Από την έναρξη της πανδημίας, ίσως κανένα σύμπτωμα δεν ήταν στο επίκεντρο περισσότερο από την απώλεια όσφρησης. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά πιστεύεται ότι έως και το 96% των ασθενών με COVID-19 βιώνουν κάποια ή ολική απώλεια. Ωστόσο, συνήθως είναι προσωρινή. Οι περισσότεροι ανακτούν την αίσθηση μέσα σε εβδομάδες. Μελέτες έχουν προτείνει ότι η ανοσμία, ο ιατρικός όρος της πάθησης, είναι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για το εάν κάποιος έχει τον ιό από άλλα συμπτώματα όπως ο βήχας ή ο πυρετός. Οι ερευνητές εξακολουθούν να μην κατανοούν πλήρως πώς ο ιός προκαλεί απώλεια όσφρησης, αλλά υπάρχουν μερικές θεωρίες. “Η COVID είναι ένας ολοκαίνουργιος ιός, επομένως δεν έχουμε ακόμη όλες τις απαντήσεις”, δήλωσε ο Δρ. Raj Sindwani, ωτορινολαρυγγολόγος στην κλινική του Κλίβελαντ. “Κάποια στιγμή, μπορεί να ξέρουμε. Αλλά, αυτή την στιγμή, πραγματικά δεν ξέρουμε. Αυτές είναι οι καλύτερες εικασίες μας.”
Τύποι απώλειας οσμής
Υπάρχουν δύο τύποι απώλειας όσφρησης που βιώνουν οι άνθρωποι από την COVID-19: οξεία και χρόνια. Οξεία είναι όταν ένα άτομο έχει μολυνθεί με COVID και μπορεί να εμφανίζει άλλα συμπτώματα, όπως καταρροή ή βουλωμένη μύτη, τα οποία προκαλούν φλεγμονή των ρινικών οδών. “Τα σωματίδια που υποτίθεται ότι μυρίζετε πρέπει να περάσουν από τη μύτη σας και να πάνε στην οροφή της μύτης, όπου βρίσκονται οι νευρικές απολήξεις”, εξήγησε ο Sindwani. “Εάν η επένδυση είναι πρησμένη και έχετε υπερβολική παραγωγή βλέννας, προφανώς αυτά τα σωματίδια δεν πρόκειται να δημιουργήσουν και τη μύτη σας”. Μια χρόνια απώλεια όσφρησης συμβαίνει μετά την εκκαθάριση μιας λοίμωξης από τον COVID-19, αλλά, εβδομάδες ή μήνες αργότερα, ένα άτομο δεν έχει ανακτήσει την αίσθηση. “Υπάρχει κάποιο σημείο φλεγμονής στο νεύρο, βλάβη στο νεύρο, ό,τι κι αν έκανε αυτός ο ιός ενώ ήταν ενεργός και κατέστρεψε αυτές τις νευρικές απολήξεις”.
Ποιες είναι οι θεωρίες;
Μια θεωρία είναι ότι η γενετική παίζει ρόλο. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature Genetics διαπίστωσε ότι ένας ασθενής με COVID-19 με έναν τόπο ή μια συγκεκριμένη θέση ενός γονιδίου σε ένα χρωμόσωμα, κοντά σε δύο οσφρητικά (αίσθηση της όσφρησης) γονίδια συνδέθηκε με την ανοσμία. Ωστόσο, αυτός ο γενετικός παράγοντας κινδύνου αύξησε μόνο τις πιθανότητες απώλειας της όσφρησης κατά 11%, που σημαίνει ότι ορισμένοι άνθρωποι που είχαν τα γονίδια δεν έχασαν την όσφρησή τους και το αντίστροφο. “Υποδηλώνει ότι η γενετική συμβάλλει στον κίνδυνο, αλλά δεν υποδηλώνει ότι είναι η αιτία της απώλειας όσφρησης και, αν μη τι άλλο, υποδηλώνει ότι είναι ένας μικρός συντελεστής”, δήλωσε ο Δρ Τζάστιν Τέρνερ, αναπληρωτής καθηγητής ωτορινολαρυγγολογίας. “Επειδή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε αυτή τη μελέτη που έχουν αυτή τη γενετική μεταβλητότητα που δεν έχασαν την όσφρησή τους”.
Μια άλλη θεωρία, σύμφωνα με μια μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2020, είναι ότι η COVID-19 προκαλεί βλάβη σε ορισμένα κύτταρα, που ονομάζονται βλεφαρικά κύτταρα, που υποστηρίζουν και βοηθούν τους οσφρητικούς νευρώνες, οι οποίοι αναγνωρίζουν τις μυρωδιές. Πώς μπορούν οι ασθενείς με COVID-19 να ανακτήσουν την όσφρησή τους; Ο Sindwani είπε ότι είναι πολύ σπάνιο για ασθενείς με COVID-19 να μην ανακτήσουν την όσφρησή τους. Μελέτες υποδεικνύουν ότι μόνο το 5% περίπου των ασθενών εξακολουθεί να εμφανίζει ανοσμία μετά από έξι μήνες. Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούν να γίνουν για να προσπαθήσουμε να ανακτήσουμε αυτή την αίσθηση. Οι ιατρικές θεραπείες περιλαμβάνουν τη χρήση έκπλυσης με φυσιολογικό ορό για την αποστράγγιση της βλέννας και συνταγογραφούμενα σπρέι στεροειδών για τη μείωση της φλεγμονής.
Τι είναι η εκπαίδευση όσφρησης;
Οι ασθενείς μπορούν επίσης να υποβληθούν σε εκπαίδευση όσφρησης, που σημαίνει εκπαίδευση της μύτης ώστε να αναγνωρίζει ξανά τις μυρωδιές. Ακριβώς όπως υπάρχουν τα βασικά χρώματα — κόκκινο, κίτρινο και μπλε — υπάρχουν πρωταρχικές μυρωδιές: λουλουδένιες, φρουτώδεις, αρωματικές και ρητινώδεις, εξήγησε ο Sindwani. “Παίρνετε αρωματικά στικ, το βάζετε κάτω από τη μύτη σας, εισπνέετε για 15 έως 20 δευτερόλεπτα δύο φορές την ημέρα και σκέφτεστε τι μυρίζουν, για παράδειγμα, τα τριαντάφυλλα και προσπαθήστε να θυμηθείτε”, είπε. “Η σκέψη είναι ότι ο συνδυασμός οπτικών εικόνων με τις μυρωδιές αυτών των σωματιδίων μυρωδιάς μπορεί να ξεκινήσει για να λειτουργήσει.” Ο Turner είπε ότι πιστεύει ότι οι ιστορίες για την ανοσμία έχουν φέρει μια νέα εκτίμηση για την αίσθηση της όσφρησης στο ευρύ κοινό. “Τυπικά υποτιμούσαμε αυτή την αίσθηση γιατί μπορεί να μην εκτιμούμε ότι τη χρησιμοποιούμε τόσο πολύ στην καθημερινή μας λειτουργία. Δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό είναι μέχρι να χαθεί”.