Το άγχος κατά την εφηβεία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη συμπεριφορά μετά τον τοκετό σε γυναίκες και άλλα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και αλλαγές στην κοινωνική συμπεριφορά μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Ωστόσο, οι μηχανισμοί του νευρικού κυκλώματος με τους οποίους το άγχος των εφήβων οδηγεί σε μεταγενέστερες αλλαγές στην κοινωνική συμπεριφορά μετά τον τοκετό είναι ασαφείς.
Σε μια μελέτη Nature Communications, η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα Minae Niwa, Ph.D., χρησιμοποίησε ένα μοντέλο ποντικιού και νευροβιολογικές τεχνικές αιχμής για να δείξει πώς το ψυχολογικό στρες κατά την εφηβεία αλλάζει τις νευρωνικές λειτουργίες στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα την αλλαγή της κοινωνικής συμπεριφοράς μετά τον τοκετό. Αυτή η έρευνα βασίζεται στο πρόσφατο εύρημα της ότι τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε κοινωνική απομόνωση στα τέλη της εφηβείας, η οποία από μόνη της δεν προκαλεί ενδοκρινικές ή συμπεριφορικές αλλαγές, εμφανίζουν μακροχρόνιες αλλαγές συμπεριφοράς μόνο όταν συνοδεύονται από εγκυμοσύνη και τοκετό.
Η Niwa και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν αυτό το μοντέλο συμπεριφοράς για να διερευνήσουν διαφορές στο νευρικό κύκλωμα μετά τον τοκετό μεταξύ φραγμάτων ποντικών που ήταν πιεσμένα στα τέλη της εφηβείας και μιας ομάδας ελέγχου φραγμάτων ποντικιών που παρέμειναν χωρίς άγχος στην εφηβεία, λόγω φυσιολογικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων με άλλα ποντίκια. Η Niwa επικεντρώθηκε στον προεγκεφαλικό φλοιό, μια περιοχή κόμβου του εγκεφάλου που παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά και τη ρύθμιση των αντιδράσεων στο στρες.
Οι ερευνητές του UAB χρησιμοποίησαν οπτογενετική -όπου τα φωτεινά σήματα μπορούν επιλεκτικά να ενεργοποιήσουν ή να αναστείλουν τα κυκλώματα του εγκεφάλου- και in vivo απεικόνιση ασβεστίου, η οποία επιτρέπει στους ερευνητές να εξετάσουν τη νευρωνική δραστηριότητα συγκεκριμένων νευρώνων σε μια περιοχή του εγκεφάλου. Αυτές οι προσεγγίσεις επιτρέπουν στους ερευνητές να κατανοήσουν πώς επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα σε ζώα που συμπεριφέρονται ελεύθερα.
Οι ερευνητές του Τμήματος Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικής Νευροβιολογίας του UAB διαπίστωσαν ότι το ψυχοκοινωνικό στρες των εφήβων, σε συνδυασμό με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, προκάλεσε υπολειτουργία της γλουταμινεργικής οδού που χαρτογράφησαν από την πρόσθια νησιωτική περιοχή του φλοιού του εγκεφάλου στον προκαταρκτικό φλοιό. Το γλουταμινικό είναι ο κύριος διεγερτικός νευροδιαβιβαστής στο κεντρικό νευρικό σύστημα των θηλαστικών.
Η μειωμένη λειτουργία αυτής της φλοιο-φλοιώδους οδού άλλαξε τη νευρωνική δραστηριότητα στον προεγκεφαλικό φλοιό και οδήγησε, με τη σειρά της, σε ανώμαλη κοινωνική συμπεριφορά, όπως φαίνεται σε μια δοκιμή του πόσο χρόνο ξοδεύει ένα φράγμα ποντικιού με ένα οικείο ποντίκι που είναι περιορισμένο σε μια γωνία ενός κλουβιού, έναντι ενός μυθιστορηματικού ποντικιού, περιορισμένο σε μια άλλη γωνιά. Σε αυτήν τη δοκιμή κοινωνικής καινοτομίας, τα μη καταπονημένα φράγματα -σε αντίθεση με τα φράγματα με πίεση- πέρασαν περισσότερο χρόνο αλληλεπίδρασης ανά επίσκεψη και περισσότερο συνολικό χρόνο αλληλεπίδρασης με το νέο ποντίκι.
Συγκεκριμένα, ο Niwa και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι η οδός πρόσθιας νήσου-προκαταρκτικής φλοιού έπαιξε κρίσιμο ρόλο κατά την αναγνώριση της καινοτομίας άλλων ποντικών, ρυθμίζοντας αυτό που αποκαλούν «σταθερούς νευρώνες» στον προκαταρκτικό φλοιό, οι οποίοι ενεργοποιούνταν ή αναστέλλονταν συνεχώς από νέα ποντίκια. Μια φλοιο-φλοιώδης οδός σημαίνει ότι το δυναμικό δράσης από έναν νευρώνα σε μια περιοχή του φλοιού του εγκεφάλου ταξιδεύει για να στοχεύσει νευρώνες σε μια άλλη περιοχή του φλοιού.
Ιδιαίτερα, σε δοκιμές κοινωνικής καινοτομίας, η οπτογενετική αναστολή της πρόσθιας νήσου-προκαταρκτικής οδού σε μη καταπονημένα φράγματα μείωσε την κοινωνική αλληλεπίδραση με νέα ποντίκια, καθιστώντας την κοινωνική τους συμπεριφορά περισσότερο σαν στρεσογόνα φράγματα. Αντίθετα, η οπτογενετική ενεργοποίηση της πρόσθιας νήσου-προκαταρκτικής οδού σε καταπονημένα φράγματα βελτίωσε τις αλλαγές συμπεριφοράς που παρατηρήθηκαν στη δοκιμή κοινωνικής καινοτομίας, κάνοντάς τα να λειτουργούν περισσότερο σαν φράγματα χωρίς πίεση.
Επιπλέον, η ομάδα UAB μπόρεσε να περιορίσει το χρόνο της οπτογενετικής διαμόρφωσης στις δοκιμές κοινωνικής καινοτομίας, έτσι συνέβη μόνο κατά την εξερεύνηση του κλουβιού του με ποντίκι ή μόνο κατά την αλληλεπίδραση με τα νέα ή γνωστά ποντίκια που ήταν περιορισμένα σε δύο γωνίες του κλουβιού. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η οδός πρόσθιας νήσου-προεγκεφαλικού φλοιού που ρυθμίζει τους σταθερούς νευρώνες στον προεγκεφαλικό φλοιό παίζει κρίσιμο ρόλο μόνο κατά τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με άλλα ποντίκια, παρά κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης.
Επιπλέον, αποκάλυψαν την εμπλοκή ενός υποδοχέα ορμονών του στρες που ονομάζεται υποδοχέας γλυκοκορτικοειδών ή GR, στην πρόσθια νήσο-προκαταρκτική οδό. Με την επιλεκτική αφαίρεση του GR σε αυτό το μονοπάτι, παρατήρησαν μια αποκατάσταση των αλλαγών στη νευρωνική δραστηριότητα στον προκαταρκτικό φλοιό των καταπονημένων φραγμάτων. «Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η παρατεταμένη αύξηση της ορμόνης του στρες κατά την περίοδο μετά τον τοκετό παίζει κρίσιμο ρόλο στις παρατηρούμενες αλλαγές στη νευρωνική οδό και στην κοινωνική συμπεριφορά», είπε η Niwa.