Είναι η ευτυχία κάτι για το οποίο πρέπει να εργαστείτε σκληρά και να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου ή είναι κάτι παροδικό και φευγαλέο που πρέπει να απολαμβάνετε αυτή τη στιγμή; Προηγούμενη έρευνα εξέτασε ποιος, πότε και γιατί μερικοί άνθρωποι προτιμούν να νιώθουν ευτυχισμένοι τώρα έναντι αργότερα, αλλά αυτές οι μελέτες δεν εξετάζουν πώς αυτή η προτίμηση για άμεση έναντι καθυστερημένης ευτυχίας σχετίζεται με τη συμπεριφορά και την ευημερία.
Τώρα, ένας ψυχολόγος του Πανεπιστημίου στο Μπάφαλο γεμίζει αυτό το κενό γνώσης με μια μελέτη που προσεγγίζει την ευτυχία από μια νέα ερευνητική οπτική γωνία. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Emotion, υποδηλώνουν ότι οι πεποιθήσεις των ανθρώπων για την ευτυχία έχουν σημασία στη διαμόρφωση των καθημερινών επιδιώξεων στόχων και της ευημερίας τους.
«Οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν την ευτυχία ως επένδυση, παρόμοια με τον τρόπο που κάποιος θα μπορούσε να βάλει χρήματα σε έναν λογαριασμό ταμιευτηρίου και να τον παρακολουθήσει να μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν την ευτυχία ως αθροιστικό πόρο, είναι πιθανό να πιστεύουν στην “καθυστέρηση της ευτυχίας”—η ιδέα ότι το να εργάζονται σκληρά και να κάνουν θυσίες για τους σημαντικούς μακροπρόθεσμους στόχους τους θα τους κάνει πιο ευτυχισμένους στο μέλλον», λέει η Lora Park, Ph.D., αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας και διευθύντρια του Εργαστηρίου Αυτού και Κινήτρων στο UB College of Arts and Science.
«Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν την ευτυχία ως φευγαλέα, παρόμοιο με το πώς θα μπορούσε κανείς να βάλει χρήματα στο χρηματιστήριο και να τα δει να κυμαίνονται από μέρα σε μέρα, χωρίς να γνωρίζουν πότε η αγορά θα είναι ανοδική ή κάτω. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν την ευτυχία σε Με αυτόν τον τρόπο, είναι πιθανό να πιστεύουν ότι «ζουν τη στιγμή», αρπάζοντας τις ευκαιρίες για να νιώθουν ευτυχισμένοι τώρα, αντί να αναβάλουν την ευτυχία στο άγνωστο μέλλον».
Ο Park ηγήθηκε μιας ερευνητικής ομάδας που διεξήγαγε μελέτες με δείγματα που περιλάμβαναν συμμετέχοντες τόσο σε ηλικία κολεγίου όσο και σε ενήλικες. Πρώτα καθιέρωσαν μια νέα κλίμακα για τη μέτρηση της καθυστέρησης της ευτυχίας έναντι των πεποιθήσεων που ζουν στη στιγμή και στη συνέχεια εξέτασαν το κόστος και τα οφέλη από την έγκριση αυτών των πεποιθήσεων για την ευτυχία. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η καθυστέρηση της ευτυχίας για την επιδίωξη σημαντικών μακροπρόθεσμων στόχων σχετίζεται με μεγαλύτερη αναμενόμενη ευτυχία και υπερηφάνεια για την επίτευξη αυτού του στόχου, αλλά υπάρχει ένα μειονέκτημα, σύμφωνα με την Park.
«Αν και η καθυστέρηση της ευτυχίας έχει οφέλη, σχετίζεται επίσης με το αίσθημα ενοχής, του άγχους και της μεταμέλειας όταν ασχολείται με δραστηριότητες που αφαιρούν χρόνο ή ενέργεια από τους μακροπρόθεσμους στόχους κάποιου», λέει η Park. Η δυτική κοινωνία συχνά θαυμάζει εκείνους που επιδιώκουν στόχους σε βάρος της άμεσης ευτυχίας, ενώ η ζωή στη στιγμή μπορεί να θεωρηθεί επιεικής ή παρορμητική. Αλλά δεν πρέπει να είμαστε απορριπτικοί. Η ζωή στη στιγμή έχει επίσης οφέλη.
«Οι άνθρωποι που πιστεύουν στο να ζουν τη στιγμή συμμετέχουν σε πιο διασκεδαστικές και ευχάριστες δραστηριότητες, ακόμα κι αν δεν σχετίζονται με τις μακροπρόθεσμες επιδιώξεις τους, κάτι που συμβάλλει σε περισσότερα θετικά συναισθήματα και μεγαλύτερη συνολική ευημερία», λέει η Park. «Αυτά τα άτομα δεν βλέπουν αυτές τις δραστηριότητες εμπειριών ως χαμένο χρόνο, ως κάτι για το οποίο πρέπει να μετανιώσουν ή να αισθάνονται ένοχοι». Η έρευνα της Park διαπίστωσε ότι ενώ οι πεποιθήσεις για την ευτυχία είναι σχετικά σταθερές, μπορούν επίσης να μετατοπιστούν και να επηρεαστούν από κοινωνικά μηνύματα που δίνουν διαφορετική αξία στο ότι η ευτυχία είναι σωρευτική ή φευγαλέα.
«Η ευτυχία θεωρείται συχνά ως κάτι που πρέπει να απολαύσουμε τώρα ή αργότερα, αλλά η έρευνά μας δείχνει ότι υπάρχουν κόστος και οφέλη και για τα δύο, και ότι αυτές οι πεποιθήσεις είναι επίσης εύπλαστες», λέει. «Εάν ξέρετε ότι αποφοιτάτε σε λίγες εβδομάδες, μπορεί να είναι επωφελές να ζείτε τη στιγμή, αντί να καθυστερείτε την ευτυχία για ένα μεταγενέστερο χρονικό σημείο. Μπορείτε να μεταβείτε στη ζωή στη στιγμή και να απολαύσετε επιδιώξεις που δεν σχετίζονται με στόχους τώρα , χωρίς να νιώθω άσχημα για αυτό». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι απαιτούν συχνά επιμονή και εστίαση. Οι άνθρωποι εγκαταλείπουν πολλά από αυτή την άποψη.
«Αλλά υπάρχουν κόστη που συνδέονται με αυτή την επιδίωξη, όπως η παραχώρηση ευκαιριών για να αρπάξουμε την ευτυχία αυτή τη στιγμή, κάτι που μπορεί να τονώσει θετικά συναισθήματα και συναισθήματα εγγύτητας και σύνδεσης με τους άλλους», λέει η Park. Τελικά, η μία πεποίθηση για την ευτυχία δεν είναι απαραίτητα καλύτερη από την άλλη, σύμφωνα με τον Park. «Η απλή επίγνωση αυτών των διαφορετικών πεποιθήσεων σχετικά με την ευτυχία – και ότι κάποιος μπορεί να είναι ευέλικτος σε αυτές τις πεποιθήσεις – είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη για τη μεγιστοποίηση της ευτυχίας και της ευημερίας στην καθημερινή του ζωή».