Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς η αρνητικότητα μπορεί να αποβεί μοιραία για μια κατά τ’ άλλα υγιή σχέση. Το πρόβλημα είναι ότι βλέπουμε τόσα πολλά παραδείγματα αρνητικών αλληλεπιδράσεων ανάμεσα σε ζευγάρια στην τηλεόραση, στο σινεμά και «στην πραγματική ζωή» που το πείραγμα, η επίκριση, ακόμα και οι προσβολές μπορεί να αρχίσουν μας φαίνονται σαν μια φυσιολογική συμπεριφορά.
Και φυσικά, η αρνητικότητα είναι φυσιολογική ή τουλάχιστον συνηθισμένη για την πλειοψηφία των σχέσεων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι χρήσιμη. Για την ακρίβεια, επιστημονικές μελέτες μας αποκαλύπτουν ότι οι αρνητικές λέξεις, στάσεις και αλληλεπιδράσεις είναι εξαιρετικά επιζήμιες για την ακεραιότητα μιας σχέσης και τη φθείρουν εκ των έσω. Είναι η αρνητικότητα σημαντικό θέμα στη ζωή ενός ζευγαριού; Ας δούμε πόσο προβληματική μπορεί να γίνει και τι να κάνουμε αν θέλουμε να επιτύχουμε μια θετική αλλαγή.
Τι είναι η αρνητική προκατάληψη;
Η αρνητικότητα συχνά λειτουργεί σαν ένα αργό δηλητήριο ανάμεσα στο ζευγάρι
Οι μικρές μη τρυφερές αλληλεπιδράσεις, που επαναλαμβάνονται μέσα στη μέρα, στον μήνα και στα χρόνια βλάπτουν την αίσθηση σωματικής και συναισθηματικής σύνδεσης ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Παρεμποδίζουν την ικανότητα του ζευγαριού να εμπιστευθούν ο ένας τον άλλο και στρώνουν τον δρόμο για την κριτική, την περιφρόνηση, την αμυντικότητα και την απόδοση ευθυνών. Στο τέλος, η τοξική επίδραση της αρνητικότητας μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που να επέλθει χωρισμός.
Γιατί όμως είναι τόσο συνηθισμένο να φερόμαστε έτσι στους συντρόφους μας;
Μπορεί να οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων: κρατάμε μέσα μας παλιές άλυτες συγκρούσεις, δεν εκφράζουμε επαρκώς τις ανάγκες μας ή δεν φροντίζουμε την ψυχική και σωματική μας ευεξία, έχουμε άδικες προσδοκίες από τον άλλο, ο/η σύντροφός μας γνωρίζει αρκετά καλά πώς να πατά τα κουμπιά μας, προβάλλουμε το στρες μας στους άλλους και τέλος, παίρνουμε τη σχέση μας δεδομένη.
Ένας βασικός λόγος που η αρνητικότητα είναι τόσο ισχυρή είναι επειδή οι άνθρωποι έχουν μια γνωστική τάση γνωστή ως «αρνητική προκατάληψη». Στην ψυχολογία, αυτό σημαίνει ότι τείνουμε να θυμόμαστε, να μαθαίνουμε από, να δίνουμε προσοχή περισσότερο σε αρνητικές πληροφορίες παρά σε θετικές. Τείνουμε να έχουν εντονότερη αντίδραση – βιοχημικά και συμπεριφορικά – στις αρνητικές επιδράσεις παρά στις θετικές. Γι’ αυτό και μια προσβολή μπορεί να μας επηρεάσει περισσότερο από πέντε κομπλιμέντα ή μπορεί να αναλωνόμαστε σκεπτόμενοι ξανά και ξανά δυσάρεστα γεγονότα, ξεχνώντας τα ευχάριστα.
Πώς να προστατεύσουμε τη σχέση μας από την αρνητική προκατάληψη
Γενικός κανόνας: Δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα, αν δεν έχουμε πλήρη γνώση αυτού. Άρα το πρώτο βήμα είναι να αποκτήσουμε συνειδητή γνώση. Προσέξτε τις αρνητικές σκέψεις, λέξεις, συναισθήματα και συμπεριφορές σας και από τις δύο πλευρές.
Στη συνέχεια, προσπαθήστε συνειδητά και σταδιακά να τις αντιστρέψετε. Ενεργοποιήστε την καλοσύνη που κρύβετε μέσα σας, συγχωρέστε αντί να κρατάτε κακία και φροντίστε τον εαυτό σας ώστε να μην συσσωρεύετε στρες και πικρία.