Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας έχουν συχνά μεγαλύτερη δυσκολία με τη λεγόμενη γνωστική ευελιξία από τους συνομηλίκους τους, που δεν έχουν ΔΕΠΥ. H γνωστική ευελιξία αναφέρεται στην ικανότητα των ανθρώπων να αλλάζουν την προσοχή τους από τη μια εργασία στην άλλη και μετά να ξαναγυρίζουν στην καθημερινή ζωή: Μπορείτε να βάλετε τη σούπα στη σόμπα, να στείλετε ένα email και να συνομιλήσετε με τα παιδιά σας, χωρίς να ξεχάσετε τη σούπα στο μάτι;
Αυτή η νοητική δεξιοτεχνία είναι επίσης το κλειδί στην επικοινωνία, είπε ο Weili Lin, ανώτερος ερευνητής στη νέα μελέτη. Οι άνθρωποι έχουν πολύ διαφορετικούς τρόπους να μιλάνε με έναν φίλο, ένα παιδί ή έναν συνάδελφο και πρέπει να μπορούν να αλλάζουν απρόσκοπτα μεταξύ αυτών των στυλ. Εν ολίγοις, «η γνωστική ευελιξία είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ζωή», σημείωσε ο Lin, καθηγητής νευρολογικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill. Όταν τα παιδιά με ΔΕΠΥ δεν έχουν αυτή την ευελιξία, μπορεί να έχουν πρόβλημα με τις σχολικές εργασίες, τις σχέσεις και τη γενική «εκτελεστική λειτουργία» — ικανότητες όπως ο προγραμματισμός, η οργάνωση και η ολοκλήρωση εργασιών.
Για τη νέα μελέτη, η ομάδα του Lin εξέτασε μια σχετική ερώτηση: Τα παιδιά με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν αντικειμενικά στοιχεία μικρότερης νευρικής ευελιξίας; Δηλαδή: Έχουν λιγότερη ευκινησία στην καλωδίωση του εγκεφάλου που επιτρέπει ευέλικτη σκέψη και την πολλαπλότητα στις εργασίες; Για να το ανακαλύψουν, οι ερευνητές στρατολόγησαν 180 παιδιά και εφήβους που είχαν διαγνωστεί με ΔΕΠ-Υ και 180 χωρίς τη διαταραχή και υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία.
Ανά πάσα στιγμή, εξήγησε ο Lin, διαφορετικά εγκεφαλικά «δίκτυα» συνεργάζονται για να επιτρέψουν στους ανθρώπους να εκτελούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Κάποια από αυτή την ομαδική εργασία είναι σταθερή με την πάροδο του χρόνου, ενώ ορισμένες άλλες σχέσεις με τα δίκτυα του εγκεφάλου είναι πιο ευέλικτες — έρχονται στο δίκτυο ανάλογα με την εργασία που εκτελείται. Με βάση τις σαρώσεις fMRI, τα παιδιά με ΔΕΠΥ έδειξαν γενικά μικρότερη νευρική ευελιξία από τα συνομήλικά τους. Και αυτές οι διαφορές, σύμφωνα με τη μελέτη, εμφανίστηκαν σε ένα ευρύ φάσμα περιοχών του εγκεφάλου — συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμπλέκονται στην προσοχή, την εκτελεστική λειτουργία και την επεξεργασία οπτικών και αισθητηριακών πληροφοριών.
Αυτό το εύρημα υποστηρίζει την πεποίθηση ότι η ΔΕΠ-Υ περιλαμβάνει “δυσλειτουργία” σε πολλαπλά δίκτυα του εγκεφάλου, σύμφωνα με τον Δρ Eric Hollander, διευθυντή του Προγράμματος Φάσματος Αυτισμού και Ιδεοψυχαναγκαστικού Φάσματος στο Montefiore Health System στη Νέα Υόρκη, που δεν έλαβε μέρος στη μελέτη. Δεν είναι σαφές εάν η νευρική ακαμψία είναι η βασική αιτία της ΔΕΠΥ, αλλά ο Hollander σημειώνει ότι είναι πιθανώς μία αιτία, παρά ένα αποτέλεσμα της ΔΕΠΥ. «Αυτή η νευρική ακαμψία εμφανίζεται νωρίς στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και διαφέρει από το πρότυπο που παρατηρείται στα τυπικά αναπτυσσόμενα [παιδιά]», σημείωσε.