Πολλές ψυχιατρικές ασθένειες σχετίζονται με το άγχος. Οι αρνητικές εμπειρίες στην παιδική ηλικία μπορούν συχνά να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το άγχος αργότερα στη ζωή. Ποιες όμως βιολογικές διεργασίες εμπλέκονται; Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Biological Psychiatry, που διεξήχθη από ερευνητές στο Κεντρικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (CIMH) στο Mannheim, ρίχνει περισσότερο φως σε αυτό.
«Μια βαθύτερη κατανόηση αυτών των βιολογικών διεργασιών έχει σημαντικές δυνατότητες για τη βελτίωση της έγκαιρης ανίχνευσης ψυχιατρικών ασθενειών και την πρόληψή τους», λέει ο καθηγητής Δρ. Heike Tost, επικεφαλής της ομάδας εργασίας Systems Neuroscience in Psychiatry (SNiP) στο CIMH στο Mannheim.
Προσδιορίστηκε η μεθυλίωση DNA του γονιδίου FKBP5
Οι ερευνητές στο CIMH ερεύνησαν τις επιδράσεις του γονιδίου FKBP5 στη συμπεριφορά και τη δομή του εγκεφάλου 395 υγιών ατόμων. Ελήφθησαν δείγματα αίματος, ελήφθησαν μαγνητικές τομογραφίες (MRI) και οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους σε ένα smartphone της μελέτης (Ecological Momentary Assessment) για μια περίοδο επτά ημερών. “Στα δείγματα αίματος, προσδιορίσαμε πρώτα τη μεθυλίωση του DNA του γονιδίου FKBP5.
Το FKBP5 παίζει σημαντικό ρόλο στη μοριακή ρύθμιση του στρες και συνδέεται με την ανάπτυξη ασθενειών που σχετίζονται με το στρες, όπως η κατάθλιψη ή η διαταραχή μετατραυματικού στρες.” εξηγεί ο Thomas L. Kremer, επιστημονικός συνεργάτης στην ομάδα εργασίας SNiP και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Η μεθυλίωση του DNA είναι μια ρυθμιστική διαδικασία που ελέγχει τη δραστηριότητα των γονιδίων. Δεν πρόκειται για γενετική μετάλλαξη αλλά για τροποποίηση του γενετικού υλικού που μπορεί να αλλοιωθεί από περιβαλλοντικές επιρροές και επηρεάζει τη μετάφρασή του σε πρωτεΐνες.
Ο όγκος του εγκεφάλου αλλάζει στον προμετωπιαίο φλοιό
«Τα βασικά ευρήματά μας δείχνουν ότι η αλλοιωμένη μεθυλίωση του FKBP5 σε νευροβιολογικό επίπεδο σχετίζεται με αλλαγές στον όγκο του εγκεφάλου στον προμετωπιαίο φλοιό», λέει ο Kremer. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η λειτουργική αλλαγή στον προμετωπιαίο φλοιό συνδέεται με μια δομή βαθύτερη στον εγκέφαλο, την αμυγδαλή, και ότι τα άτομα που είχαν τη μικρότερη ρυθμιστική επιρροή του προμετωπιαίου φλοιού στην αμυγδαλή, αντιδρούσαν πιο έντονα στο καθημερινό στρες.
«Αυτά τα ευρήματα είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση της βιολογικής βάσης της επεξεργασίας του στρες και των ψυχιατρικών διαταραχών», λέει ο Δρ. Urs Braun, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Complex Systems in Psychiatry στο CIMH. «Ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί αυτή η νευροβιολογική κατανόηση για την ανάπτυξη καινοτόμων προσεγγίσεων για την εξατομικευμένη θεραπεία ψυχιατρικών ασθενών».