Η ακραία και επαναλαμβανόμενη σωματική, σεξουαλική ή συναισθηματική κακοποίηση κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, προκαλεί τη διαταραχή διασχιστικής ταυτότητας (παλαιότερα γνωστή ως διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας).
Η απώλεια μνήμης, όσον αφορά συναισθήματα και γεγονότα, καθώς και η απώλεια αίσθησης της ταυτότητας κάποιου, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της διασχιστικής αυτής διαταραχής, η οποία στην ουσία της, είναι ένας μηχανισμός άμυνας του ατόμου, όπου διαχωρίζει τον εαυτό του από μία οδυνηρή ή τραυματική κατάσταση, σε τέτοιο απόλυτο βαθμό, που πλέον το γεγονός που προκαλεί το τραύμα, παύει, να συνδέεται με τις συνειδητές διεργασίες του εγκεφάλου του, αλλά και της καθημερινότητάς του.
Πρωταρχικό ρόλο σε αυτή την ασυνείδητη διεργασία, αποδράσεως από την πραγματικότητα, διαδραματίζουν οι προσωπικότητες που δημιουργούνται από το άτομο, οι οποίες λειτουργούν σαν «αντικαταστάτες» ή «alters» της κύριας προσωπικότητας, κάθε φορά που το άτομο αυτό, έρχεται αντιμέτωπο με το τραυματικό γεγονός ή με κάποιο ερέθισμα που υποσυνείδητα ωθεί την αλλαγή ταυτότητας. Οι προσωπικότητες αυτές δημιουργούνται για να καλύψουν κενά ή αδυναμίες της κύριας προσωπικότητας. Οι πιο συνηθισμένοι ρόλοι, είναι του κυνηγού, του προστάτη και του παιδιού, ενώ σύνηθες είναι να παρουσιάζονται και με τη μορφή του αντίθετου φύλου.
Οι ταυτότητες που δημιουργούνται ως ένα μέσο επιβίωσης του ατόμου μέσα από αβάστακτα γεγονότα, έχουν τη δική τους ηλικία, το δικό τους φύλο ή ακόμα και διαφορετική φυλή. Καθένα μία από αυτές, έχουν τη δική του στάση, τις δικές τους χειρονομίες και ένα ξεχωριστό τρόπο ομιλίας, ενώ έχουν και διαφορετικό είδωλο στον καθρέφτη.
Η «μετάβαση» από την μία προσωπικότητα, στην άλλη, μπορεί να πάρει από δευτερόλεπτα έως και μέρες.
Το να αναπτύξει κάποιος μία δεύτερη προσωπικότητα, είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο, από τη στιγμή όμως που την παρουσιάσει, μετά μπορεί πολύ πιο εύκολα, να αναπτύξει έναν μεγαλύτερο αριθμό ταυτοτήτων, ο τελικός αριθμός των οποίων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, πάντοτε κατά περίπτωση.
Αν και ασύνηθες, έχουν υπάρξει περιπτώσεις διασπαστικής διαταραχής ταυτότητας με περισσότερες από 100 προσωπικότητες.
Τα συμπτώματα που ακολουθούν τη διασχιστική διαταραχή ταυτότητας πέρα από τον διαχωρισμό της προσωπικότητας, είναι:
Η κατάθλιψη
Οι αλλαγές της διάθεσης
Τάσεις αυτοκτονίας
Οι διαταραχές του ύπνου (αϋπνία, εφιάλτες, υπνοβασία)
Άγχος, κρίσεις πανικού, φοβίες και αναδρομές στο παρελθόν, που πυροδοτούνται από ερεθίσματα
Κατάχρηση Αλκοόλ και Ναρκωτικών
Ο καταναγκασμός και τα τελετουργικά (εννοώντας μία συγκεκριμένη ακολουθία κινήσεων και συνηθειών, που αφορούν την καθημερινότητα του ατόμου).
Ψυχωτικά συμπτώματα, στα οποία περιλαμβάνονται ακουστικές και οπτικές ψευδαισθήσεις
Διατροφικές διαταραχές
Άλλα συμπτώματα της διαταραχής διχασμού της προσωπικότητας μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, αμνησία, απώλεια χρόνου, έκσταση, και “εξωσωματικές εμπειρίες”. Μερικοί άνθρωποι με διχαστικές διαταραχές έχουν μια τάση προς την αυτο-δίωξη, το αυτο-σαμποτάζ, ακόμα και τη βία, η οποία συνήθως αφορά αυτοτραυματισμούς και στη συνέχεια (πάντα κατά περίπτωση)βία απέναντι στους άλλους.
Ενώ δεν υπάρχει καμία φαρμακευτική θεραπεία για τη διασπαστική διαταραχή ταυτότητας, η μακροχρόνια θεραπεία με κάποιον ειδικό επιστήμονα, μπορεί να είναι χρήσιμη, εάν ο ασθενής διατηρεί τη δέσμευσή της. Οι πιο ενδεδειγμένες και αποτελεσματικές θεραπείες, είναι η ψυχοθεραπεία και η υπνοθεραπεία.