Οι διαταραχές φάσματος αυτισμού σχετίζονται με την ανάπτυξη του εγκεφάλου και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται και αλληλεπιδρά με τους άλλους, τον τρόπο που επικοινωνεί και συναναστρέφεται κοινωνικά. Το φάσμα του αυτισμού είναι ευρύ, διότι περιέχει πολλά συμπτώματα και βαρύτητες. Οι διαταραχές αυτισμού εμφανίζονται νωρίς στην παιδική ηλικία και δυσκολεύουν την κοινωνική ζωή του παιδιού στο σχολείο, αλλά και αργότερα στην εργασία. Συχνά τα παιδιά μπορεί να δείξουν συμπτώματα αυτισμού από το πρώτο κιόλας έτος της ζωής τους, ενώ πολύ σπάνια παρατηρείται ένα παιδί να αναπτύξει συμπτώματα αυτισμού μετά τον πρώτο χρόνο. Ο αυτισμός είναι μια κατάσταση που διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Όπως, όμως, δείχνουν οι έρευνες, αλλά όπως έχει αποδειχθεί και στη ζωή, όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση και κάποιας μορφής θεραπευτική παρέμβαση, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα το άτομο να σημειώσει σημαντική ανάπτυξη των δεξιοτήτων του και βελτίωση της ποιότητάς ζωής του.
Η έρευνα έχει δείξει ότι τα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη για τα παιδιά με αυτισμό και αναπτυξιακές διαταραχές. Τα παιδιά που λαμβάνουν πρώιμη παρέμβαση είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν δεξιότητες που έχουν να κάνουν με την επικοινωνία, την αυτοεξυπηρέτηση και την ανεξαρτησία, αλλά και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Στο πλαίσιο της πρώιμης παρέμβασης, τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν, να κατανοούν τα λόγια των άλλων και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους, αλληλεπιδρώντας με άλλους με έναν κατάλληλο και αποτελεσματικό τρόπο. Μαθαίνουν να φροντίζουν τον εαυτό τους σε βασικές καθημερινές λειτουργίες όπως το φαγητό, το ντύσιμο, η χρήση της τουαλέτας. Έτσι πρακτικά, αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους και μαθαίνουν να είναι ανεξάρτητα, με αυτοπεποίθηση.
Οι τύποι των προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης
Υπάρχουν διάφοροι τύποι προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παιδιά με αυτισμό. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι περιλαμβάνουν:
Θεραπεία ABA: Η θεραπεία ABA (Applied Behavior Analysis) είναι μια μορφή συμπεριφορικής θεραπείας που επικεντρώνεται στην ενίσχυση θετικής συμπεριφοράς και στην εξάλειψη αρνητικής συμπεριφοράς.
Εργοθεραπεία: Η θεραπεία εργοθεραπείας βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις κινητικές δεξιότητες, την αυτοεξυπηρέτηση και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες.
Λογοθεραπεία: Η θεραπεία λογοθεραπείας βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις γλωσσικές και επικοινωνιακές τους δεξιότητες.
Ψυχολογική υποστήριξη: Η θεραπεία ψυχολογικής υποστήριξης βοηθά τα παιδιά και τις οικογένειές τους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του αυτισμού.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε παιδί με αυτισμό είναι διαφορετικό. Αυτό σημαίνει ότι αυτό που λειτουργεί για ένα παιδί μπορεί να μην λειτουργεί για ένα άλλο. Η συνεργασία πρωτίστως με το ίδιο το παιδί αλλά και με τους γιατρούς του και τους επαγγελματίες των προγραμμάτων αυτών, είναι απαραίτητη και καθοριστική ώστε να σχεδιαστεί ένα εξατομικευμένο πλάνο παρέμβασης που θα βοηθήσει το παιδί να πετύχει τους στόχους του.