Η διπολική διαταραχή, γνωστή και ως μανιοκαταθλιπτική νόσος, είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που επηρεάζει περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την Εθνική Συμμαχία για τις Ψυχικές Ασθένειες (NAMI). Χαρακτηρίζεται από σοβαρές και δραματικές μεταβολές στη διάθεση, που μεταβάλλονται από επεισόδια μανίας ή αυξημένης διάθεσης σε επεισόδια κατάθλιψης. Αν και η πάθηση αρχίζει συνήθως γύρω στην ηλικία των 25 ετών, μπορεί επίσης να εκδηλωθεί κατά την εφηβεία.
Διπολική Διαταραχή
Σε αντίθεση με τις φυσιολογικές εναλλαγές της διάθεσης, η διπολική διαταραχή περιλαμβάνει έντονα μανιακά επεισόδια που μπορεί να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες ή μήνες, ακολουθούμενα από συντριβή σε μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια παρόμοιας διάρκειας. Κατά τη διάρκεια των μανιακών επεισοδίων, τα άτομα μπορεί να εμφανίζουν αυξημένη διάθεση, να επιδεικνύουν παρορμητική και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, να έχουν φτωχές δεξιότητες λήψης αποφάσεων και μπορεί ακόμη και να παρουσιάζουν ψυχωτικά συμπτώματα όπως ψευδαισθήσεις και παραληρηματική σκέψη. Από την άλλη πλευρά, τα καταθλιπτικά επεισόδια χαρακτηρίζονται από χαμηλή διάθεση, αισθήματα ενοχής και απελπισίας, αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου, έλλειψη συγκέντρωσης, ακόμη και σκέψεις αυτοκτονίας.
Η ακριβής αιτία της διπολικής διαταραχής είναι ακόμη άγνωστη, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξή της. Η γενετική παίζει σημαντικό ρόλο, με μελέτες να δείχνουν ότι τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό διπολικής διαταραχής, ιδίως μεταξύ γονέων ή αδελφών, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, όπως το διαζύγιο, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή οικονομικά προβλήματα, μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν επεισόδια μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να εμπλέκονται ανωμαλίες στη λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου.
Η διπολική διαταραχή μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε διάφορους τύπους. Η διπολική διαταραχή Ι περιλαμβάνει τη βίωση τουλάχιστον ενός μανιακού επεισοδίου, συχνά εναλλάσσοντας μεταξύ μανίας και κατάθλιψης. Η διπολική διαταραχή ΙΙ χαρακτηρίζεται από εναλλαγές μεταξύ κατάθλιψης και υπομανίας, χωρίς να φτάνει σε πλήρη μανία. Η κυκλοθυμία περιλαμβάνει εναλλαγές μεταξύ κατάθλιψης και υπομανίας για τουλάχιστον δύο χρόνια, με λιγότερο από οκτώ εβδομάδες φυσιολογικής διάθεσης κάθε φορά. Η κατηγορία της “άλλης συγκεκριμένης” διπολικής διαταραχής περιλαμβάνει περιπτώσεις όπου υπάρχουν αυξημένες διαθέσεις, αλλά δεν πληρούν τα κριτήρια των άλλων τύπων.
Οι θεραπευτικές επιλογές για τη διπολική διαταραχή περιλαμβάνουν φάρμακα, όπως σταθεροποιητές της διάθεσης που βοηθούν στη διαχείριση των εναλλαγών της διάθεσης και στην πρόληψη των υποτροπών. Η θεραπεία, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αναδιαμορφώσουν τα πρότυπα σκέψης και τις συμπεριφορές τους. Η ψυχοθεραπεία που επικεντρώνεται στην αυτοφροντίδα και στις στρατηγικές αυτορρύθμισης είναι επίσης ευεργετική. Είναι σημαντικό για τα άτομα με διπολική διαταραχή να συνεργάζονται στενά με ψυχιάτρους που μπορούν να συνταγογραφήσουν τα κατάλληλα φάρμακα και να παρακολουθούν την πρόοδό τους.
Είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση της διπολικής διαταραχής από άλλες καταστάσεις, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Ενώ και οι δύο καταστάσεις περιλαμβάνουν εναλλαγές της διάθεσης, τα άτομα με διπολική διαταραχή τείνουν να έχουν σταθερές συναισθηματικές καταστάσεις μεταξύ μανιακών και καταθλιπτικών επεισοδίων. Αντίθετα, τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας βιώνουν ακραία συναισθηματική αστάθεια και ταχείες εναλλαγές της διάθεσης μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διπολική διαταραχή είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τα πάσχοντα άτομα όσο και για το ευρύ κοινό. Πόροι όπως το NAMI παρέχουν χρήσιμα infographics και βίντεο που μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση της πάθησης και να παράσχουν υποστήριξη σε άτομα, ιδίως εφήβους και ενήλικες, που ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τη διπολική διαταραχή. Η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας, η δημιουργία ενός συστήματος υποστήριξης και η τήρηση των θεραπευτικών σχεδίων μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τα άτομα να διαχειριστούν την κατάστασή τους και να ζήσουν μια σταθερή και ικανοποιητική ζωή.