Τα πλαστικά είναι παντού. Αν και, θεωρητικά, μεγάλο μέρος τους μπορεί να ανακυκλωθεί, η πλειονότητά τους καταλήγει σε χωματερές ή χειρότερα σε υδάτινα ρεύματα και θαλάσσια οικοσυστήματα. Αρκετές μελέτες έχουν βρει στοιχεία πλαστικών στο ανθρώπινο σώμα. Η αποκάλυψη ήρθε αφότου οι επιστήμονες εντόπισαν πλαστικά πρόσθετα όπως η δισφαινόλη Α (BPA) και οι φθαλικές ενώσεις στα ανθρώπινα ούρα. Οι ερευνητές έχουν επίσης βρει μικροπλαστικά σε ανθρώπινα κόπρανα. Ωστόσο, μέχρι τώρα, καμία δημοσιευμένη μελέτη δεν έχει εξετάσει άμεσα την επίδραση αυτών των μικροσκοπικών πλαστικών στην ανθρώπινη υγεία.
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environment International, ερευνητές στην Ολλανδία ανέπτυξαν μια μέθοδο ανάλυσης ανθρώπινου αίματος για την ανίχνευση μικροπλαστικών. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν αυτή τη μέθοδο για να αναλύσουν το αίμα 22 υγιών εθελοντών.
Μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια
Τα μικροπλαστικά είναι κηλίδες πλαστικού, μικρότερες από 5 m και πολλά είναι αόρατα με γυμνό μάτι. Υπάρχουν δύο τύποι μικροπλαστικών: τα πρωτογενή μικροπλαστικά και τα δευτερεύοντα μικροπλαστικά. Τα πρώτα είναι τα σωματίδια που χρησιμοποιούνται σε ορισμένα καλλυντικά και τα δεύτερα προέρχονται από προϊόντα διάσπασης μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων.
Πολλές ανησυχίες για τα μικροπλαστικά είχαν επικεντρωθεί στο παρελθόν στην επίδρασή τους στο θαλάσσιο περιβάλλον και πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί, όπως τα ψάρια και τα οστρακοειδή, έχει βρεθεί ότι περιέχουν μικροπλαστικά. “Είναι πολύ πιθανό, δεδομένης της επικράτησης των μικροπλαστικών στον αέρα, το νερό, την άγρια ζωή, την τροφική αλυσίδα, να εισέλθουν επίσης στο ανθρώπινο σώμα, αλλά οι τεχνικές δυσκολίες μέτρησης μικροπλαστικών σωματιδίων στο ανθρώπινο σώμα το καθιστούν δύσκολο να το επιβεβαιώσουμε.”, λέει η καθηγήτρια οικοτοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, Tamara Galloway.
Μια καινοτόμος μέθοδος ανίχνευσης
Για τη νέα μελέτη, οι ερευνητές αναζήτησαν σωματίδια που θα μπορούσαν να απορροφηθούν από τις μεμβράνες του ανθρώπινου σώματος. Διήθησαν το αίμα για να συλλέξουν τυχόν πλαστικά σωματίδια μεταξύ 700 nm και 500.000 nm. Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε μόλυνση από πλαστικό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν φίλτρα από ίνες γυαλιού.
Οι ερευνητές αναζήτησαν πέντε κοινά πλαστικά:
- πολυ(μεθυλακρυλικός μεθυλεστέρας) (PMMA), που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική και άλλες ιατρικές εφαρμογές
- πολυπροπυλένιο (PP), που χρησιμοποιείται συνήθως για συσκευασίες και υφάσματα
- πολυμερισμένο στυρόλιο (PS), που χρησιμοποιείται για ελαφριές συσκευασίες
- πολυαιθυλένιο (PE), το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο πλαστικό, που χρησιμοποιείται για σακούλες μεταφοράς, μεταξύ πολλών άλλων
- τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET), που χρησιμοποιείται ευρέως σε υφάσματα και δοχεία τροφίμων και ποτών
Τα δείγματα από τα φίλτρα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία με διπλή πυρόλυση για να παραχθούν χρωματογραφήματα από τα οποία οι επιστήμονες μπορούσαν να αναγνωρίσουν το περιεχόμενο. «Μέθοδοι ανθρώπινης βιοπαρακολούθησης για τη μέτρηση των πρόσθετων πλαστικών είναι διαθέσιμες εδώ και αρκετά χρόνια […] Αλλά η μέτρηση μικροπλαστικών, ειδικά στο μικρό μέγεθος που πιθανόν να κυκλοφορεί στα αιμοφόρα αγγεία (<7 μικρά), είναι πολύ δύσκολη», είπε η Galloway.
Πλαστικό στο μεγαλύτερο μέρος του αίματος
Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των δειγμάτων αίματος περιείχαν μια μετρήσιμη μάζα πλαστικών σωματιδίων. Οι ερευνητές βρήκαν PET – από το οποίο κατασκευάζονται τα περισσότερα μπουκάλια ποτών – στο αίμα περισσότερων από τους μισούς εθελοντές που εξετάστηκαν. Δεν ανίχνευσαν ΡΡ σε κανένα από τα δείγματα, αλλά βρήκαν τουλάχιστον 3 διαφορετικούς τύπους πλαστικού σε ορισμένα δείγματα αίματος.
Πιθανές επιπτώσεις στην υγεία
Οι ερευνητές προτείνουν διάφορους τρόπους με τους οποίους τα πλαστικά μπορεί να έχουν εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος – μέσω αέρα, τροφής, νερού, προϊόντων προσωπικής φροντίδας όπως οδοντόκρεμα και lip gloss, κα. Το τι συμβαίνει με τα μικροπλαστικά μόλις εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος είναι ασαφές. Μελέτες in vitro έχουν δείξει τις επιδράσεις των μικροπλαστικών στα κύτταρα.
Μια πρόσφατη μελέτη στη Γερμανία διαπίστωσε ότι τα μικροπλαστικά σωματίδια μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τις λιπιδικές μεμβράνες και να επηρεάσουν τη λειτουργία τους. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα μικροπλαστικά είχαν πολλές επιπτώσεις στα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένου του κυτταρικού θανάτου.
Η νεότερη μελέτη βασίστηκε σε ένα μέγεθος δείγματος μόνο 22 ατόμων, επομένως οι συγγραφείς τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα: «Απομένει να καθοριστεί εάν πλαστικά σωματίδια υπάρχουν στο πλάσμα ή μεταφέρονται από συγκεκριμένους τύπους κυττάρων». Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι «[εί]ναι επιστημονικά εύλογο ότι τα πλαστικά σωματίδια μπορεί να μεταφερθούν σε όργανα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος».
Τι επιπτώσεις μπορεί να επιφέρει αυτό στα όργανα παραμένει, μέχρι στιγμής, άγνωστο.