Οι θάνατοι από την ιογενή ηπατίτιδα C, στην Ελλάδα, θα αυξηθούν κατά 123,5% μέχρι το 2030 αν δεν υπάρξουν σημαντικές δράσεις ενημέρωσης, πρόληψης και θεραπείας, σύμφωνα με μελέτες . Το 80% των ασθενών δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Μόνο το 19% επί του συνόλου των ασθενών έχει λάβει θεραπεία.
Ανάγκη για άμεση ανάληψη δράσης και ένταξη στις προτεραιότητες της Πολιτείας και των φορέων Υγείας της Ηπατίτιδας C, συστήνει η Ομάδα εμπειρογνωμόνων HEPACTION, η οποία κατανοώντας την ανάγκη για συλλογική δράση, συστάθηκε πριν ένα χρόνο, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση και ει δυνατόν εξάλειψη της νόσου, στην Ελλάδα. Η Ομάδα HEPACTION στο πλαίσιο των εργασιών της αποτύπωσε και ανέλυσε σε βάθος τα προβλήματα και τις αδυναμίες του Ελληνικού συστήματος υγείας, με στόχο να συνδράμει στη διαμόρφωση ενός ορθού πλαισίου πολιτικής της υγείας.
Η Ηπατίτιδα C αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα με περίπου 185 εκ. ασθενείς ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 135.000-160.000 άνθρωποι. Μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου αντιμετωπίζουν οι ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως χρήστες παρεντερικών ναρκωτικών ή άτομα με μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του πριν το 1992. Σημαντικό ποσοστό όμως, περίπου 40% των ασθενών είναι άτομα του γενικού πληθυσμού που δεν ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου.
Όλα τα συμπεράσματα και οι προτάσεις της HEPACTION παρουσιάστηκαν σε Συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη 20 Απριλίου, με ομιλητές τέσσερα από τα μέλη της Ομάδας, τους κκ Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη, Καθηγητή Παθολογίας – Γαστρεντερολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντή Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής Γ.Ν.Α.”Λαϊκό” και Αντιπρόεδρο Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος (ΕΕΜΗ), Κυριάκο Σουλιώτη, Επίκουρο Καθηγητή Πολιτικής Υγείας, Σχολή Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Επιστημονικό Συνεργάτη – Επισκέπτη Καθηγητή, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και Γιώργο Καλαμίτση, Πρόεδρο Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας». Συντονιστής ήταν ο Καθηγητής Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Άγγελος Χατζάκης.
Έναυσμα για την άμεση παρουσίαση του προβλήματος και την κατάθεση βιώσιμων προτάσεων για τη διαχείριση της νόσου, από την HEPACTION, λαμβάνοντας υπόψη το σημερινό δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, αποτελεί η δυσμενής υπάρχουσα κατάσταση η οποία αποτυπώνεται σε 4 σημαντικές παραμέτρους: 1. το συντριπτικό ποσοστό των ασθενών που δεν γνωρίζει ότι νοσεί αγγίζει το 80%, γεγονός που επιδεινώνεται καθώς η νόσος παραμένει ασυμπτωματική για πολλά χρόνια 2. η έλλειψη άμεσης και απρόσκοπτης πρόσβασης των ασθενών σε νέα θεραπευτικά σχήματα αφού με τα τρέχοντα κριτήρια, εξαιτίας της υψηλής τιμής τους, μόνο το 30% των ασθενών έχει πρόσβαση στις νεώτερες θεραπείες και εξαιρούνται ομάδες ασθενών που σύμφωνα με τα διεθνή κλινικά δεδομένα θα έπρεπε να λάβουν θεραπεία κατά προτεραιότητα. 3. η μη αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων που θα διευκόλυνε την έγκαιρη διάγνωση του πληθυσμού, 4. ένας ελάχιστος αριθμός ασθενών, λιγότεροι από 2.000, ξεκινούν θεραπεία ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει υπολογιστεί από μελέτες, ότι οι θάνατοι από την ιογενή Ηπατίτιδα C στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 123,5% μέχρι το 2030 αν δεν αναληφθούν ουσιαστικές δράσεις. Επιπρόσθετα, αναφορικά με τις νέες μολύνσεις, μέσα από τις εργασίες της HEPACTION, καταδεικνύεται ότι είναι επιτακτικό να υλοποιηθούν άμεσα Προγράμματα Πρόληψης που θα περιορίζουν τις νέες μολύνσεις. Σήμερα, ο αριθμός των νέων μολύνσεων ανά έτος υπολογίζεται στις 4.000, κυρίως μεταξύ των ατόμων των ομάδων υψηλού κινδύνου (χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών).
