Τα τελευταία χρόνια, επισκέπτες στο Μουσείο Τέχνης Rubin στη Νέα Υόρκη αποκαλύπτουν τους βαθύτερους φόβους και επιθυμίες τους. Ως μέρος μιας ειδικής έκθεσης, οι επισκέπτες προσκλήθηκαν να καταγράψουν τα μυστικά τους σε μικρά κομμάτια χαρτιού και κρεμούσαν τα σημειώματά τους στον τοίχο ώστε να μπορούν όλοι να τα βλέπουν.
Από τη μία πλευρά, οι άνθρωποι κατέγραφαν τα άγχη τους, από την άλλη τις ελπίδες τους. Χιλιάδες επισκέπτες έγραφαν πράγματα όπως «Αγχώνομαι επειδή φοβάμαι ότι θα πεθάνω μόνος», «Αγχώνομαι επειδή χάνω την ευκαιρία να γίνω μητέρα» και «Ελπίζω γιατί η ζωή είναι όμορφη και σύντομα θα γίνω ευτυχισμένος».
Υπήρχαν κι άλλες δηλώσεις όπως «Αγχώνομαι επειδή δεν έχω ένα σπίτι για τα παιδιά μου», «Έχω υποτροπιάσει τρεις φορές μέχρι να καταφέρω να απεξαρτηθώ», «Νιώθω ότι απογοητεύω τους πάντες στη ζωή μου». Πρόκειται για πάνω από 50.000 σκέψεις που σε διαφορετική περίπτωση κανείς δεν θα μοιραζόταν εξαιτίας του φόβου απόρριψης και ντροπής.
Αλλά οι ψυχολογικές έρευνες τώρα υποστηρίζουν ότι αυτός ο φόβος μεγαλοποιείται στο μυαλό μας. Συχνά, υπάρχει ασυμφωνία ανάμεσα στο πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα ελαττώματά τους και πώς οι άλλοι τα ερμηνεύουν. Τείνουμε να νομίζουμε πως όταν δείχνουμε ευάλωτοι φαινόμαστε αδύναμοι, ανεπαρκείς – ένα χάος με λίγα λόγια. Αλλά όταν οι άλλοι βλέπουν τα ευαίσθητα σημεία μας, είναι πιθανό να αντιληφθούν κάτι τελείως διαφορετικό, κάτι γοητευτικό. Μια σειρά πρόσφατων μελετών ονομάζει αυτό το φαινόμενο «το φαινόμενο του όμορφου χάους» και οι ερευνητές προτείνουν να μη φοβόμαστε να ανοιγόμαστε – τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις.
Οι ερευνητές Anna Bruk, Sabine G. Scholl και Herbert Bless από το Πανεπιστήμιο του Mannheim στη Γερμανία βρήκαν στοιχεία για το φαινόμενο αυτό σε έξι μελέτες. Στις έρευνές τους ζήτησαν από συμμετέχοντες να φανταστούν τους εαυτούς τους σε ευάλωτες καταστάσεις – όπως ερωτική εξομολόγηση ή μεγάλο καυγά. Όταν φαντάστηκαν τον εαυτό τους σε αυτές τις καταστάσεις, έτειναν να δείχνουν ότι τα ευάλωτα στοιχεία τους θα τους έκαναν να φαίνονται αδύναμοι και ανεπαρκείς. Αλλά όταν οι συμμετέχοντες φαντάζονται άλλους σε αυτές τις καταστάσεις, ήταν πιο πιθανό να αντιλαμβάνονται τα ίδια στοιχεία ως «γοητευτικά» και επιθυμητά.
Είτε βρισκόμαστε στην εργασία, είτε σε ραντεβού, φαίνεται ασφαλέστερο να δείξουμε ευάλωτοι μέσα σε μια σχέση που έχει κάποια ιστορία – μέσα στην οποία υπάρχει αμοιβαία στήριξη και σύνδεση. Ωστόσο, χρειάζεται πάντα να γνωρίζουμε ότι ποτέ και με κανέναν δεν είμαστε απόλυτα ασφαλείς όταν νιώθουμε ευάλωτοι – αυτό όμως είναι που δημιουργεί συχνά μια ιδιαίτερη σύνδεση με κάποιον. Όταν κάποιος μοιράζεται τις ελπίδες και τα άγχη του ή παραδέχεται ένα λάθος ή εξομολογείται την αγάπη σε έναν φίλο, αυτό το άτομο κάνει κάτι ριψοκίνδυνο, αλλά η πιθανότητα να πληγωθεί ανοίγει το δρόμο σε μια πιο αυθεντική, βαθιά αλληλεπίδραση.
