Έγκλημα Πάθος Ψυχολογία: Τα εγκλήματα πάθους θεωρούνται ως τα συνηθέστερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Όταν διαπράττονται από άνδρες χαρακτηρίζονται από αυξημένη και έντονη βιαιότητα και σκληρότητα ενώ όταν διαπράττονται από γυναίκες χαρακτηρίζονται ως πιο ήπια εγκλήματα (Π.χ. χρήση δηλητηρίου).
Γυναικοκτονίες και εγκλήματα πάθους
Διαπράττονταν από το παρελθόν έως και τις μέρες μας και αφορούν όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα αλλά κυρίως διαπράττονται από άνδρες εις βάρος των γυναικών. Οπότε, ενδεχομένως, θα έπρεπε να γίνεται κατεξοχήν λόγος για γυναικοκτονίες παρά για εγκλήματα πάθους.
Στατιστικά, τα εγκλήματα πάθους που διαπράττονται από γυναίκες, αφορoύν το 4,3% των εγκλημάτων. Επίσης, οι δράστες που σκοτώνουν στο όνομα του έρωτα χαρακτηρίζονται αρκετές φορές ως κοινωνικοί και είναι συνήθως ηλικίας 26 – 45 ετών με τις γυναίκες (θύμα) να είναι αρκετά νεότερες από τον θύτη.
Στο 87%, μάλιστα, αυτών των υποθέσεων οι δράστες είναι ψυχικά διαταραγμένοι, ενώ αυξάνονται ελαφρώς οι πιθανότητες ο δράστης να είναι ψυχικά άρρωστος.
Γιατί διαπράττουν το έγκλημα οι δράστες;
Εύλογα, πολλοί αναρωτιούνται πώς γίνεται ενώ κάποιος αγαπά τον/την σύντροφό του, τελικά να επιθυμεί και εν τέλη να πραγματοποιεί έγκλημα εναντίον του, να του αφαιρεί τη ζωή; Στα περισσότερα εγκλήματα πάθους, οι δράστες στην ομολογία τους αναφέρουν ότι πράγματι αγαπούσαν τον/την σύντροφό τους.
Γιατί λοιπόν διαπράττουν το έγκλημα;
Η βία στηρίζεται στη δύναμη, στην παράλογη δύναμη. Για αυτό τον λόγο εκδηλώνεται συνήθως σε σχέσεις που δεν υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός και κατανόηση, σε σχέσεις που είναι αρκετά ανταγωνιστικές και δυσλειτουργικές.
Το κίνητρο της βίας σε αυτές τις σχέσεις είναι η απόκτηση εξουσίας.
Είναι τόσο έντονη η επιθυμία του δράστη να υπερισχύσει και να αποκτήσει τον πλήρη και αποκλειστικό έλεγχο πάνω στον/στην σύντροφό του, που το επιδιώκει με κάθε κόστος.
Όταν ορισμένοι άνθρωποι λοιπόν, αισθανθούν υπεροχή έναντι των άλλων και ότι μπορούν να τους επιβληθούν και να τους εξαναγκάσουν, εφόσον δε γίνεται διαφορετικά, δε διστάζουν να καταφύγουν στη βία.
Ο υποψήφιος δράστης (κατά κανόνα άνδρας), επιδιώκει να κατακτήσει το αγαπημένο του πρόσωπο, ιδίως αν αυτό αντιστέκεται ή αν αποχωρεί από αυτή τη σχέση. Ο δράστης δεν αντέχει στην ιδέα ότι ο/η σύντροφός του θα προχωρήσει παρακάτω στη ζωή του είτε μόνος/η είτε με κάποιο άλλο πρόσωπο.
Η αλαζονεία της δύναμης, επομένως, και το πάθος για άσκηση επιρροής και οφέλους συντηρούν και τρέφουν τη βιαιότητα του δράστη.
Εγκληματική συμπεριφορά και εκμάθηση
Αρκετοί εύλογα αναρωτιούνται αν θα μπορούσε μια τέτοια αποτρόπαιη πράξη να σχετίζεται με κάτι παρόμοιο που οι δράστες έχουν βιώσει ως παιδιά. Πράγματι, έχει υποστηριχθεί η άποψη περί εκμάθησης της εγκληματικής συμπεριφοράς, καθώς βρέθηκε σε αρκετές περιπτώσεις, γονείς που έχουν εγκληματήσει στο παρελθόν, έπειτα να εγκληματήσουν και τα παιδιά τους.
