διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα συμπτώματα την τελευταία εβδομάδα πριν από την έμμηνο ρύση (εμμηνόρροια), που αναφέρεται ως ωχρινική φάση, με βελτίωση εντός λίγων ημερών από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, και ελάχιστα ή ανύπαρκτα συμπτώματα τις πρώτες 2 εβδομάδες μετά την εμμηνόρροια, κατά τη διάρκεια της ωοθυλακικής φάσης. Είναι σημαντικό ότι αυτό το κυκλικό μοτίβο πρέπει να έχει εμφανιστεί επανειλημμένα κατά τη διάρκεια τουλάχιστον των προηγούμενων 12 μηνών.
Οι εμπειρίες που έχουν οι γυναίκες με PMDD κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος 1 – 2 εβδομάδων πριν από την εμμηνόρροια περιλαμβάνουν συνήθως τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα κύρια συμπτώματα:
– Μεταπτώσεις της διάθεσης και αυξημένη συναισθηματική ευαισθησία
– Αυξημένη ευερεθιστότητα, θυμός ή συγκρούσεις
– Σημαντική καταθλιπτική ή απελπιστική διάθεση
– Αισθητό άγχος, σωματική ένταση
Επιπλέον, μπορεί να παρατηρήσουν μειωμένο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητές τους, έλλειψη συγκέντρωσης, λήθαργο ή λίγη ενέργεια, σημαντική αλλαγή στην όρεξη, αυξημένο ή μειωμένο ύπνο, αίσθημα έλλειψης ελέγχου ή υπερφόρτωσης και σωματικά συμπτώματα όπως ευαισθησία στο στήθος, πόνο στις αρθρώσεις ή στους μύες ή φούσκωμα.
Δεν είναι το ίδιο πράγμα με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS);
Η διαφοροποίηση μεταξύ της διάγνωσης PMDD και του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS), το οποίο δεν αποτελεί διάγνωση του DSM-IV, είναι ζήτημα έντασης και αριθμού αυτών των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, οι γυναίκες με PMS μπορεί να εμφανίζουν ευερεθιστότητα, κακή διάθεση και σωματικό φούσκωμα τις ημέρες λίγο πριν από την έμμηνο ρύση, αλλά δεν φτάνουν τα κριτήρια για PMDD λόγω λιγότερων από 5 από τα περιγραφόμενα συμπτώματα ή ίσως δεν τα εμφανίζουν για ένα ολόκληρο έτος.
Κατανόηση του μοτίβου των συμπτωμάτων
Ένα σημαντικό στοιχείο της αξιολόγησης της PMDD περιλαμβάνει το να ζητείται από τις γυναίκες να καταγράφουν τα συμπτώματά τους καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα με τη μορφή ημερήσιων αξιολογήσεων, για τουλάχιστον δύο κύκλους. Ένα κρίσιμο μέρος αυτού του είδους της παρακολούθησης είναι η ανασκόπηση των συμπτωμάτων που μπορεί να επιμένουν στην ωοθυλακική φάση, ή καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα. Η συνέχιση των συμπτωμάτων εκτός της 1 – 2 εβδομάδων πριν από την έμμηνο ρύση υποδηλώνει μια διαφορετική διάγνωση, όπως η μείζων καταθλιπτική διαταραχή ή η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.
Ως προς τη θεραπεία, οι ειδικοί αναφέρουν συνήθως δύο τύπους φαρμάκων, εκτός φυσικά από την ψυχοθεραπεία, που μπορούν να βοηθήσουν: εκείνα που επηρεάζουν την ωορρηξία και εκείνα που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (CMS).
Παραδείγματα περιλαμβάνουν:
– SSRI αντικαταθλιπτικά όπως η φλουοξετίνη (Prozac, Sarafem), η σερτραλίνη (Zoloft), η παροξετίνη (Paxil) και η σιταλοπράμη (Celexa)
– αντισυλληπτικά χάπια
– ανάλογα της ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπινών όπως η λευπρολίδη (Lupron), η ναφαρελίνη (Synarel) και η γκοσερελίνη (Zoladex)
– Συνδυασμός με ψυχοθεραπεία.