Τα φάρμακα που πίνετε για κάποιο πρόβλημα υγείας σας , κάποια κάνουν καλό στα οστά, ενώ άλλα έχουν παρενέργειες που επηρεάζουν την οστική υγεία .
Συγκεκριμένα, κάποια φάρμακα που συνταγογραφούνται για συχνά προβλήματα υγείας, όπως η κατάθλιψη ή καούρα, είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την υγεία των οστών.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσετε να τα παίρνετε», εξηγεί ο Δρ Χάρολντ Ρόζεν διευθυντής του Κέντρου Πρόληψης και Θεραπείας της Οστεοπόρωσης στο Ιατρικό Κέντρο «Beth Israel Deaconess» της Βοστόνης.
Αντιθέτως «έχει σημασία να ζυγίζετε τα θετικά και τα αρνητικά των φαρμάκων. Και μπορεί τα οφέλη να είναι περισσότερα από τους κινδύνους. Ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει συμπληρωματικά και ένα σκεύασμα που θα ενισχύει τα οστά», διευκρινίζει.
Κορτικοστεροειδή και οστική υγεία . Αυτή η κατηγορία στεροειδών φαρμάκων συντελεί στη μείωση της φλεγμονής. Οι γιατροί τα συνταγογραφούν για παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το άσθμα και η ελκώδης κολίτιδα.
Στα κορτικοειδή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κορτιζόνη και η πρεδνιζόνη.
«Τα στεροειδή εμποδίζουν τον σχηματισμό των οστών και αυξάνουν την οστική αναρρόφηση η οποία μπορεί να καταστήσει πιθανότερο ένα κάταγμα», σημειώνει η ενδοκρινολόγος Ανν Κεαρνς της Κλινικής Μάγιο.
Ωστόσο, σημειώνει ότι αρκετοί άνθρωποι χρειάζονται στεροειδή και ο μεσοπρόθεσμος κίνδυνος δεν είναι επιβαρυντικός για την πλειοψηφία των ασθενών.
Όμως σημασία έχει ο τρόπος λήψης των φαρμάκων. Τα χάπια ή οι ενέσεις είναι πιο ισχυρά, αλλά τα εισπνεόμενα στεροειδή ή τα δερματικά επιθέματα είναι λιγότερο επιβαρυντικά για την υγεία των οστών, εξηγεί η Δρ Κέαρνς.
Αντικαρκινικά φάρμακα και οστική υγεία. Αν έχετε νοσήσει από καρκίνο του μαστού και παίρνετε συγκεκριμένα φάρμακα που επηρεάζουν τα οστά, τότε ο γιατρός θα σας υποβάλλει σε τακτικές μετρήσεις οστικής πυκνότητας και ίσως σας συνταγογραφήσει και κάποιο φάρμακο για την ενίσχυσή της.
Αρκετές πάσχουσες από καρκίνο του μαστού παίρνουν αναστολείς αρωματάσης. Σ’ αυτή την φαρμακευτική κατηγορία περιλαμβάνονται η αναστραζόλη, η εξεμεστάνη και η λετροζόνη, μεταξύ άλλων.
Αυτές οι δραστικές ουσίες στοχεύουν την αρωματάση, και έτσι μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων στον οργανισμό. Αυτό είναι και το επιθυμητό αποτέλεσμα στην περίπτωση του καρκίνου. Στα οστά όμως κάνει κακό διότι τα οιστρογόνα σταματούν στην οστική αναρρόφηση.
Έτσι οι γιατροί στις γυναίκες που παίρνουν αναστολής αρωματάσης προτείνουν επίσης αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως περισσότερη γυμναστική, διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D, συνδυαστικά με φάρμακα που ενισχύουν τα οστά.
Οι άνδρες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο του προστάτη, μερικές φορές υποβάλλονται σε θεραπεία αποστέρησης ανδρογόνων. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονται δραστικές ουσίες όπως η φλουταμίδη, η νιλουταμίνη και η μπικαλουταμίδη.
Οι ουσίες αυτές μπλοκάρουν τη δράση της τεστοστερόνης, επιβραδύνοντας έτσι την εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη. Όμως τα φάρμακα αυτά μειώνουν την οστική πυκνότητα και αυξάνουν τον κίνδυνο κατάγματος. Οι γιατροί επίσης προτείνουν γυμναστική, διακοπή του καπνίσματος, μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και φάρμακα για την ενίσχυση των οστών, στους άνδρες καρκινοπαθείς.
Αντικαταθλιπτικά και οστική υγεία . Μια γνωστή κατηγορία αντιμετώπισης της κατάθλιψης είναι οι SSRIs (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης) και επίσης επηρεάζουν τα οστά. Σ’ αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η σιταλοπράμη, η φλουοξετίνη, η παροξετίνη και η σερταλίνη.
