Πάρκινσον: Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση μόλις ανανέωσε την έγκριση της χρήσης του ζιζανιοκτόνου γλυφοσάτη για άλλα 10 χρόνια, οι επιστήμονες απευθύνουν έκκληση για δράση ώστε να μειωθεί ή να αντικατασταθεί η χρήση αγροχημικών. Τα φυτοφάρμακα έχουν από καιρό αναγνωρισμένη σχέση με τη νόσο του Πάρκινσον (ΝΠ) με βάση επιδημιολογικά και πειραματικά στοιχεία από ζωικά μοντέλα. Ένα άρθρο ανασκόπησης στο Journal of Parkinson’s Disease αναλύει τα τρέχοντα στοιχεία και παρουσιάζει μελλοντικές εναλλακτικές λύσεις και συστάσεις. “Τα ευρήματα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, σταθμίζοντας την ανθρώπινη υγεία υψηλότερα από άλλα συμφέροντα και τηρώντας έτσι τον τρίτο στόχο βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών: Καλή υγεία και ευημερία για όλους”, δήλωσε η καθηγήτρια Daniela Berg, MD, επικεφαλής του Τμήματος Νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Κιέλου και του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου Schleswig-Holstein, στο Κίελο της Γερμανίας.
Πειραματικά στοιχεία δείχνουν ότι τα φυτοφάρμακα μπορούν να ασκήσουν άμεσες τοξικές επιδράσεις στο νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων τόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος (επηρεάζοντας τους ντοπαμινεργικούς νευρώνες, οδηγώντας σε παρκινσονισμό), όσο και του περιφερικού/εντερικού νευρικού συστήματος (οδηγώντας σε γαστρεντερική δυσλειτουργία και συσσώρευση α-συνουκλεΐνης). Επιπλέον, τα φυτοφάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε μεταβολές της σύνθεσης ή/και της λειτουργίας του εντερικού μικροβιόκοσμου. Η δυσλειτουργία του άξονα μικροβίωμα-έντερο-εγκέφαλος θεωρείται σημαντικός παράγοντας στην παθογένεια της νόσου Πάρκινσον PD. Σε ζωικά μοντέλα πολλές από αυτές τις αλλαγές συνάδουν με μεταβολές του μικροβιώματος του εντέρου παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται σε ασθενείς με PD. Η παρούσα ανασκόπηση συνοψίζει τις επιβλαβείς επιδράσεις των φυτοφαρμάκων και προσθέτει επιπτώσεις για έναν ακόμη κίνδυνο για την υγεία: την επιβλαβή επίδραση των φυτοφαρμάκων στο ανθρώπινο μικροβίωμα. “Σε μια κομψή και εμπεριστατωμένη ανασκόπηση, η Kulcsárová και οι συνεργάτες της συνοψίζουν τα στοιχεία που σχετίζονται άμεσα με τη συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με τους κανονισμούς για τη χρήση φυτοφαρμάκων, από την άποψη των έμμεσων επιδράσεων στον εγκέφαλο, μέσω διαταραχών στη λειτουργία του φραγμού του εντέρου και στο μικροβίωμά του που δρομολογούν τη διάδοση παθογόνων συμβάντων από το εντερικό νευρικό σύστημα μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος”, δήλωσε η Diane B. Ré, Ph.D., Τμήμα Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman, Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, σε ένα editorial που συνοδεύει το άρθρο της ανασκόπησης. “Η γλυφοσάτη, για παράδειγμα, το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ζιζανιοκτόνο, επηρεάζει το μονοπάτι της σικιμάτης, το οποίο υπάρχει στα φυτά, όχι στον άνθρωπο, και είναι επίσης σημαντικό για πολλά βακτήρια. Έτσι, η γλυφοσάτη περιορίζει την επιβίωση ορισμένων βακτηρίων, οδηγώντας σε ανισορροπία των συνθέσεων του μικροβιώματος και ανεπάρκεια πολλών προϊόντων του shikimate pathway που είναι σημαντικά για τον άνθρωπο”, εξήγησε η επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου ανασκόπησης Kristina Kulcsárová, MD, Ph.D., Τμήμα Νευρολογίας και Τμήμα Κλινικών Νευροεπιστημών, Πανεπιστήμιο P.J. Safarik- και Τμήμα Νευρολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο L. Pasteur, Kosice, Σλοβακική Δημοκρατία. Σε μια εποχή κατά την οποία παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου αύξηση των νευροεκφυλιστικών ασθενειών σε παγκόσμιο επίπεδο -με την PD να προβλέπεται ότι θα διπλασιαστεί έως το 2040- τα σαφή στοιχεία για την επίδραση του τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος και οι αναμφισβήτητες βλαβερές συνέπειες της χρήσης της γλυφοσάτης και άλλων φυτοφαρμάκων απαιτούν περισσότερη έρευνα για την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών τοξικότητας και των επιβλαβών καταρρακτών που φαίνεται να συμβάλλουν στην παγκόσμια αύξηση της επίπτωσης της νόσου του Πάρκινσον PD. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει απροθυμία όσον αφορά την αποφυγή των επιβλαβών φυτοφαρμάκων.
