Η αντίσταση σε αντιβιοτικά των παθογόνων βακτηριδίων είναι μια αναπτυσσόμενη παγκόσμια πρόκληση. Δανοί ερευνητές ανακάλυψαν τώρα ότι τα βακτήρια χρησιμοποιούν μια γλώσσα κώδικα για να αποφεύγουν να ελέγχονται. Η κατανόηση της γλώσσας αυτού του κώδικα θα είναι υψίστης σημασίας για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών στο μέλλον. Παθογόνα βακτήρια – όπως εκείνα που προκαλούν φυματίωση και τυφοειδή πυρετό – χρησιμοποιούν μια ποικιλία από τρόπους άμυνας κατά του ανοσοποιητικού μας συστήματος και των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούμε για να τα ελέγχουμε.
Ένα από αυτούς τους τρόπους είναι η δυνατότητα κάλυψης και απόκρυψης από το ανοσοποιητικό σύστημα και τις θεραπείες μέσα από τη μετάβαση σε μια λανθάνουσα «εν ύπνω» κατάσταση όπου δεν ανακαλύπτονται. Για αρκετά χρόνια, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Aarhus έχουν μελετήσει τους μοριακούς μηχανισμούς που επιτρέπουν στα βακτήρια να κρυφτούν με αυτόν τον τρόπο, και νέα έρευνα δείχνει τώρα ότι και αυτοί κάνουν χρήση γλώσσας/κώδικα στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τον έλεγχο.
Ένα παλίνδρομο είναι μια λέξη που διαβάζεται με τον ίδιο τρόπο τόσο προς τα εμπρός και προς τα πίσω (πχ η λέξη «νόμιμον»). Σε στενή συνεργασία με άλλους κορυφαίους ερευνητές στην βακτηριακή φυσιολογία και της βιοπληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και το Πανεπιστήμιο του Aarhus, μια ερευνητική ομάδα στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Aarhus της Δανίας, με επικεφαλής τον Αναπληρωτή Καθηγητή Ditlev Egeskov Brodersen, έχει ανακαλύψει ότι ένας μεγάλος αριθμός παθογόνων βακτηριδίων χρησιμοποιούν αινιγματικά παλίνδρομα ενσωματωμένα στην αλληλουχία των αμινοξέων των πρωτεϊνών τους που καθορίζουν εάν το παθογόνο θα τεθεί σε λανθάνουσα κατάσταση ή εάν θα διακόψει τη λανθάνουσα κατάσταση στην οποία ήδη βρίσκεται.
Τα αποτελέσματα έχουν μόλις δημοσιευθεί στην διεθνούς φήμης περιοδικό Nucleic Acids Research, και περιλαμβάνουν λεπτομερείς τρισδιάστατες δομές συγκεκριμένων τοξινών κυττάρων που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια θεραπείας με αντιβιοτικά. Δείχνουν τι συμβαίνει όταν οι τοξίνες συνδέονται σε συγκεκριμένες περιοχές του DNA των βακτηριακών κυττάρων. Οι τοξίνες συνήθως διατηρούνται υπό έλεγχο από «αντι-τοξίνες», και οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι οι παλίνδρομοι κωδικοί επιτρέπουν στις αντι-τοξίνες να εμποδίζουν δύο τοξίνες ταυτόχρονα. Η αλληλουχία αμινοξέων των κωδικών ταιριάζει ως κλειδί στην κλειδαριά, και η παλινδρομική ακολουθία είναι απαραίτητη επειδή οι δύο τοξίνες να για να αποκλεισθούν είναι στραμμένες κατά 180 μοίρες η μία ως προς την άλλη.
Και επιπλέον, φαίνεται ότι οι εν λόγω κώδικες είναι παρόντες σε πρωτοφανείς αριθμούς στα βακτήρια. Στην ανάλυση πάνω από 4.000 βακτηριακών γονιδιωμάτων, οι ερευνητές έχουν δείξει επίσης ότι έως και το 1/4 όλων των γνωστών βακτηρίων χρησιμοποιεί τέτοιους κωδικούς στον συνεχή αγώνα τους για επιβίωση. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η καλύτερη κατανόηση του κώδικα γλώσσας των βακτηρίων είναι απαραίτητη για να αυξηθούν οι δυνατότητες ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών στο μέλλον.