Όταν λοιπόν γιατρός και ασθενής συνεκτιμούν τα οφέλη και τους κινδύνους από τη αντικαταθλιπτική αγωγή, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους και στοιχεία μελετών που δείχνουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.
Σε μια μελέτη μάλιστα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που είχαν πάρει πρόσφατα SSRIs είχαν διπλάσιο κίνδυνο να υποστούν κάταγμα στην σπονδυλική στήλη, συγκριτικά με εκείνους που δεν είχαν πάρει αντικαταθλιπτικά. Σε μια άλλη έρευνα οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης είχαν χαμηλότερη οστική πυκνότητα μετά τη χρήση SSRIs, συγκριτικά με ασθενείς που δεν είχαν πάρει αυτή την θεραπεία.
Η Δρ Κεαρνς συμβουλεύει να ρωτάτε πάντα τον γιατρό σας για την σωστή δοσολογία και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που σας χορηγεί, ενώ είναι ενήμερος για τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτή για την υγεία των οστών σας. Ενδεχομένως να σας χορηγήσει παράλληλα βιταμίνη D και ασβέστιο.
Φάρμακα για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και οστική υγεία. Αν πάσχετε από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ενδεχομένως να σας χορηγούνται αναστολείς αντλίας πρωτονίου (PPIs), με ή χωρίς ιατρική συνταγή. Σ’ αυτή την κατηγορία περιλαμβάνοντα η εσομεπραζόλη, η λανσοπραζόλη και η ομεπραζόλη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2010 ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) είχε εκδώσει προειδοποίηση για την λήψη υψηλών δόσεων PPIs για μεγάλο χρονικό διάστημα και τον κίνδυνο κατάγματος στο ισχίο και τη σπονδυλική στήλη. Μάλιστα, είχε διατάξει και την ειδική σήμανση των σκευασμάτων αυτών.
Άλλα φάρμακα που ελέγχουν την παραγωγή των στομαχικών οξέων είναι οι αναστολείς H2, στους οποίους περιλαμβάνονται η σιμετιδίνη, η φαμοτιδίνη και ρανιτιδίνη.
Οι δραστικές αυτές ουσίες είναι πιο φιλικές για τα οστά, αν και τα στοιχεία δεν είναι καταληκτικά.
Αντιδιαβητικά φάρμακα και οστική υγεία. Όλο και περισσότερα στοιχεία είναι πλέον διαθέσιμα για την επίδραση των αντιδιαβητικών φαρμάκων στην υγεία των οστών, εξηγεί ο Τσαντ Ντηλ, επικεφαλής του Κέντρου Οστεοπόρωσης και Μεταβολικών Οστικών Νοσημάτων της Κλινικής Κλίβελαντ.
Πολλές πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη, όπως οι θειαζολιδινεδιόνες έχουν αρνητική επίδραση στα οστά. Σ’ αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται η πιογλιταζόνη και η ροσιγλιταζόνη.
Επειδή όμως η γκάμα των αντιδιαβητικών φαρμάκων είναι μεγάλη, ο θεράπων ιατρός σε κάθε περίπτωση εξετάζει από κοινού με τον ασθενή, την βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή.
Αντι-οστεοπενικά φάρμακα.Τα διφωσφονικά είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χορηγούνται κατά της οστεοπόρωσης και περιλαμβάνουν ουσίες όπως η αλενδρονάτη, η ιβανδρονάτη, η ρισεδρονάτη και το ζολενδρονικό οξύ.
Κάποιες έρευνες έχουν συσχετίσει τη μακροχρόνια χρήση τους με μεγαλύτερη πιθανότητα μη αναμενόμενου κατάγματος στο μηριαίο οστό.
Αν κάποιος παίρνει διφωσφονικά για μεγάλο χρονικό διάστημα εγκυμονεί αυτός ο κίνδυνος κατάγματος και θα πρέπει ενδεχομένως να συζητήσει με τον θεράποντα ιατρό την αλλαγή θεραπείας.
Εναλλακτικές λύσεις στα διφωσφονικά, είτε για πρόληψη, είτε για θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι η καλσιτονίνη, η δενοσουμάμπη (βιολογικός παράγοντας που επιβραδύνει την οστική απώλεια), η ραλοξιφαίνη, η τεριπαρατίδη (παραθυρεοειδική ορμόνη που αυξάνει τον οστικό σχηματισμό) και η θεραπεία ορμονικής υποκατάστησης.
Αν παίρνετε διφωσφονικά για περισσότερα από πέντε χρόνια, ο Δρ Ντηλ συμβουλεύει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την συνέχισή τους ή να αλλάξετε θεραπευτικό σχήμα.