Μια νέα ανάλυση ανθρώπων που υπέστησαν διαφορετικούς τύπους απώλειας σχέσης διαπίστωσε ότι αυτές οι εμπειρίες συνδέονταν με διαφορετικά πρότυπα βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης αίσθησης ελέγχου μετά την απώλεια. Η Eva Asselmann του Πανεπιστημίου Υγείας και Ιατρικής του HMU στο Πότσνταμ της Γερμανίας και η Jule Specht του Humboldt-Universität zu Berlin, Γερμανία, παρουσιάζουν αυτά τα ευρήματα στο PLOS ONE στις 3 Αυγούστου 2022.
Τι γίνεται όταν χάνεις τον έλεγχο;
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι η μεγαλύτερη αίσθηση του προσωπικού ελέγχου στη ζωή κάποιου συνδέεται με καλύτερη ευημερία και καλύτερη υγεία. Οι ρομαντικές σχέσεις συνδέονται στενά με τον αντιληπτό έλεγχο. Για παράδειγμα, τα στοιχεία υποδηλώνουν μια σύνδεση μεταξύ του αντιληπτού ελέγχου και της καλύτερης ικανοποίησης από τη σχέση. Ωστόσο, λιγότερα είναι γνωστά για το πώς η απώλεια μιας σχέσης μπορεί να συνδεθεί με αλλαγές στον αντιληπτό έλεγχο.
Για να ρίξουν νέο φως, οι Asselmann και Specht ανέλυσαν δεδομένα από τρία χρονικά σημεία σε μια μελέτη πολλών δεκαετιών για τα νοικοκυριά στη Γερμανία. Συγκεκριμένα, χρησιμοποίησαν αποτελέσματα ετήσιων ερωτηματολογίων από το 1994, το 1995 και το 1996 για να αξιολογήσουν τις αλλαγές στον αντιληπτό έλεγχο για 1.235 άτομα που βίωσαν χωρισμό από τον σύντροφό τους, 423 που χώρισαν και 437 των οποίων οι σύντροφοι απεβίωσαν. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου υποδηλώνει ότι, συνολικά, τα άτομα που βίωσαν τον χωρισμό από τον σύντροφό τους παρουσίασαν πτώση στον αντιληπτό έλεγχο τον πρώτο χρόνο μετά τον χωρισμό, αλλά ακολουθούμενη από σταδιακή αύξηση τα επόμενα χρόνια.
Μετά τον χωρισμό, οι γυναίκες είχαν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να παρουσιάσουν πτώση στην αίσθηση ελέγχου, ενώ οι νεότεροι είχαν αυξημένη αίσθηση ελέγχου σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους. Τα άτομα των οποίων οι σύντροφοι απεβίωσαν είχαν συνολική αύξηση στον αντιληπτό έλεγχο κατά το πρώτο έτος μετά την απώλεια, ακολουθούμενη από συνεχή ώθηση στον αντιληπτό έλεγχο σε σύγκριση με την περίοδο πριν από το θάνατο. Ωστόσο, σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους, οι νεότεροι βίωσαν πιο επιζήμιες συνέπειες του θανάτου συντρόφου στην αίσθηση ελέγχου τους. Η ανάλυση δεν βρήκε καμία σχέση μεταξύ του διαζυγίου και του αντιλαμβανόμενου ελέγχου.
Οι ερευνητές ζητούν μελλοντικές έρευνες για την παρακολούθηση ατόμων που δεν έχουν βιώσει ακόμη απώλεια σχέσης και να αξιολογήσουν τις αλλαγές στον αντιληπτό έλεγχο όταν συμβαίνει απώλεια. Ζητούν επίσης έρευνα για τους μηχανισμούς που διέπουν τις αλλαγές μετά την απώλεια στον αντιληπτό έλεγχο. Οι συγγραφείς προσθέτουν: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι μερικές φορές αναπτύσσονται από στρεσογόνες εμπειρίες — τουλάχιστον όσον αφορά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας.
Στα χρόνια μετά την απώλεια ενός ρομαντικού συντρόφου, οι συμμετέχοντες στη μελέτη μας πείθονταν όλο και περισσότερο για την ικανότητά τους να επηρεάζουν τη ζωή και το μέλλον τους με τη δική τους συμπεριφορά. «Η εμπειρία τους τους έδωσε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες και να διαχειριστούν τη ζωή τους ανεξάρτητα, κάτι που τους επέτρεψε να αναπτυχθούν».