Από την πλευρά των ασθενών και σχετικά με την άμεση ανάγκη πρόσβασης στη διάγνωση και τη θεραπεία, ο κ. Καλαμίτσης τόνισε κατά τη διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου ότι «H ανακάλυψη και η διάθεση των φαρμάκων για την αντιμετώπιση της Ηπατίτιδας C, το 2014 έφερε την επανάσταση στη θεραπεία διεθνώς αλλά και στην χώρα μας καθώς μέχρι τότε είχαμε περιορισμένες δυνατότητες αντιμετώπισης της νόσου. Παρόλα αυτά, καμία επιδημία δεν εξαλείφθηκε ούτε ελέγχθηκε επιτυχώς μόνο μέσα από την κλινική πρακτική. Η επιτυχημένη διαχείριση της Ηπατίτιδας C απαιτεί σχεδιασμό, οργάνωση και συνεργασίες σε πολιτικό επίπεδο. Η πλήρης εξάλειψη της Ηπατίτιδας C είναι εφικτή, αρκεί να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε με ένα σαφέστατα πιο φιλόδοξο πλάνο».
Ο κ. Παπαθεοδωρίδης στην ομιλία του αναφορικά με τις επιδημιολογικές διαστάσεις του προβλήματος, τα κριτήρια ένταξης στη θεραπεία, τις κατευθυντήριες οδηγίες και τη διεθνή εμπειρία, σημείωσε ότι «μόνο το 20% των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα C έχουν διαγνωσθεί και λιγότεροι από τους μισούς διαγνωσμένους ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία. Μέχρι πρόσφατα, πολλοί ασθενείς είχαν αντένδειξη ή δεν επιθυμούσαν να λάβουν θεραπεία με ιντερφερόνη-άλφα λόγω του φόβου των παρενεργειών της. Σήμερα, μετά την πρόσφατη έγκριση νέων αντιικών φαρμάκων που είναι πολύ ασφαλή και αποτελεσματικά, εξακολουθούν πολλοί ασθενείς να μη λαμβάνουν θεραπεία γιατί υπάρχει περιορισμός από τον ΕΟΠΥΥ στην έγκριση των νέων αντιικών φαρμάκων, κυρίως σε ασθενείς με κίρρωση. Παρόλο που η επιστημονική κοινότητα, με προεξάρχουσα την Επιτροπή Ιογενούς Ηπατίτιδας του ΚΕΕΛΠΝΟ, έχει έγκαιρα θέσει και στηρίξει τις ορθές προτεραιότητες για πρόσβαση στις νέες θεραπείες, δυστυχώς η πολιτεία κινείται προς το παρόν με πολύ αργούς ρυθμούς και χωρίς ουσιαστική διαπραγματευτική προσέγγιση». Αναφερόμενος στις νέες θεραπείες τόνισε ότι «Από τις αρχές του 2014, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου έχει δώσει σταδιακά έγκριση για την κυκλοφορία αρκετών νέων αντιικών φαρμάκων και έτσι οι φραγμοί στη θεραπεία έχουν μεταβληθεί. Είναι σημαντικό να καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε την αποτελεσματικότητα των νέων φαρμάκων και σε ουσιαστική συνεννόηση με την πολιτεία να αυξήσουμε την πρόσβαση σε ακόμα περισσότερους ασθενείς, θέτοντας τις ιατρικές προτεραιότητες για διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης».
