Οι έφηβοι δεν είναι μικροί ενήλικες: Μέχρι πριν από περίπου 15 χρόνια, τα περισσότερα κατάγματα της κλείδας αφήνονταν να επουλωθούν με ελάχιστη ιατρική παρέμβαση. Αυτό άλλαξε μετά από μια μελέτη του 2007, η οποία ανέφερε καλύτερη λειτουργία του ώμου μετά από χειρουργική επέμβαση στερέωσης της πλάκας. Παρόλο που οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν ενήλικες, το ποσοστό της χειρουργικής θεραπείας αυξήθηκε στη συνέχεια σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Τώρα, μια μελέτη στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης καταδεικνύει ότι στους εφήβους, η αντιμετώπιση των καταγμάτων της κλείδας με χειρουργική επέμβαση ενέχει περισσότερους κινδύνους από τη μη χειρουργική θεραπεία και δεν φαίνεται να προσφέρει σαφή οφέλη σε σχέση με τη μη χειρουργική θεραπεία. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Αμερικανικό Περιοδικό Αθλητιατρικής The American Journal of Sports Medicine, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια άλλη αλλαγή στη φροντίδα των καταγμάτων της κλείδας στους εφήβους, τον υποπληθυσμό που πλήττεται περισσότερο από αυτόν τον τραυματισμό.
Από τα αναπάντητα ερωτήματα στα στοιχεία
Ενώ η μελέτη του 2007 έδειξε ότι οι ενήλικες που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση για κατάγματα κλείδας είχαν λιγότερες επιπλοκές, άφησε αναπάντητο το ερώτημα για τα αποτελέσματα των εφήβων. “Καθώς το εκκρεμές μετατοπίστηκε σε περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις για κατάγματα κλείδας, οι παιδοορθοπεδικοί δεν ήταν σίγουροι αν τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν εφαρμόσιμα στους έφηβους ασθενείς τους”, λέει ο Benton Heyworth, MD, του Παιδοορθοπεδικού Κέντρου της Βοστώνης. Η έλλειψη στοιχείων ειδικά για τους εφήβους έγινε η κινητήριος δύναμη πίσω από τη FACTS ‘Λειτουργία μετά από τραύμα και χειρουργική επέμβαση κατάγματος κλείδας σε εφήβους’ (Function after Adolescent Clavicle Fracture Trauma and Surgery), μια πολυκεντρική ομάδα μελέτης οκτώ παιδιατρικών νοσοκομείων, συμπεριλαμβανομένου του Boston Children’s. Με τη συγκέντρωση των δεδομένων τους, τα μέλη της ‘Λειτουργίας μετά από τραύμα και χειρουργικής επέμβασης κατάγματος κλείδας σε εφήβους’ FACTS απέκτησαν τη δυνατότητα να μελετήσουν μεγαλύτερες ομάδες εφήβων με κάταγμα κλείδας. Το πρωτόκολλο ενηλίκων αυξάνει τον κίνδυνο για τους εφήβους Η μελέτη-ορόσημο συνέκρινε τα αποτελέσματα της χειρουργικής και της μη χειρουργικής θεραπείας για κατάγματα κλείδας σε ασθενείς ηλικίας μεταξύ 10 και 18 ετών (η μελέτη έλαβε στη συνέχεια ερευνητικό βραβείο από την Παιδοορθοπαιδική Εταιρεία της Βόρειας Αμερικής (POSNA)).
