Της Νικολέτας Ντάμπου
Επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα βουβωνικής πανώλης στη περιοχή Marquette στο Μίτσιγκαν των ΗΠΑ. Τo τμήμα Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, του Μίτσιγκαν δήλωσε ότι ο κάτοικος αναρρώνει μετά από θεραπεία για τη βουβωνική πανώλη, ο οποίος επέστρεψε πρόσφατα από μια περιοχή του Κολοράντο που έχουν αναφερθεί κρούσματα πανούκλας.
Οι Αξιωματούχοι υγείας, επιβεβαιώνουν ότι ο ασθενής, αποτελεί την 14η περίπτωση σε εθνικό επίπεδο φέτος για τη σπάνια και απειλητική για τη ζωή, νόσο, που μεταδίδεται από ψύλλους και τρωκτικά.
Οι αρχές παραδέχτηκαν ότι έχει παρατηρηθεί αύξηση στα κρούσματα βουβωνικής πανώλης, ενώ τέσσερις άνθρωποι έχουν πεθάνει μέχρι στιγμής. Ωστόσο οι εμπειρογνώμονες υγείας δεν ανησυχούν σχετικά με τη μετάδοση της νόσου από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Να θυμήσουμε, ότι η πανώλη ή πανούκλα είναι μία οξεία λοιμώδης νόσος, που προκαλείται από το βακτήριοYersinia pestis (βάκιλος του Γερσίν). Η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο από το τσίμπημα ψύλλων (κυρίως του είδους Xenopsylla cheopsis), που παρασιτούν σε άρρωστους μαύρους αρουραίους. Μεταδίδεται εύκολα και γρήγορα με άμεση ή έμμεση επαφή, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις πνευμονικής εντόπισης, οπότε μεταδίδεται ακόμα και με τα σταγονίδια του βήχα. Είναι βαριάς μορφής ασθένεια, με υψηλό πυρετό και τοξική κατάσταση. Η ασθένεια εμφανίζεται σε τρεις μορφές:
- βουβωνική (έντονη αιμορραγική λεμφαδενίτιδα),
- πνευμονική, που είναι ιδιαίτερα μολυσματική μορφή (βαριά πνευμονία)
- σηψαιμική.
Η σηψαιμική και η πνευμονική είναι οι θανατηφόρες μορφές της νόσου, εάν η θεραπευτική αγωγή δεν είναι ταχύτατα αποτελεσματική. Οι σουλφοναμίδες και ορισμένα αντιβιοτικά, όπως η στρεπτομυκίνη είναι πολύ αποτελεσματικές κατά του πανωλικού βακτηρίου.
Η πανώλη είναι γνωστή από την αρχαιότητα Παράδειγμα αναφορών είναι αυτό του Θουκυδίδη : ο λοιμός των Αθηνών πιθανώς να είναι η πανώλη. Από τον 6ο αι. και σε όλον τον Μεσαίωνα εκδηλώνονταν μεγάλες επιδημίες, με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνιμα ενδημικές εστίες. Γνωστή είναι η μεγάλη επιδημία του 14ου αιώνα η οποία ονομάστηκε μαύρος θάνατος. Μετά τον 14ο αιώνα, η νόσος έγινε ενδημική και για 300 χρόνια υπήρχαν επιδημικές εξάρσεις. Στα τέλη του 19ου αιώνα, σημειώθηκε πανδημία.
Σήμερα, ενδημικές εστίες υπάρχουν κυρίως στην Ασία, στην Αφρική και στην Νότια Αμερική. Στην Ασία η νόσος μεταφέρεται κυρίως από το τρωκτικό Marmota himalayana, ζώο που θηρεύεται κυρίως για τη γούνα του.
Η πανώλη ανήκει στις 5 σοβαρότερες μεταδιδόμενες ασθένειες. Η προφύλαξη επιτυγχάνεται με μέτρα που λαμβάνονται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), η τήρηση των οποίων είναι υποχρεωτική για τα κράτη-μέλη της οργάνωσης αυτής.
Οι σημαντικότερες επιδημίες πανώλης που έχουν καταγραφεί, είναι οι ακόλουθες,
- 542 μ.Χ. Η πανώλη του Ιουστινιανού (που ήταν αυτοκράτορας) άρχισε στην Αίγυπτο.
- 610 μ.Χ. Η πανώλη φτάνει στην Κίνα, περνώντας από τη Μέση Ανατολή στην Περσία (Ιράν) και στην Ινδία.
- 1330 μ.Χ. Οι Μογγόλοι επιδρομείς μεταναστεύουν δυτικά, φέρνοντας την πανώλη μαζί τους.
- 1347 μ.Χ. Η δεύτερη πανδημία πανώλης, ο Μαύρος Θάνατος, σαρώνει τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη
- 1665 μ.Χ. Η μεγάλη Πανώλη πλήττει το Λονδίνο. Ανακόπτεται από τη Μεγάλη Πυρκαγιά που το 1666 έκαψε σχεδόν όλη τη πόλη
- 1721 μ.Χ. Η δεύτερη πανδημία εξασθενεί τελικά στη Γαλλία. Συνεχίζεται όμως στη Μέση Ανατολή.
- 1855 μ.Χ. Τρίτη πανδημία πανώλης ξεσπάει στην Κίνα. Το 1890 απομονώνεται το βακτήριο και αναπτύσσεται το εμβόλιο.
- 1900 μ.Χ. Επιδημία εννέα ετών στο Σίδνεϊ και στο Σαν Φρανσίσκο. Σβήνει όταν εξοντώνονται οι αρουραίοι.
- 1960 μ.Χ. Το Βιετνάμ γίνεται η κυριότερη εστία μόλυνσης, ιδίως κατά τον πόλεμο με τις ΗΠΑ.