Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η πιο συχνή κακοήθεια του γυναικείου γεννητικού συστήματος. Όταν η νόσος βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, η πιθανότητα ίασης των ασθενών είναι πολύ μεγάλη. Σε αυτό το πλαίσιο, κεντρικό ρόλο έχει η αποτελεσματική χειρουργική αντιμετώπιση.
Ποιοι είναι οι στόχοι της χειρουργικής αντιμετώπισης της νόσου;
Στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η σταδιοποίηση της νόσου, δηλαδή ο καθορισμός της έκτασής της. Η ολική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή), των σαλπίγγων και των ωοθηκών αποτελούν τη βάση της χειρουργικής αντιμετώπισης. Αν και η νόσος συνηθέστερα περιορίζεται στη μήτρα (στάδιο Ι), ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του όγκου, ο κίνδυνος λεμφαδενικών μεταστάσεων σε ορισμένες ασθενείς είναι υπαρκτός. Δυστυχώς, όμως, οι απεικονιστικές εξετάσεις προεγχειρητικά (π.χ. μαγνητική τομογραφία) δεν πετυχαίνουν πάντα να τις αναδείξουν. Ως αποτέλεσμα αυτού, η αφαίρεση των λεμφαδένων στη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για διερεύνηση πιθανών μεταστάσεων είναι πολλές φορές επιβεβλημένη.
Πώς γίνεται σήμερα ο έλεγχος των λεμφαδενικών μεταστάσεων στα μεγαλύτερα ογκολογικά κέντρα;
Στο παρελθόν, οι γυναικολόγοι – ογκολόγοι κατέφευγαν στη συστηματική αφαίρεση των πυελικών και παραορτικών λεμφαδένων για τον αποκλεισμό της ύπαρξης μεταστάσεων. Με αυτόν τον τρόπο, αυξάνονταν πολύ οι κίνδυνοι διεγχειρητικών και απώτερων επιπλοκών, με κυριότερη την εμφάνιση λεμφοιδήματος. Επιπλέον, η σύγχρονη βιβλιογραφία έδειξε πως αυτές οι επεμβάσεις δεν συνδέονταν με μεγαλύτερη επιβίωση. Γι’ αυτούς τους λόγους, οι ασθενείς που δεν έχουν νόσο με πολύ επιθετικά χαρακτηριστικά αντιμετωπίζονται στα μεγαλύτερα ογκολογικά κέντρα των ΗΠΑ με την τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού. Με βάση την εκτεταμένη μας πείρα στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, αυτή η τεχνική εφαρμόζεται πλέον και στην Ελλάδα, στην Αθήνα.
Ποια είναι η αξία του λεμφαδένα-φρουρού;
Η τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού στηρίζεται στη διεγχειρητική ανεύρεση του πρώτου λεμφαδένα που δέχεται λέμφο από τον όγκο και επομένως έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι προσβεβλημένος επί λεμφαδενικών μεταστάσεων. Μετά την αφαίρεσή του, ο λεμφαδένας-φρουρός τυγχάνει επεξεργασίας με ειδικό τρόπο, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζονται ακόμα και μεταστάσεις με τη μορφή μεμονωμένων καρκινικών κυττάρων. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να διαγιγνώσκονται περισσότερες μεταστάσεις στους λεμφαδένες, παρότι αφαιρείται μικρότερος αριθμός τους. Με άλλα λόγια, αυξάνεται έτσι κατά πολύ η ακρίβεια στη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου, ενώ περιορίζονται οι επιπλοκές της.
Πώς εντοπίζεται ο λεμφαδένας-φρουρός στη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης;
Στις μέρες μας, για τον εντοπισμό του λεμφαδένα-φρουρού στον καρκίνο του ενδομητρίου, χρησιμοποιείται η χρωστική ICG (indocyanine green). Δεδομένου, όμως, πως αυτή δεν φαίνεται στο ανθρώπινο μάτι, απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρήση της είναι η ύπαρξη ειδικής κάμερας που να την αναγνωρίζει. Αυτό διασφαλίζεται με τη ρομποτική χειρουργική με το σύστημα DaVinci Xi, λόγω της ενσωματωμένης κάμερας Firefly που διαθέτει.