Καθένας από τους 416 συμμετέχοντες στη μελέτη είχε λάβει θεραπεία για ένα πλήρως μετατοπισμένο κάταγμα της κλείδας στο μέσο του άξονα σε ένα από τα οκτώ νοσοκομεία λειτουργίας μετά από τραύμα και χειρουργικής επέμβασης κατάγματος κλείδας σε εφήβους FACTS. Εντός αυτής της ομάδας, 282 ασθενείς συμπλήρωσαν μακροχρόνιες έρευνες παρακολούθησης: 88 είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση και 194 είχαν αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργική επέμβαση. Δύο χρόνια μετά τη θεραπεία, τα αποτελέσματα που ανέφεραν οι ασθενείς και στις δύο ομάδες δεν έδειξαν καμία διαφορά στη λειτουργία του ώμου, την ποιότητα ζωής, την ικανοποίηση ή την πρόληψη των επιπλοκών που συνήθως αναφέρονται στους ενήλικες. Η χειρουργική θεραπεία, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι εγκυμονούσε σημαντικά μεγαλύτερους κινδύνους για τους εφήβους. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση ανέφεραν: σημαντικά περισσότερες απροσδόκητες επακόλουθες χειρουργικές επεμβάσεις, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούσαν την αφαίρεση του εμφυτεύματος αφού το υλικό έγινε επώδυνο
σημαντικά περισσότερες κλινικά σημαντικές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένου του ερεθισμού του εμφυτεύματος και των προβλημάτων τραύματος
Η χειρουργική θεραπεία κόστισε επίσης περισσότερο. Μια σχετική, αδημοσίευτη μελέτη δείχνει ότι το κόστος της χειρουργικής θεραπείας των καταγμάτων της κλείδας σε εφήβους είναι 19 φορές υψηλότερο από τη μη χειρουργική θεραπεία.
Πώς διαφέρουν τα κατάγματα της κλείδας σε ενήλικες και εφήβους
Στους ενήλικες, οι δύο σημαντικότερες επιπλοκές της μη χειρουργικής θεραπείας είναι η μη επανένωση (το οστό δεν επουλώνεται) και η συμπτωματική κακή επανένωση (το οστό επουλώνεται εκτός ευθυγράμμισης και μειώνει την κινητικότητα και τη λειτουργία). Οποιοδήποτε από αυτά τα ζητήματα, τα οποία εμφανίζονται στο 15% και στο 10% των ενήλικων ασθενών αντίστοιχα, μπορεί να απαιτήσει χειρουργική επέμβαση. Στους εφήβους, αντίθετα, ο κίνδυνος αποτυχημένης επούλωσης του οστού είναι εξαιρετικά σπάνιος. Είτε υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση είτε όχι, λιγότερο από το 1% των εφήβων συμμετεχόντων στη μελέτη παρουσίασαν μη οστέωση και λιγότερο από το 2% παρουσίασαν κακή οστέωση. Επιπλέον, ακόμη και σε αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις, οι έφηβοι ασθενείς συχνά ανταποκρίθηκαν σε άλλες μη χειρουργικές παρεμβάσεις, όπως η φυσικοθεραπεία, και δεν χρειάστηκαν χειρουργική επέμβαση. “Λόγω της νεότερης ηλικίας τους, οι έφηβοι έχουν μεγαλύτερη ικανότητα επούλωσης και μεγαλύτερη ικανότητα να επιστρέψουν σε φυσιολογική λειτουργία σε υψηλά επίπεδα δραστηριότητας από ό,τι οι ενήλικες με παρόμοια κατάγματα”, λέει ο Heyworth. Με άλλα λόγια, τα πρωτόκολλα θεραπείας για το κάταγμα της κλείδας των ενηλίκων δεν ισχύουν απαραίτητα για τους εφήβους. Ωστόσο, η σύσταση ελάχιστης θεραπείας για ένα κάταγμα κλείδας μπορεί να απαιτεί ένα άλμα πίστης για πολλούς παιδοορθοπεδικούς χειρουργούς. “Δεν φαίνεται διαισθητικό όταν κοιτάζετε την ακτινογραφία ενός σπασμένου οστού”, λέει ο Heyworth. “Αλλά τώρα έχουμε την επιστήμη για να υποστηρίξουμε αυτή τη σύσταση: Τα κατάγματα της κλείδας των εφήβων θεραπεύονται γενικά εξίσου καλά χωρίς χειρουργική επέμβαση. Και, σε σύγκριση με τη χειρουργική θεραπεία, η μη χειρουργική θεραπεία ενέχει λιγότερους κινδύνους, γεγονός που ίσως είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για εμάς στη φροντίδα αυτών των νεαρών ασθενών”.