Τα παιδιά μητέρων με κλινική κατάθλιψη διατρέχουν τριπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν τα ίδια κατάθλιψη σε σχέση με τις συνομήλικές τους χαμηλού κινδύνου. Οι ερευνητές εργάζονται για να κατανοήσουν το νευρικό υπόβαθρο του κινδύνου και ορισμένες μελέτες έχουν δείξει αλλοιωμένη επεξεργασία της ανταμοιβής του εγκεφάλου σε παιδιά σε κίνδυνο ηλικίας έως 6 ετών, στην άμβλυνση της νευρικής ανταμοιβής ή αν εξαρτάται περισσότερο από κοινωνικούς παράγοντες. Τώρα, η νέα εργασία βρίσκει ότι αυτές οι αποσβεσμένες απαντήσεις εξαρτώνται από την ανατροφοδότηση της μητέρας, υποδηλώνοντας την τελευταία. Η μελέτη εμφανίζεται στο Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging.
Οι ερευνητές έχουν από καιρό παρατηρήσει αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την κατάθλιψη σε ενήλικες, ιδιαίτερα σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται κοιλιακό ραβδωτό σώμα (VS), η οποία σχετίζεται με κίνητρα, ευχαρίστηση και συμπεριφορές που κατευθύνονται προς το στόχο. Ομοίως, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι αποκρίσεις του ραβδωτού σώματος σε εμπειρίες ανταμοιβής αμβλύνονται σε έφηβα παιδιά με καταθλιπτικούς γονείς, γεγονός που προβλέπει τη μετέπειτα ανάπτυξη της κατάθλιψης. Ωστόσο, πιο πρόσφατη εργασία δείχνει ότι αυτές οι εγκεφαλικές αλλαγές μπορούν να εμφανιστούν πολύ πριν από την εφηβεία, όταν συνήθως αυξάνεται ο κίνδυνος για κατάθλιψη.
Λεπτομέρειες για την μελέτη
Για την τρέχουσα μελέτη, η επικεφαλής συγγραφέας Judith Morgan, Ph.D., στο Πανεπιστήμιο του Pittsburgh, Pennsylvania, ΗΠΑ, στρατολόγησε 49 παιδιά ηλικίας έξι έως οκτώ χωρίς ιστορικό ψυχιατρικής ασθένειας. Οι μισές μητέρες των παιδιών είχαν ιστορικό κλινικής κατάθλιψης και οι μισές δεν είχαν ψυχιατρικό ιστορικό. Για τη μέτρηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την ανταμοιβή, τα παιδιά έπαιξαν ένα βιντεοπαιχνίδι στο οποίο μάντευαν ποια από τις δύο πόρτες περιείχε ένα κρυφό κουπόνι ενώ υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI). Η κατάθλιψη μπορεί να διαταράξει την ικανότητα των γονέων για συναισθηματική κοινωνικοποίηση, μια διαδικασία με την οποία τα παιδιά μαθαίνουν από τις αντιδράσεις των γονιών τους στις συναισθηματικές τους αντιδράσεις.
Οι θετικές απαντήσεις κοινωνικοποίησης περιλαμβάνουν την αναγνώριση, τη μίμηση και την επεξεργασία, ενώ οι αρνητικές ή συναισθηματικά καταπραϋντικές απαντήσεις των γονέων μπορεί να είναι απορριπτικές, ακυρωτικές ή τιμωρητικές. Οι μητέρες που συμμετείχαν στη μελέτη συμπλήρωσαν ένα εκτενές ερωτηματολόγιο σχεδιασμένο για τη μέτρηση της συναισθηματικής κοινωνικοποίησης των γονέων, παρουσιάζοντας μια ντουζίνα περιστασιακές βινιέτες με θετικά συναισθήματα των παιδιών και συλλέγοντας τις αντιδράσεις των γονέων σε αυτά. Εντυπωσιακά, τα παιδιά με μητρικό ιστορικό κατάθλιψης ήταν πιο πιθανό να έχουν μειωμένη εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την ανταμοιβή στο VS, αλλά μόνο εάν οι μητέρες τους ανέφεραν λιγότερο ενθουσιώδεις και πιο καταπραϋντικές απαντήσεις στα θετικά συναισθήματα των παιδιών τους, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Σημασία των ευρημάτων
“Στη μελέτη μας, το ιστορικό κατάθλιψης των μητέρων από μόνο του δεν σχετιζόταν με τις αλλοιωμένες αποκρίσεις του εγκεφάλου στην ανταμοιβή σε παιδιά πρώιμης σχολικής ηλικίας. Αντίθετα, αυτό το ιστορικό είχε επίδραση στις εγκεφαλικές αποκρίσεις των παιδιών μόνο σε συνδυασμό με τη γονεϊκή συμπεριφορά των μητέρων, όπως η ικανότητα να αναγνωρίζουν, να μιμούνται ή να επεξεργάζονται τα θετικά συναισθήματα του παιδιού τους. Αυτά είναι ελπιδοφόρα νέα καθώς οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην καθοδήγηση των γονέων για να ενθαρρύνουν θετικά συναισθήματα στα παιδιά τους μπορεί να έχουν ισχυρό αντίκτυπο στην ανάπτυξη που σχετίζεται με την ανταμοιβή των παιδιών, ειδικά για οικογένειες παιδιών που μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω οικογενειακού ιστορικού κατάθλιψης”, ανέφερε ο Δρ Μόργκαν.
Ο Cameron Carter, MD, συντάκτης του Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging, δήλωσε: “Αυτή η σημαντική εργασία παρέχει ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς η κλινική νευροεπιστήμη μπορεί να αποκαλύψει νευρικούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την κατάθλιψη και να ανακαλύψει νέους δεσμούς που μπορεί να εξηγήσουν γιατί ένα άτομο έχει κατάθλιψη και ένα άλλο δεν έχει. Αυτοί οι σύνδεσμοι μας οδηγούν πέρα από την κλινική παρατήρηση και τη θεραπεία μόνο για να ανοίξουμε νέους δρόμους (όπως οι παρεμβάσεις γονέων) για την πρόληψη που μπορεί να προωθήσει την ανθεκτικότητα και την ευεξία.”