Φανταστείτε να μην μπορείτε να μείνετε σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ή να πρέπει να φορέσετε γάντια για να ανοίξετε το ψυγείο. Νέες γνώσεις και καλύτερη θεραπεία δίνουν ελπίδα σε ανθρώπους που πάσχουν από μια σπάνια ασθένεια κρυοπαγήματος. Για τους περισσότερους από εμάς, το να νιώθουμε λίγο κρύο δεν είναι μεγάλο θέμα. Αυτή είναι μια διαφορετική ιστορία για τους ανθρώπους που πάσχουν από μια σπάνια ασθένεια κρύου. Μπορούν να πονέσουν πολύ, να γίνουν αναιμικοί και να υποστούν σοβαρές βλάβες στην υγεία τους από το κρύο.
Ακόμη και μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία μπορούν να κάνουν την ασθένεια να επιδεινωθεί και πολλοί ασθενείς έχουν συμπτώματα ακόμα και όταν δεν κρυώνουν. Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι 100 άνθρωποι πάσχουν από αυτή την ασθένεια στη Νορβηγία. Τις περισσότερες φορές, η ασθένεια ανακαλύπτεται όταν οι ασθενείς είναι στα 70 τους, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ανακαλύπτεται σε άτομα ηλικίας έως και 40 ετών. Η ασθένεια ονομάζεται χρόνια νόσος των ψυχρών συγκολλητινών (CAD) και είναι μια ασθένεια του μυελού των οστών. Για πολύ καιρό, κανείς δεν το γνώριζε και δεν αναγνωρίστηκε ως ασθένεια. Ωστόσο, πρόσφατες ανακαλύψεις παρείχαν νέες γνώσεις για τα αίτια της και τώρα βρίσκεται στον κατάλογο ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
«Το γεγονός ότι τώρα γνωρίζουμε περισσότερα για τους μηχανισμούς πίσω από τη νόσο, τι συμβαίνει στο σώμα και γιατί, σημαίνει ότι οι ασθενείς μπορούν να λάβουν πιο στοχευμένη θεραπεία», λέει η Ulla Randen. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Κλινικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Όσλο. Οι ασθενείς συνήθιζαν να λαμβάνουν άλλες διαγνώσεις και θεραπείες. Δεδομένου ότι οι ερευνητές και οι κλινικοί γιατροί δεν γνώριζαν για τους μηχανισμούς πίσω από τη σπάνια ασθένεια του κρυολογήματος και δεν αναγνωρίστηκε ως ασθένεια, ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν οι ασθενείς.
Στο παρελθόν, οι ασθενείς είχαν διαγνωστεί λανθασμένα, με τα πάντα, από λέμφωμα έως αυτοάνοσα νοσήματα. Έλαβαν θεραπείες για αυτές τις διαγνώσεις. Ωστόσο, οι θεραπείες δεν πέτυχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα σε αυτούς τους ασθενείς. Οι θεραπείες έχουν επίσης μια σειρά από παρενέργειες. Λέει ο Ράντεν και προσθέτει: «Μερικοί ασθενείς δεν έλαβαν καμία απολύτως διάγνωση». Η Ulla Randen ήθελε λοιπόν να μελετήσει την κατάσταση και να καταλήξει στο τι έπασχαν οι ασθενείς. “Ανακαλύψαμε ότι αυτή η ασθένεια διαφέρει από γνωστές μορφές λεμφώματος και άλλους τύπους αντιδραστικών καταστάσεων. Συνεχίσαμε να περιγράψουμε και να επαναταξινομήσουμε την ασθένεια”, λέει.
Η ψύξη ενεργοποιεί τα αντισώματα στο αίμα
Πολλοί από εμάς μπορεί να έχουμε λίγα αντισώματα στο αίμα μας που ονομάζονται ψυχρές συγκολλητίνες. Ως επί το πλείστον, δεν προκαλούν προβλήματα. Ωστόσο, οι ασθενείς με ΣΝ έχουν πολλά τέτοια αντισώματα, κάτι που είναι μη φυσιολογικό. Στους ασθενείς, τα αντισώματα ενεργοποιούνται όταν το αίμα κρυώσει. Όταν συμβεί αυτό, το αίμα αρχίζει να πήζει ή να συγκολλάται, όπως ονομάζεται επίσης. «Όταν συμβαίνει αυτό, το αίμα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει μέχρι τα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία στα άκρα των δακτύλων, στα δάχτυλα των ποδιών, στα αυτιά και στην άκρη της μύτης. Αυτά τα μέρη του σώματος γίνονται λοιπόν μπλε-λευκά και επώδυνα επειδή δεν έχετε κυκλοφορία του αίματος εκεί», εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής.
Για όσους επηρεάζονται, μόνο μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία μπορούν να ενεργοποιήσουν αυτά τα αντισώματα. Μια μικρότερη πτώση της θερμοκρασίας, όπως η θερμοκρασία στο αίμα που πέφτει κάτω από τους 32 βαθμούς Κελσίου, μπορεί να είναι αρκετή. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν οι ασθενείς κρυώνουν, αλλά και υπό φυσιολογικές συνθήκες όταν το αίμα περνά από τα εξωτερικά μέρη του κεφαλιού, των χεριών και των ποδιών. Ως αποτέλεσμα, τα αντισώματα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα ακόμη και όταν δεν είναι ιδιαίτερα κρύο. «Εξετάσαμε τα δείγματα αίματος και μυελού των οστών ασθενών στη Νορβηγία και βρήκαμε ότι όλοι είχαν μια ομάδα ανοσοκυττάρων που παράγουν αυτά τα αντισώματα», λέει η Ulla Randen.