Περιοδοντίτιδα ΡΑ: Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), η οποία προκαλεί επώδυνη διόγκωση των αρθρώσεων, είναι μια μορφή αυτοάνοσης νόσου όπου ο κατά τα άλλα υγιής ιστός στην άρθρωση του ασθενούς εκλαμβάνεται λανθασμένα ως εισβολέας και δέχεται επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα. Παλαιότερες μελέτες παρατήρησης έχουν επιβεβαιώσει τη συσχέτιση μεταξύ ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ και υψηλότερων επιπέδων περιοδοντικής νόσου (νόσου των ούλων). Τα αντισώματα κατά των πρωτεϊνών κιτρουλλινικής προέλευσης (ACPA) βρίσκονται στο αίμα των περισσότερων ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ. Η συσχέτισή τους είναι τόσο στενή ώστε τα αντισώματα κατά των πρωτεϊνών κιτρουλλινικής προέλευσης ACPA που ανιχνεύονται στο αίμα αποτελούν το καλύτερο εργαλείο έγκαιρης ανίχνευσης για μελλοντική παθολογία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας ΡΑ, καθώς μπορούν να προηγηθούν της κλινικής διάγνωσης κατά αρκετά έτη. Η νόσος των ούλων είναι συγκεκριμένα πιο συχνή σε άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ που έχουν επίσης αντισώματα κατά των πρωτεϊνών κιτρουλλινικής προέλευσης ACPAs στο αίμα τους.
Σε μια μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν αν αυτές οι επικαλυπτόμενες παρατηρήσεις θα μπορούσαν να συνδεθούν καλύτερα. Οι ερευνητές ανέλυσαν βακτηριακό RNA σε δείγματα αίματος που συλλέχθηκαν από ομάδα 5 ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ με και χωρίς νόσο των ούλων σε εβδομαδιαίες χρονικές στιγμές επί ένα έτος. Εντόπισαν υπογραφές RNA μέσα σε ομάδες ενεργοποιημένων ανοσοκυττάρων που συσχετίζονταν τόσο με την παρουσία στοματικών βακτηρίων στο αίμα όσο και με τις εξάρσεις της αρθρίτιδας σε ασθενείς τόσο με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ όσο και με περιοδοντική νόσο. Διαπιστώθηκε ότι τα βακτήρια ήταν κιτρουλλιωμένα (τροποποιημένα ενζυμικά) και αυτή η μεταβολή παρείχε τους στόχους για την επίθεση των αντισωμάτων κατά των κιτρουλλιωμένων πρωτεϊνών, καθώς και την αύξηση του αριθμού των αντισωμάτων που ανταποκρίνονταν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν περαιτέρω ότι τα βακτήρια ήταν ήδη κιτρουλλινωμένα σε δείγματα από το στόμα. Αν και αυτή ήταν μια ελπιδοφόρα παρατήρηση, εξακολουθούσε να είναι μια συσχέτιση στη μέση των προηγουμένως γνωστών επικαλυπτόμενων συνθηκών. Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν αν τα βακτήρια προκαλούσαν την ανοσολογική απόκριση ή αν η ρευματοειδής αρθρίτιδα ΡΑ προκαλούσε την απόκριση στα βακτήρια. Έτσι, ακολούθησαν μια πιο αιτιολογική προσέγγιση και προσπάθησαν να προκαλέσουν άμεσα παρόμοιες αποκρίσεις γονιδιακής έκφρασης in vitro. Στοματικά βακτήρια που απομονώθηκαν από υγιή άτομα ενώθηκαν με αίμα από υγιή άτομα και οι ερευνητές εξέτασαν την παρουσία συγκεκριμένου RNA σε σύγκριση με αυτό των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ.
Εντόπισαν ισχυρή έκφραση του ειδικού RNA μετά από έξι και 20 ώρες, καταδεικνύοντας ότι τα βακτήρια του στόματος όχι μόνον μπορούν να προκαλέσουν συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση εάν βρεθούν στο αίμα, αλλά ότι η αντίδραση δεν είναι ειδική για τους ασθενείς με υπάρχουσα ρευματοειδή αρθρίτιδα ΡΑ. Οι ερευνητές προτείνουν ότι απαιτούνται μελλοντικές μελέτες για να διαπιστωθεί εάν η βελτιωμένη στοματική φροντίδα μπορεί να προσφέρει θεραπευτικά οφέλη στη διαχείριση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας ΡΑ. Η δημοσίευση με τίτλο “Oral mucosal breaks trigger anti-citrullinated bacterial and human protein antibody responses in rheumatoid arthritis” (Σπασίματα του στοματικού βλεννογόνου πυροδοτούν αντι-κιτρουλλινοποιημένες βακτηριακές και ανθρώπινες πρωτεϊνικές αντισωματικές αποκρίσεις στη ρευματοειδή αρθρίτιδα) δημοσιεύεται στο περιοδικό Science Translational Medicine (Επιστήμη Μεταφρασμένης Ιατρικής).
