Τα κρούσματα του AIDS, φέτος, αναμένεται να αυξηθούν πάνω απο το 50% . Παρά την πρόοδο της επιστήμης σε θεραπευτικό επίπεδο, πολλά μένουν ακόμη να γίνουν ως προς την πρόληψη.
Το AIDS εμφανίστηκε πρίν απο τριάντα ένα χρόνια, ωστόσο, σήμερα, από τους περίπου 13.000 ασθενείς με AIDS στην Ελλάδα, μόνο οι μισοί υποβάλλονται σε κάποιου είδους θεραπεία, είτε επειδή δεν πληρούν τα κλινικά κριτήρια για αντιρετροϊκή αγωγή (λόγω χαμηλού ιϊκού φορτίου), είτε διότι πρόκειται για άτομα με κακή συμμόρφωση στα θεραπευτικά πρωτόκολλα (κυρίως χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών).
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου που παραχώρησε η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, με αφορμή το 24ο Πανελλήνιο Συνέδριο για το AIDS (23-25 Νοεμβρίου, Αθήνα), ο πρόεδρος της εταιρείας λοιμωξιολόγος Μάριος Λαζανάς επεσήμανε ότι από «τα στοιχεία των μονάδων Λοιμώξεων προκύπτει ότι για το 2012 αναμένουμε μια μεγάλη, συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το 2011, αύξηση των νέων κρουσμάτων HIV λοίμωξης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, ο αριθμός νέων HIV λοιμώξεων στο τέλος του 2012 θα υπερβεί τις 1.250, γεγονός που σημαίνει αύξηση μεγαλύτερη από 50% συγκριτικά με το 2011» που είχαν καταγραφεί συνολικά 954 νέα περιστατικά.
Χρήστες ουσιών η «πηγή του κακού»
Η μεγάλη αύξηση αφορά κυρίως στους χρήστες ενδοφλέβιων τοξικών ουσιών (περίπου 50% των νέων λοιμώξεων), στους οποίους η επιδημία εξελίσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Για πρώτη φορά από την έναρξη της επιδημίας, οι χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών αποτελούν τη μεγαλύτερη κοινωνική ομάδα που πλήττεται από την HIV λοίμωξη, φέρνοντας στη δεύτερη θέση τους ομοφυλόφιλους άνδρες.
Η εξάπλωση της HIV λοίμωξης στους ενδοφλέβιους χρήστες που προέρχονται κυρίως από την Αττική, ευνοείται από τις χαμηλές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, την πορνεία, την αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων, τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη και την κοινή χρήση μολυσμένων βελονών και συρίγγων.
Η νοσηλεία των συγκεκριμένων πασχόντων από AIDS το 2012 αφορούσε σε προβλήματα υγείας που συνδέονται κυρίως με τη χρήση και λιγότερο (5%) με την HIV λοίμωξη. Οι συλλοιμώξεις με ηπατίτιδα C (90%), φυματίωση (1%, μία τουλάχιστον περίπτωση με πολλαπλές αντοχές στα αντιφυματικά φάρμακα), και τα πολλαπλά ιατρικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που χαρακτηρίζουν αυτή την κοινωνική ομάδα, καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη τη διαχείρισή της από το Σύστημα Υγείας.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάληψη συντονισμένης και έγκαιρης δράσης από την Πολιτεία, για να περιοριστεί η εξάπλωση της επιδημίας σε αυτή την κοινωνική ομάδα και να επιλυθούν ταχύτατα τα προβλήματα που υπάρχουν για την περίθαλψή τους (κοινωνική ασφάλιση, επάρκεια προσωπικού και χώρων νοσηλείας, προγράμματα στέγασης και απεξάρτησης).
«Ανθεκτική» στη θεραπεία η Β.Ελλάδα
Ιδιαίτερη επίσης εντύπωση προκαλεί η ανακοίνωση ότι παρατηρείται αύξηση της αντοχής στα αντιρετροϊκά φάρμακα, σε ασθενείς με πρόσφατη διάγνωση HIV λοίμωξης στη Βόρεια Ελλάδα (22%), σε αντίθεση με τη διαχρονικά σταθερή αντοχή στη Νότια Ελλάδα (6,4%). Το γεγονός αυτό κατά τους ειδικούς αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, που θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποτελεσματική θεραπεία και να αυξήσει υπερβολικά το κόστος.
Τις εργασίες του συνεδρίου θα απασχολήσει φέτος και το οικονομικό κόστος αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης, που σε συνθήκες οικονομικής κρίσης αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση των τιμών των παλαιότερων αντιρετροϊκών φαρμάκων δεν έχει συντελέσει σε μείωση του κόστους της θεραπείας της HIV λοίμωξης, πιθανόν λόγω της εξατομίκευσης της θεραπείας με νεότερα και ακριβότερα σκευάσματα και των αλλαγών στις κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας προς την κατεύθυνση αντικατάστασης παλαιότερων φαρμάκων με νεότερα αποτελεσματικότερα και ασφαλέστερα.
Ενδεικτικό παράδειγμα το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης που επωμίζεται το βάρος της θεραπείας όλων σχεδόν των ασθενών με AIDS από τη Βόρεια Ελλάδα, περίπου 1.300 άτομα. Αυτό έχει ως συνέπεια πάνω από το μισό της φαρμακευτικής δαπάνης του νοσοκομείου να αφορά στο κόστος της αντιρετροϊκής αγωγής.
Το εμβόλιο αργεί…
Αν και εντός του 2013 αναμένεται να κυκλοφορήσουν δύο νέοι σταθεροί συνδυασμοί αντιρετροϊκών φαρμάκων σε ένα δισκίο στο πλαίσιο των ήδη γνωστών κατηγοριών, οι προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου για την οριστική θεραπεία της HIV λοίμωξης δεν έχουν ακόμα καρποφορήσει. Όμως, πρόσφατες πρόοδοι στον τομέα αυτό απέδειξαν για πρώτη φορά ότι η κατασκευή ενός αποτελεσματικού προφυλακτικού εμβολίου είναι επιστημονικά δυνατή και παρέχουν σοβαρή ελπίδα για το μέλλον. Μέχρι τότε η σωστή και συνεχής ενημέρωση, η λήψη προφυλακτικών μέτρων και η έγκαιρη θεραπεία αποτελούν τα αποτελεσματικότερα μέτρα ελέγχου της εξάπλωσης της νόσου. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, οι συμμετέχοντες εκτός από τις νεότερες εξελίξεις που αφορούν την ασθένεια θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν και σε εκπαιδευτικά σεμινάρια. Τα τελευταία έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να προσφέρουν επιμόρφωση σε φοιτητές ιατρικής, νοσηλευτές και οδοντιάτρους. Φέτος, θα πραγματοποιηθούν και σεμινάρια ενημέρωσης σε μαθητές Επαγγελματικών Λυκείων της Δυτικής Αττικής και Αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας. Τέλος, το Συνέδριο περιλαμβάνει και ένα Δορυφορικό Συμπόσιο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων με Θέμα «Ζώντας με τον HIV: Μηνύματα αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας».