Οmicron: Τρεις υποπαραλλαγές του στελέχους omicron του SARS-CoV-2 που κυκλοφορούν σήμερα -συμπεριλαμβανομένων δύο που αποτελούν σήμερα σχεδόν το 50% των αναφερόμενων λοιμώξεων COVID-19 στις ΗΠΑ- είναι καλύτερες στο να αποφεύγουν τα εξουδετερωτικά αντισώματα που παράγονται από εμβόλια και λοιμώξεις από ό,τι οι προηγούμενες εκδοχές του omicron, υποδηλώνει νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο Cell Host & Microbe. Για τη μελέτη τους, οι επιστήμονες εξέτασαν εξουδετερωτικά αντισώματα σε δείγματα ορού αίματος από εμβολιασμένους και από επαγγελματίες υγείας που είχαν εμβολιαστεί μία φορά ή είχαν μολυνθεί πρόσφατα έναντι διαφόρων υποπαραλλαγών που κυκλοφορούν. Τρεις υποπαραλλαγές ξεχώρισαν για την ανθεκτικότητά τους στην ανοσολογική απάντηση των αντισωμάτων: Οι BQ.1, BQ.1.1 και BA.2.75.2.
Οι BQ.1 και BQ.1.1 είναι υποπαραλλαγές των παραλλαγών BA.4/5 omicron που κυριαρχούν τους τελευταίους μήνες στις ΗΠΑ, και κάθε μία από αυτές αντιπροσωπεύει πλέον περίπου το ένα τέταρτο των τρεχουσών λοιμώξεων, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Η BA.2.75.2, μια μετάλλαξη της παραλλαγής BA.2 omicron, ήταν η καλύτερη από όλες τις παραλλαγές που δοκιμάστηκαν στο να αποφεύγει τα εξουδετερωτικά αντισώματα, αλλά επί του παρόντος αντιπροσωπεύει μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των αναφερόμενων ασθενειών στις Ηνωμένες Πολιτείες. “Σε γενικές γραμμές, οι υποπαραλλαγές BQ.1 και BQ.1.1 είναι πολύ καλύτερες σε σύγκριση με τις προηγούμενες παραλλαγές στο να αποφεύγουν την αντίδραση αντισωμάτων με τη μεσολάβηση αναμνηστικού – οι τίτλοι εξουδετερωτικών αντισωμάτων είναι σαφώς πολύ χαμηλότεροι. Και αυτές οι δύο παραλλαγές γίνονται κυρίαρχες”, δήλωσε η Shan-Lu Liu, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια ιολογίας στο Τμήμα Κτηνιατρικών Βιοεπιστημών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο. “Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση, ενώ ταξιδεύουμε και μαζευόμαστε κατά τη διάρκεια των διακοπών, ότι οι παραλλαγές του SARS-CoV-2 συνεχίζουν να εξελίσσονται”, δήλωσε η Liu, επίσης καθηγήτρια στο Τμήμα Μικροβιακών Λοιμώξεων και Ανοσίας. “Εάν εμβολιαστήκατε με το πρώτο αναμνηστικό πριν από έξι και πλέον μήνες, θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να κάνετε ένα δεύτερο αναμνηστικό, επειδή τα αντισώματα από ένα μόνο αναμνηστικό είναι πλέον πιθανώς πολύ χαμηλά για να είναι προστατευτικά”.
Παρόλο που το τρίτο αναμνηστικό, ένα επικαιροποιημένο δισθενές σκεύασμα, χορηγείται τώρα σε όσους είναι επιλέξιμοι, πάνω από το 48% του συνολικού πληθυσμού που δικαιούται αναμνηστικό δεν έχει λάβει ακόμη αναμνηστική δόση, σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC. Το εργαστήριο της Liu έχει δείξει προηγουμένως ότι μια αναμνηστική δόση COVID-19 παρείχε ισχυρή και ευρεία αντισωματική προστασία έναντι μιας σειράς παραλλαγών της υποομάδας omicron και ότι μια δεύτερη αναμνηστική δόση αποκατέστησε τον φθίνοντα αριθμό αντισωμάτων σε προστατευτικά επίπεδα. Για την τρέχουσα μελέτη, τα δείγματα ορού προήλθαν από επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που είχαν λάβει δύο δόσεις εμβολίου mRNA και μία αναμνηστική ένεση ή που είχαν μολυνθεί κατά τη διάρκεια ενός πρώιμου ή μεταγενέστερου κύματος omicron. Τα αποτελέσματα έδειξαν περίπου 20πλάσια μείωση των αντισωμάτων που δημιουργήθηκαν από το εμβόλιο και το μοναδικό αναμνηστικό και μπορούσαν να εξουδετερώσουν τις BQ.1 και BQ.1.1 σε σύγκριση με τα εξουδετερωτικά αντισώματα έναντι του αρχικού (μητρικού) ιού SARS-CoV-2. Ομοίως, τα επίπεδα (τίτλοι) εξουδετερωτικών αντισωμάτων, που δημιουργήθηκαν από τη μόλυνση κατά τη διάρκεια του κύματος BA.1 omicron, ήταν σημαντικά χαμηλότερα έναντι των υποπαραλλαγών BQ από ό,τι έναντι του γονικού ιού, ενώ οι τίτλοι αντισωμάτων έναντι των υποπαραλλαγών BQ που δημιουργήθηκαν από τη μόλυνση κατά τη διάρκεια του κύματος BA.4/5 δεν έφτασαν το επίπεδο ανίχνευσης. “Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι δεν μπορείτε να βασιστείτε στη φυσική μόλυνση για την προστασία από τις υποπαραλλαγές omicron που κυκλοφορούν σήμερα”, δήλωσε ο Liu, επίσης αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Ρετροϊών του Ohio State και συνδιευθυντής του προγράμματος Πρόγραμμα Ιών και Αναδυόμενων Παθογόνων (Viruses and Emerging Pathogens Program) στο Ινστιτούτο Λοιμωδών Νοσημάτων της πολιτείας του Ohio.
Η Liu και οι συνεργάτες της διεξήγαγαν μελέτες κυτταροκαλλιέργειας χρησιμοποιώντας ψευδοϊούς – έναν μη μολυσματικό ιικό πυρήνα που περιβάλλεται από διαφορετικές πρωτεΐνες αιχμής SARS-CoV-2 στην επιφάνεια, οι οποίες είναι δομημένες ώστε να ταιριάζουν με τις γνωστές παραλλαγές. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την ανίχνευση εξουδετερωτικών αντισωμάτων στα δείγματα αίματος λαμβάνει υπόψη τα διαφορετικά επίπεδα αντισωμάτων που παράγονται από τα άτομα. Σε αυτή τη μελέτη, ο συνεργάτης της πολιτείας του Ohio και συν-συγγραφέας Kai Xu δημιούργησε δομικά μοντέλα των μεμονωμένων αμινοξέων που έχουν αλλάξει από τις νεότερες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη spike, εντοπίζοντας μερικά μόρια-κλειδιά που οι υποπαραλλαγές έχουν αναδιατάξει έτσι ώστε να μπορούν να εμποδίσουν τα αντισώματα να συνδεθούν με τα ιικά σωματίδια. Αυτή η μοντελοποίηση έδειξε ότι ένα από αυτά τα αμινοξέα, που ονομάζεται N460K, επιτρέπει επίσης στα σωματίδια BQ.1 και BQ.1.1 να εισέρχονται πιο αποτελεσματικά στα κύτταρα του ξενιστή και να αναγκάζουν τα κύτταρα του ξενιστή να συγχωνεύονται μεταξύ τους, ένα βήμα στην ιική λοίμωξη που μπορεί να αυξήσει την παθογένεια – η οποία συμβάλλει στην έναρξη της νόσου, την εξέλιξη σε πιο σοβαρά συμπτώματα και τη μεταδοτικότητα της νόσου. “Από τη δική μου οπτική γωνία, αυτό αποτελεί αιτία ανησυχίας επειδή η αρχική παραλλαγή omicron δεν ήταν πολύ παθογόνος – δεν προκαλούσε καθόλου μεγάλη συγχώνευση κυττάρων”, δήλωσε η Liu. “Αλλά τώρα βλέπουμε μια τάση με αυτές τις νέες υποπαραλλαγές αυξημένης κυτταρικής σύντηξης, και αυτή η τάση θέτει τον ιό σε καλύτερη θέση για να προκαλέσει μόλυνση και παθογένεια”.
Μελέτες άλλων εργαστηρίων σχετικά με την παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων από το δισθενές αναμνηστικό υποδηλώνουν ότι το ενημερωμένο αναμνηστικό θα προσφέρει προστασία έναντι των νεότερων υποπαραλλαγών του omicron, δήλωσε η Liu. Όμως, η Liu έχει υποβάλει προς δημοσίευση μια εργασία σχετικά με μια άλλη υποπαραλλαγή που ονομάζεται XBB, μια ανασυνδυασμένη παραλλαγή που δημιουργήθηκε από την ανταλλαγή γενετικού υλικού μεταξύ δύο υποπαραλλαγών BA.2 omicron, η οποία παρουσιάζει αυτό που η ίδια αποκαλεί “εξαιρετική” αντίσταση στα εξουδετερωτικά αντισώματα που παράγονται από τον εμβολιασμό και την προηγούμενη μόλυνση. “Αυτός ο ιός μπορεί να κάνει απροσδόκητα πράγματα”, δήλωσε. “Πρέπει ακόμη να κάνουμε καλή δουλειά στην επιτήρηση και να παρακολουθούμε αυτές τις αναδυόμενες παραλλαγές που προκαλούν ανησυχία”. Πρόσθετοι συν-συγγραφείς, όλοι από την πολιτεία του Ohio, είναι οι Panke Qu, John Evans, Julia Faraone, Yi-Min Zheng, Claire Carlin, Mirela Anghelina, Patrick Stevens, Soledad Fernandez, Daniel Jones, Gerard Lozanski, Ashish Panchal, Linda Saif, Eugene Oltz και Richard Gumina.