Είναι πολύ πιθανό οι εγκληματίες να ήταν παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς, να είχαν διαπράξει ήδη μικροεγκλήματα στο παρελθόν, να δυσκολεύονταν να συνάψουν φιλικές σχέσεις, να δυσκολεύονταν στην τήρηση των κανόνων.
Ο βασανισμός και η ταπείνωση του θύματος είναι ζωτικής σημασίας για τον δράστη. Η επιθυμία πρόκλησης πόνου λειτουργεί αναζωογονητικά για αρκετούς δράστες. Το αίσθημα ευχαρίστησης που νιώθει ο θύτης μέσα από την πρόκληση πόνου στο θύμα επίσης δρα ευεργετικά για αυτούς. Ο στόχος εδώ είναι ο βασανισμός, η ταπείνωση και ο εξευτελισμός του θύματος πριν τον φόνο.
Ο σαδισμός είναι δομικό στοιχείο της προσωπικότητάς τους.
Είναι πιθανό οι δράστες να πάσχουν από ψυχιατρικά προβλήματα
Πολλοί δράστες βιώνουν υπερβολική ζήλεια και έχουν σκοπό την εκδίκηση και την τιμωρία είτε υπάρχει πραγματικά τρίτο πρόσωπο στη σχέση είτε είναι στη φαντασία τους. Οι δράστες χαρακτηρίζονται από συναισθηματική φόρτιση μόνο στη σκέψη αυτή και μετά τη διάπραξη του εγκλήματος αρκετές φορές βλέπουμε και τους δράστες να αυτοκτονούν. Αυτό ίσως να δείχνει ότι δεν νοιάζονται, δεν αγαπάνε πραγματικά τον εαυτό τους.
Ψυχικά στάδια ως τη διάπραξη εγκλήματος πάθους
Τα εγκλήματα πάθους έχουν σταδιακές διαβαθμίσεις που κλιμακώνονται έως την τέλεση του εγκλήματος.
Πριν προχωρήσουμε στα στάδια, θα ήθελα να αναφέρω πως συνήθως στα εγκλήματα πάθους προηγείται η λογομαχία, η λεκτική ή σωματική βία και το θύμα πολλές φορές φαίνεται πως έχει πει κάτι που πυροδότησε τον δράστη, που ξύπνησε κάποιο παλαιότερο τραύμα του ενδεχομένως που δεν διαχειρίστηκε ποτέ.
Όταν λοιπόν ο δράστης ακούσει φράσεις όπως «έχω βρει άλλον/η σύντροφο», «θα σε χωρίσω» και άλλα, χάνει τον έλεγχο και πραγματοποιεί το έγκλημα με το ελάχιστο έναυσμα που μπορεί να του δοθεί.
1ο στάδιο: Αδιαμόρφωτη συναίνεση
Ο δράστης εδώ κάνει σκέψεις ότι το θύμα δεν αξίζει την αγάπη του, την προσοχή του και ότι αξίζει το κακό που θα του/της συμβεί. Όχι απλά του αξίζει, αλλά ο δράστης θεωρεί υπεύθυνο το θύμα για το κακό που πρόκειται να του συμβεί. Σε αυτό το στάδιο δηλαδή, ο δράστης προσπαθεί να μειώσει το θύμα, να πείσει τον εαυτό του ότι το θύμα είναι ανάξιο αγάπης, εκτίμησης και ότι σε αυτό οφείλεται η αγχώδης κατάσταση που βιώνει ο θύτης.
2ο στάδιο: Διαμορφωμένη συναίνεση
Η ιδέα έχει πλέον εξελιχθεί και του γίνεται έμμονη ιδέα, ψάχνοντας τρόπους εξόντωσης του θύματός του.
3ο στάδιο: Κρίση
Ο δράστης βιώνει έντονη υπερένταση μονίμως. Κάνει κακό ύπνο, κακή διατροφή, έχει ηθική χαλάρωση και αδιαφορία.
4ο στάδιο: Το τέταρτο στάδιο είναι η πραγμάτωση, η ολοκλήρωση του σχεδίου όπου και διαπράττεται το έγκλημα.