Από την οπτική των τεχνικών διαπραγμάτευσης προς υιοθέτηση προκειμένου να υλοποιηθούν οι προτάσεις της HEPACTION, χωρίς υπερβάσεις στους προϋπολογισμούς, προσέγγισε το θέμα με την ομιλία του ο κ. Σουλιώτης αναφέροντας ότι «δεδομένου του φορτίου της νόσου αλλά και του περιορισμένου προϋπολογισμού, είναι αναγκαία η υιοθέτηση καλών πρακτικών που ακολούθησαν άλλες χώρες και είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των ασθενών υπό θεραπεία, με διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης αλλά με μείωση του κατά κεφαλήν κόστους. Κάτι τέτοιο είναι εφικτό, καθώς η εμπειρία δείχνει πως είναι δυνατή η άμεση σύναψη συμφωνιών “price-volume”, στη βάση των οποίων η τιμή αποζημίωσης μειώνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός των ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, πρόσφατη μελέτη μας καταδεικνύει ότι το κόστος της νόσου ήταν υψηλό ακόμη και πριν την εισαγωγή των νέων αντιικών φαρμάκων, με τη διαφορά ότι τα κέντρα κόστους ήταν διαφορετικά. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται ένα μεσοπρόθεσμο πλάνο εκρίζωσης της νόσου, στο πλαίσιο του οποίου η πολιτεία μπορεί να αξιοποιήσει τις τεχνικές διαπραγμάτευσης για να μειώνει διαρκώς το κόστος ανά θεραπευόμενο, αυξάνοντας όμως τον αριθμό τους. Μάλιστα, αξίζει να αναφερθεί ότι με το Μητρώο Ασθενών με Ηπατίτιδα C, το οποίο έχει τεθεί σε λειτουργία, η διαδικασία αυτή της διαπραγμάτευσης μπορεί να εμπλουτιστεί με ευρέως αποδεκτά τεκμήρια, πλεονέκτημα το οποίο δεν υφίσταται σε πολλές χώρες».
Η HEPACTION θέτει υπόψη τα παραπάνω δεδομένα και ζητά από την ελληνική Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα σε διαβούλευση, με την κάτωθι ιεράρχηση για:
1. τη θέσπιση προγραμμάτων ενημέρωσης πρόληψης για τον Ελληνικό Πληθυσμό
2. την αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων ώστε να διευκολυνθεί η έγκαιρη διάγνωση του πληθυσμού και συγκεκριμένα οι εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις που είναι απαραίτητες για τη σταδιοποίηση των ασθενών (ελαστογραφία ήπατος για τον προσδιορισμό του βαθμού ίνωσης) και τον προσδιορισμό της κατάλληλης θεραπείας (εξετάσεις προσδιορισμού γονοτύπου ιού και ποσοτικός προσδιορισμός HCV RNA)
3. την αύξηση της πρόσβασης των ασθενών στις νεώτερες θεραπευτικές επιλογές, διευρύνοντας τα κριτήρια για τους ασθενείς που μπορούν να λάβουν τις νέες θεραπείες ίασης, υιοθετώντας τις πρακτικές άλλων Ευρωπαϊκών χωρών
4. την αξιοποίηση της πρόσφατης έναρξης της υποχρεωτικής καταγραφής όλων των ασθενών με ηπατίτιδα C που λαμβάνουν θεραπεία (HCV registry) που θα δώσει ακόμη πιο αξιόπιστα στοιχεία στον ΕΟΠΥΥ για το φορτίο της νόσου και τη δυνατότητα άμεσου ελέγχου των θεραπειών σε πανελλήνιο επίπεδο.
Λίγα λόγια για την Ομάδα HEPACTION
Η HEPACTION είναι μια δραστήρια ομάδα εργασίας, που απαρτίζεται από εκπροσώπους φορέων και εμπειρογνώμονες με πολυετή θητεία στον χώρο της χρόνιας Ηπατίτιδας C. Οι συμμετέχοντες φιλοδοξούν να συνδράμουν στη διαμόρφωση ενός ορθού πλαισίου πολιτικής της υγείας για την εξάλειψη της νόσου στην Ελλάδα.
Η ομάδα ξεκίνησε το έργο της πριν από ένα περίπου χρόνο. Ο πρώτος στόχος τους ήταν να γίνει μια καταγραφή των προβλημάτων και των αδυναμιών του Ελληνικού συστήματος υγείας και των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με ηπατίτιδα C ως προς την πρόσβαση τους σε υπηρεσίες υγείας, δομές και φαρμακευτική αντιμετώπιση. Με γνώμονα αυτή τη καταγραφή θα καταθέσουν τεκμηριωμένες προτάσεις για τη δραστική αντιμετώπιση της νόσου.
Η αρχική ιδέα και πρωτοβουλία της σύνθεσης της ομάδας και του πλαισίου εργασιών της ανήκει στη φαρμακευτική εταιρεία ABBVIE ΕΛΛΑΣ. Σημειώνεται ότι, η φαρμακευτική εταιρεία ΔΕΝ συμμετέχει στις συζητήσεις της ομάδας και δεν επηρεάζει με με οποιοδήποτε τρόπο τις εργασίες και τα εξαγόμενα πορίσματα της ή τις αποφασισμένες δράσεις της.