Καρκίνος του Προστάτη: Προκλινικές δοκιμές έδειξαν ότι ο ιός ζίκα μπορεί να αναστείλει την εξάπλωση του καρκίνου του προστάτη, γεγονός που υποδηλώνει την πιθανή χρήση του για τη θεραπεία της νόσου. Ωστόσο, μια νέα μελέτη από ερευνητές του Κρατικού Πανεπιστημίου Campinas (UNICAMP) στην Πολιτεία Σάο Πάολο της Βραζιλίας δείχνει ότι ο ζίκα μπορεί να προκαλέσει μια επίμονη φλεγμονώδη διαδικασία σε υγιή επιθηλιακά κύτταρα και να βλάψει το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα. Οι ερευνητές ανέλυσαν τις επιδράσεις του ιού σε καρκινικά και υγιή κύτταρα, αναφέροντας τα ευρήματά τους σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό για την Έρευνα του Πρωτεώματος (Journal of Proteome Research).
Μετά το ξέσπασμα του ζίκα το 2015 στη Βραζιλία, μια ομάδα στο UNICAMP με επικεφαλής τον καθηγητή Rodrigo Ramos Catharino άρχισε να μελετά τις επιδράσεις του ζίκα σε βιορευστά όπως το σάλιο, ο ορός και το σπέρμα, καθώς και να διερευνά αν τα κύτταρα του προστάτη θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως δεξαμενή του ιού. Το 2019, ανακάλυψαν ότι αδρανοποιημένοι ιοί ζίκα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία όχι μόνον όγκων των νεύρων, όπως το γλοιοβλάστωμα, αλλά και του καρκίνου του προστάτη. Αν και άλλες μελέτες είχαν υποδείξει ότι ο ζίκα πολλαπλασιάζεται εύκολα σε υγιή επιθηλιακά κύτταρα του προστάτη και σε ανθρώπινα κύτταρα αδενοκαρκινώματος του προστάτη, χρειαζόταν περισσότερη έρευνα για να αναλυθούν οι μηχανισμοί της επίμονης μόλυνσης από τον ιό και οι συνέπειές της στον μεταβολισμό των κυττάρων. “Θέσαμε ως στόχο να συγκρίνουμε τους δύο φαινότυπους, τον καρκινικό και τον φυσιολογικό, δεδομένου ότι και οι δύο είναι παρόντες στον καρκίνο του προστάτη, και έπρεπε να γνωρίζουμε πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι η μόλυνση”, δήλωσε ο Jeany Delafiori, πρώτος συγγραφέας του άρθρου και επί του παρόντος βοηθός ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL) στη Γερμανία. Η μελέτη ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε ένα in vitro μοντέλο κυττάρων του προστάτη σε μια μεταβολωμική ανάλυση -μια ανάλυση όλων των προϊόντων του μεταβολισμού της μόλυνσης από τον ιό ζίκα. Τα μολυσμένα φυσιολογικά επιθηλιακά κύτταρα του προστάτη (PNT1a) και τα κύτταρα αδενοκαρκινώματος (PC-3) εκχυλίστηκαν, ιονίστηκαν και εγχύθηκαν σε ένα φασματογράφο μάζας υψηλής ανάλυσης, μια συσκευή που ταυτοποιεί ενώσεις μέσω του προσδιορισμού του μοριακού βάρους και καθορίζει τη δομή και τις χημικές ιδιότητες των μορίων. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων βασίστηκε στην έκθεση για πέντε, δέκα και 15 ημέρες μετά τη μόλυνση.
“Παρατηρήσαμε τις επιδράσεις στα κύτταρα PC-3 για τις πρώτες πέντε ημέρες και ελέγξαμε τα ευρήματά μας σε σχέση με εκείνα προηγούμενων μελετών που έδειχναν αντικαρκινική δράση”, δήλωσε ο Delafiori, σημειώνοντας ιδιαίτερα τις αντιπολλαπλασιαστικές λιπιδικές μεταβολές. Περισσότερα από αυτά τα κύτταρα πέθαιναν όσο προχωρούσε η έκθεση. “Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βάση για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη”, δήλωσε ο Catharino. Στην περίπτωση των κυττάρων PNT1a, η μόλυνση από ζίκα οδήγησε σε αξιοσημείωτες μεταβολικές μεταβολές, ιδίως όσον αφορά τα γλυκερολιπίδια, τα λιπαρά οξέα και τις ακυλοκαρνιτίνες κατά τη μεγαλύτερη περίοδο της μόλυνσης. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, οι επιδράσεις αυτές θα μπορούσαν να συνδεθούν με την αύξηση των μεταβολιτών του οξειδωτικού στρες που σχετίζονται με την καρκινογένεση, όπως η διτυροσίνη, η αμινοτυροσίνη και η υδροξυγουανοσίνη, έτσι ώστε η ίδια η μακροχρόνια θεραπεία να μπορεί να προκαλέσει υποτροπή του καρκίνου του προστάτη και η παρατεταμένη μόλυνση να συμβάλει στην κακοήθειά του υποβάλλοντας τα κύτταρα σε ακόμη περισσότερο στρες.
Περαιτέρω έρευνα
Έχοντας δείξει ότι ο ιός ζίκα μπορεί να δράσει στα καρκινικά κύτταρα του προστάτη, οι ερευνητές πρέπει τώρα να διεξάγουν περισσότερες μελέτες για να διερευνήσουν τις επιδράσεις του σε παρόμοια κύτταρα, προκειμένου να επιβεβαιώσουν την ανακάλυψη και να αναλύσουν τους παράγοντες που σχετίζονται με τον μεταβολισμό και την αντιγραφή. Παρόλο που η διαπίστωση ότι ο ζίκα μπορεί να έχει καρκινογόνα δράση σε υγιή επιθηλιακά κύτταρα του προστάτη θα μπορούσε να θεωρηθεί πλήγμα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι θετικό. “Όλα αυτά τα ερωτήματα ήταν σχετικά στο αρχικό στάδιο της έρευνάς μας, ώστε οι μελλοντικοί ασθενείς που θα επιλέξουν στο μέλλον μια θεραπεία αυτού του είδους να έχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες”, δήλωσε ο Catharino.