Ανοσία των ανθρώπων από τα διάφορα στελέχη του ιού της γρίπης, υπόσχεται πειραματικό εμβόλιο, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature Biotechnology.
Το εμβόλιο αναπτύσσεται από ομάδα ειδικών του Ινστιτούτου Friedrich-Loeffler στη Γερμανία, με επικεφαλής τον Δρ Λόθαρ Στιτς και προς το παρόν οι δοκιμές σε πειραματόζωα κρίθηκαν επιτυχημένες. Μένει ωστόσο να αποδειχθεί ότι το εμβόλιο θα είναι εξίσου αποτελεσματικό και στους ανθρώπους. Το νέο εμβόλιο βασίζεται αποκλειστικά σε ένα μόριο που με σχετίζεται με το DNA, mRNA και είναι το πρώτο εμβόλιο αυτού του είδους που δοκιμάζεται κατά μιας μολυσματικής νόσου, όπως η γρίπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν γίνει ήδη δοκιμές παρόμοιων τύπων εμβολίων για τον καρκίνο.
Σε περίπτωση που το εμβόλιο αποδειχθεί αποτελεσματικό και ασφαλές για τον άνθρωπο, τότε οι φαρμακευτικές εταιρείες θα αποκωδικοποιούν τον γενετικό κώδικα του ιού σε ελάχιστες εβδομάδες (6 έως οκτώ) αντί των έξι μηνών που απαιτούνται σήμερα, προκειμένου να παράγουν τις νέες παρτίδες εμβολίων.
Η εξέλιξη αυτή κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική ειδικά στις περιπτώσεις που απαιτείται μαζική παραγωγή εμβολίων για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας ή πανδημίας.
Πρόσφατα, πάντως η φαρμακευτική εταιρεία Novartis, έλαβε έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA)για μια νέα μέθοδο ανάπτυξης εμβολίων κατά της γρίπης, με καλλιέργεια ζωικών κυττάρων, αντί της γονιμοποίησης αβγών. Η νέα τεχνική είναι σαφώς ταχύτερη, αφού πλέον απαιτούνται μόλις οκτώ με δέκα εβδομάδες για την παραγωγή ενός εμβολίου, αντί της χρονοβόρας κλασσικής διαδικασίας που εφαρμόζεται σήμερα.
Η τεχνική των Γερμανών ερευνητών υπόσχεται ακόμη ταχύτερα αποτελέσματα χάρη στο mRNA, το οποίο μεταφέρει στα κύτταρα πληροφορίες του DNA, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες πρωτεΐνες.
«Το μόνο πράγμα που χρειαζόμαστε, είναι η αλληλουχία των σχετικών γονιδίων (του ιού της γρίπης). Είναι μια νέα εναλλακτική λύση και δεν παίρνει πολύ χρόνο», εξηγεί ο Δρ Στιτς.
Οι ερευνητές εμβολίασαν ποντίκια, χοίρους και άλλα ζώα με το πειραματικό εμβόλιο mRNA και διαπίστωσαν ότι η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος των πειραματόζωων ήταν ίδια ή και καλύτερη από ό,τι στα συμβατικά εμβόλια. Επιπλέον, τα νέα εμβόλια ήταν πολύ αποτελεσματικά τόσο σε πολύ νεαρά, όσο και σε πολύ ηλικιωμένα ζώα, κάτι που δεν εξασφαλίζεται με τα τωρινά εμβόλια.
Ένα ακόμα πλεονέκτημα των νέων εμβολίων είναι ότι δεν χρειάζεται να διατηρηθούν στο ψυγείο.
Πάντως, για τη δοκιμή του εμβολίου σε ανθρώπους θα χρειαστούν χρόνια, καθώς θα πρέπει να προηγηθούν εκτεταμένες δοκιμές ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
Την προώθηση του εμβολίου έχει αναλάβει η ιδιωτική γερμανική εταιρία βιοτεχνολογίας CureVac που ήδη αναπτύσσει ένα εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο του προστάτη, το οποίο σύντομα θα δοκιμαστεί σε ανθρώπους.
Ακόμα, η ίδια εταιρία έχει στα σκαριά ένα παρόμοιο εμβόλιο για τον καρκίνο του πνεύμονα, ενώ συνεργάζεται ήδη με τη φαρμακευτική εταιρεία Sanofi.
Άλλες ερευνητικές ομάδες εργάζονται για την ανάπτυξη αντιγριπικών εμβολίων με βάση απευθείας το DNA, όμως αυτή η προσέγγιση θεωρείται πιο επικίνδυνη, επειδή το DNA που κωδικοποιεί για τις πρωτεΐνες του ιού της γρίπης, είναι πιθανό να ενσωματωθεί στο ανθρώπινο DNΑ, προκαλώντας έτσι προβλήματα στη ρύθμιση των γονιδίων του ανθρώπου – ένας κίνδυνος που δεν υπάρχει με το mRNA.
Ένα τέτοιο εμβόλιο mRNA ίσως καταστεί εφικτό στο μέλλον να δίνεται μόνο μια φορά κατά την παιδική ηλικία, όπως συμβαίνει με άλλα εμβόλια, και να προστατεύει από τη γρίπη για πολλά χρόνια, αν όχι για πάντα.