“Η διατροφή του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού αποτελεί τεράστια πρόκληση”, αναγνώρισε ο καθηγητής Berg. “Ωστόσο, η ταχεία αύξηση των νευροεκφυλιστικών ασθενειών με σαφή σύνδεση με τον τρόπο ζωής και τις περιβαλλοντικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τοξικών ουσιών, είναι ανησυχητική. Το γεγονός ότι τα φυτοφάρμακα είναι πιθανό να συμβάλλουν στην αύξηση της νόσου του Πάρκινσον ΠΝ πρέπει να οδηγήσει σε ένα κύμα έρευνας με στόχο την κατανόηση των μηχανισμών τοξικότητας με τελικό στόχο την αποφυγή τους”. “Ελπίζουμε να ευαισθητοποιήσουμε την επιστημονική κοινότητα, καθώς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και το κοινό γενικότερα. Η ανθρωπότητα έχει επιτύχει και εξακολουθεί να επιτυγχάνει απίστευτες προόδους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα βρεθεί λύση για τη σίτιση του παγκόσμιου πληθυσμού χωρίς ταυτόχρονα να τον δηλητηριάζει”. Με βάση την έρευνα και την εμπειρογνωμοσύνη τους, οι συγγραφείς προτείνουν τις ακόλουθες μελλοντικές οδούς για τον μετριασμό των πιθανών βλαβών από τη χρήση φυτοφαρμάκων: Χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση των επιδράσεων των φυτοφαρμάκων στην ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, με ιδιαίτερη έμφαση στη ΠΣ και την επίδραση της σύνθεσης και του μεταβολισμού του μικροβιόκοσμου. Θα πρέπει να αναπτυχθούν γεωργικές τεχνικές που θα επιτρέπουν επαρκείς συγκομιδές για τον παγκόσμιο πληθυσμό χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων επικίνδυνων για την υγεία. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να υποστηρίζουν και να ακούν τους επιστήμονες. Η ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής πρέπει να αυξηθεί, πράγμα που είναι δυνατό μόνο με σαφείς, τεκμηριωμένες πληροφορίες. Έως ότου ληφθούν σαφείς πολιτικές αποφάσεις, πρέπει να δοθεί έμφαση στη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού και στις προσεγγίσεις προστατευτικού τρόπου ζωής. “Προχωρώντας προς τα εμπρός, πρέπει να υπάρξει συνεχής ώθηση για την επέκταση των κατευθυντήριων γραμμών ασφαλείας ώστε να συμπεριληφθούν εκτιμήσεις για τις πιθανές επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην ακεραιότητα του εντέρου και το μικροβίωμα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν παγκόσμιες συντονισμένες προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι θα αναπτυχθούν, θα επικυρωθούν και θα αναπτυχθούν τυποποιημένοι βιοδείκτες για την ενσωμάτωση των βασικών αλλαγών στο έντερο και το μικροβίωμά του που συνδέονται με παθογένεια και την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον ΠΝ”, κατέληξε ο Hardy J. Rideout, PhD, Εργαστήριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων, Κέντρο Κλινικής, Πειραματικής Χειρουργικής και Μεταφραστικής Έρευνας, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, Ελλάδα, συν-συγγραφέας του συνοδευτικού editorial. “Είναι αυτονόητο ότι η ρύθμιση της χρήσης φυτοφαρμάκων είναι ένα απίστευτα πολύπλοκο ζήτημα- οι στόχοι της ελαχιστοποίησης των κινδύνων για τη δημόσια υγεία πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τις ανησυχίες για τον παγκόσμιο εφοδιασμό/την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια”.
