Η διδασκαλία δεξιοτήτων δημιουργικής σκέψης στα παιδιά μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και στην ανθεκτικότητά τους. Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη σε μια θερινή κατασκήνωση στο Οχάιο διαπίστωσε ότι όταν τα παιδιά μάθαιναν αφηγηματικές τεχνικές δημιουργικότητας, όπως η αλλαγή της οπτικής τους γωνίας και η φαντασία σε σενάρια “τι θα γινόταν αν”, αποκτούσαν καλύτερα εφόδια για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής και να αναπτύξουν λύσεις “σχεδίου Β” όταν χρειαζόταν.
Δεξιότητες δημιουργικής σκέψης
Στη μελέτη συμμετείχαν 60 παιδιά τρίτης έως πέμπτης δημοτικού, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα έλαβε ένα ταχύρρυθμο μάθημα στην αφηγηματική δημιουργικότητα, ενώ η άλλη χρησίμευσε ως ομάδα σύγκρισης. Η ομάδα δημιουργικότητας ενθαρρύνθηκε να σκεφτεί κάποιον στη ζωή τους με ιδιαίτερες δεξιότητες, θεωρώντας το πρόσωπο αυτό “δημιουργικό φίλο” που θα μπορούσε να τους προσφέρει συμβουλές όταν αντιμετώπιζαν ένα πρόβλημα. Αυτή η τεχνική, γνωστή ως αλλαγή προοπτικής, βοηθά τα άτομα να δουν ένα πρόβλημα από την οπτική γωνία κάποιου άλλου.
Στη συνέχεια ζητήθηκε και από τις δύο ομάδες να σκεφτούν ένα πρόβλημα στη ζωή τους, καθώς και ένα υποθετικό πρόβλημα, και να σκεφτούν πιθανές λύσεις. Στα παιδιά της ομάδας δημιουργικότητας ζητήθηκε συγκεκριμένα να φανταστούν τις συμβουλές που θα μπορούσε να δώσει ο “δημιουργικός φίλος” τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σχεδόν όλα τα παιδιά στην ομάδα δημιουργικότητας ήταν σε θέση να δημιουργήσουν πιθανές λύσεις, ενώ τα περισσότερα παιδιά στην ομάδα σύγκρισης δυσκολεύονταν να το κάνουν.
Σε μια δεύτερη μελέτη στην οποία συμμετείχαν άλλα 28 παιδιά, διεξήχθη ένα 10ωρο πρόγραμμα εκπαίδευσης στη δημιουργικότητα σε πέντε ημέρες. Η εκπαίδευση περιελάμβανε αλλαγή προοπτικής, καταιγισμό ιδεών για σενάρια “τι θα γινόταν αν” και ενθάρρυνση των παιδιών να κάνουν ένα βήμα πίσω και να εξετάζουν τους ευρύτερους στόχους τους όταν αντιμετωπίζουν απογοήτευση. Μετά την εκπαίδευση, κάθε παιδί ήταν σε θέση να καταστρώσει δύο σχέδια για την αντιμετώπιση τόσο υποθετικών όσο και πραγματικών προβλημάτων.
Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία της καλλιέργειας της δημιουργικής σκέψης στα παιδιά, η οποία μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και την ανθεκτικότητά τους. Διδάσκοντας στα παιδιά να σκέφτονται ευέλικτα και να εξετάζουν διαφορετικές προοπτικές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να τα ενδυναμώσουν ώστε να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ζωής με αυτοπεποίθηση.
Ο παιδοψυχολόγος Anand Patel σημείωσε ότι το να βοηθήσουμε τα παιδιά να υιοθετήσουν μια διαφορετική προοπτική είναι πολύτιμο, ειδικά για εκείνα που παλεύουν με άγχος ή κατάθλιψη. Τα ενθαρρύνει να απελευθερωθούν από “κολλημένα” μοτίβα σκέψης και να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις. Ο Patel τόνισε ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να είναι ευεργετική για τα υγιή παιδιά στην καθημερινή τους ζωή.
Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, όπου τα παιδιά συχνά περνούν περισσότερο χρόνο σε συσκευές παρά σε πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπιδράσεις, η προώθηση της δημιουργικής σκέψης γίνεται ακόμη πιο κρίσιμη. Το παραδοσιακό ελεύθερο παιχνίδι παρέχει χώρο για δημιουργική σκέψη, αλλά τα παιδιά βυθίζονται όλο και περισσότερο σε ψηφιακές εργασίες που μπορεί να μην μεταφράζονται καλά στην επίλυση προβλημάτων στην πραγματική ζωή.
Τελικά, η ικανότητα δημιουργικής σκέψης και προσαρμογής σε διάφορες καταστάσεις είναι μια πολύτιμη δεξιότητα ζωής που μπορεί να ωφελήσει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες. Η εστίαση της μελέτης σε υγιή παιδιά υπογραμμίζει την ευρύτερη εφαρμογή της δημιουργικής σκέψης στην καθημερινή ζωή, πέρα από τα κλινικά περιβάλλοντα.