Το άσθμα αποτελεί ένα κοινό και αρκετά συχνό νόσημα σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Απαιτεί συστηματική παρακολούθηση και αγωγή, την οποία πολλοί νοσούντες ίσως αμέλησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Την ίδια περίοδο διανύαμε και την άνοιξη, κατά την οποία οι αλλεργίες ήταν εμφανείς, καθιστώντας τους ασθενείς με χρόνιο βρογχικό άσθμα ευπαθείς και ευάλωτους σε ενδεχόμενες παροξύνσεις και απώλεια ελέγχου της νόσου τους. Τώρα βρισκόμαστε ήδη στο καλοκαίρι, όπου -για κάποιον ανεξήγητο λόγο- οι ασθενείς με χρόνιο άσθμα θεωρούν η νόσος δεν υφίσταται και ότι μπορούν αυτοβούλως να διακόψουν την αγωγή τους!
Τι είναι το άσθμα
Το άσθμα αποτελεί μία χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών (βρόγχων), στην οποία συμμετέχουν πολλά διαφορετικά κύτταρα, προκαλώντας τη στένωσή τους, με αποτέλεσμα τον βήχα, τη δύσπνοια, το βάρος στο στήθος, το συριγμό («σφύριγμα»). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υπάρχουν μεμονωμένα ή να συνυπάρχουν.
Επίσης χαρακτηρίζεται από βρογχική υπεραντιδραστικότητα (εκφράζεται ως βήχας στο γέλιο, στην παρατεταμένη ομιλία, στις φωνές) και ενίοτε από νυχτερινές αφυπνίσεις. Πολλές φορές εκδηλώνεται απλώς ως βήχας που εμμένει μετά από πιθανή λοίμωξη του αναπνευστικού ή επαφή με αλλεργιογόνο, στο οποίο ο ασθενής είναι ευαίσθητος.
Το άσθμα είναι μία νόσος ετερογενής με πολλά πρόσωπα (φαινοτύπους) και με μονοπάτια ανοσολογικών μηχανισμών που κινητοποιούνται και οδηγούν στην έκφρασή τους (ενδότυποι). Καθίσταται επομένως σαφές ότι στις ημέρες μας δεν αρκεί η διάγνωση του άσθματος, αλλά θα πρέπει να καθορισθεί και ο φαινότυπος, ώστε να υπάρξει η αντίστοιχη θεραπεία. Άσθμα, για παράδειγμα, μπορεί να είναι ένας χρόνιος βήχας, όπως προαναφέρθηκε.
Πιθανόν να εκφράζεται μετά από κοινό κρυολόγημα (μεταλοιμώδες), μετά από άσκηση, στον χώρο εργασίας (επαγγελματικό), την άνοιξη (ατοπικό) ή χωρίς σαφή αιτία (ενδογενές). Μπορεί να είναι επεισοδιακό, ήπιο επίμονο, μέτριο επίμονο, βαρύ επίμονο. Διαφορετικά ελεγχόμενο, δύσκολα ελεγχόμενο, μη ελεγχόμενο. Σημασία έχει η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας του ασθενούς από τον πνευμονολόγο. Ο ασθματικός ασθενής θα πρέπει να θεωρήσει συνεργάτη του τον γιατρό και το αντίστροφο.
Είναι πολύ σημαντικός ο έλεγχος του άσθματος όσο το δυνατόν νωρίτερα, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει επιδείνωση με πιθανό αποτέλεσμα βαρύτερη αγωγή (συστηματική κορτιζόνη) ή έκτακτες επισκέψεις σε τμήμα επειγόντων και νοσηλείες, που στη χώρα μας -χάρη στις σύγχρονες θεραπείες- είναι πολύ πιο σπάνια σε σχέση με το παρελθόν. Επιπλέον κάποιες φορές μπορεί απλώς το αίτιο να ανακαλυφθεί και η απομάκρυνση του ασθενούς από αυτό να λύσει το πρόβλημα.