Καρκίνος: Θα μπορούσε η ανθρωπότητα να κερδίσει επιτέλους το πάνω χέρι στον πανάρχαιο αγώνα της κατά του καρκίνου; Οι πρόσφατες επιστημονικές και ιατρικές εξελίξεις έχουν προσθέσει πολλά νέα όπλα στο οπλοστάσιό μας, όπως εξατομικευμένη γονιδιακή θεραπεία, διαγνωστικές εξετάσεις τεχνητής νοημοσύνης, απλές εξετάσεις αίματος – και ενδεχομένως σύντομα εμβόλια. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καρκίνος ευθύνεται για σχεδόν 10 εκατομμύρια θανάτους – σχεδόν έναν στους έξι του παγκόσμιου συνόλου – το 2020. Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου σήμερα, δείτε μερικές από τις ελπιδοφόρες πρόσφατες εξελίξεις στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.
Ανοσοθεραπεία
Τα ανοσοθεραπευτικά φάρμακα, τα οποία διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα να εντοπίσει και να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα, αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες προόδους στη θεραπεία του καρκίνου την τελευταία δεκαετία. Με λιγότερες σοβαρές παρενέργειες σε σχέση με τη χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία είχε βαθιά επίδραση στη θεραπεία διαφόρων τύπων καρκίνου. Πριν από το 2010, το ποσοστό επιβίωσης για τα άτομα με σοβαρές περιπτώσεις καρκίνου του μελανώματος του δέρματος ήταν πολύ χαμηλό. Αλλά χάρη στα φάρμακα της ανοσοθεραπείας, ορισμένοι ασθενείς μπορούν πλέον να ζήσουν για 10 χρόνια ή και περισσότερο. Ωστόσο, δεν ανταποκρίνονται όλοι οι όγκοι στην ανοσοθεραπεία, η οποία έχει τις δικές της παρενέργειες. “Βρισκόμαστε μόνο στην αρχή της ανοσοθεραπείας”, δήλωσε ο Bruno Quesnel, διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Γαλλίας. Ο Pierre Saintigny, ογκολόγος στο κέντρο καρκίνου Leon Berard της Γαλλίας, δήλωσε ότι τα διάφορα είδη ανοσοθεραπείας θα πρέπει να συνδυάζονται “όσο το δυνατόν πιο έξυπνα”. “Με την ανοσοθεραπεία, έχουμε ανέβει ένα επίπεδο στη θεραπεία του καρκίνου, αλλά πρέπει να ληφθούν ακόμη μέτρα για όλους τους ασθενείς που δεν επωφελούνται από αυτήν”, πρόσθεσε.
Θεραπεία CAR–T
Η θεραπεία CAR-T περιλαμβάνει τη λήψη των Τ-κυττάρων από το αίμα ενός μεμονωμένου ασθενούς και την τροποποίησή τους σε ένα εργαστήριο. Στη συνέχεια, τα Τ-κύτταρα, τα οποία αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, εγχέονται ξανά στον ασθενή, νεοεκπαιδευμένα ώστε να στοχεύουν τα καρκινικά κύτταρα. Μια άλλη τεχνική που ονομάζεται αλλογενής CAR-T περιλαμβάνει τη λήψη των κυττάρων από ένα διαφορετικό, υγιές άτομο. Μέχρι στιγμής, οι θεραπείες CAR-T ήταν αποτελεσματικές κυρίως κατά ορισμένων ειδών λευχαιμίας και η διαδικασία παραμένει πολύ ακριβή.
Τεχνητή νοημοσύνη
Έχει αποδειχθεί ότι τα προγράμματα υπολογιστών που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη (AI) μπορούν να εντοπίζουν τον καρκίνο του εγκεφάλου και του μαστού από σαρώσεις ρουτίνας με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι οι άνθρωποι. Καθώς η έρευνα για την τεχνητή νοημοσύνη γνωρίζει άνθιση σε διάφορους τομείς, αναμένεται να διαδραματίσει αυξανόμενο ρόλο και σε άλλους τρόπους διάγνωσης του καρκίνου. “Χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, θα είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε ποιοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από συντομότερη θεραπεία”, δήλωσε ο Fabrice Andre, ογκολόγος του Ινστιτούτου Καρκίνου Gustave Roussy της Γαλλίας. Αυτό θα σημαίνει λιγότερες παρενέργειες για τους ασθενείς και μικρότερη επιβάρυνση του συστήματος υγείας.
Δοκιμές υγρής βιοψίας
Οι υγρές βιοψίες είναι σε θέση να ανιχνεύσουν τον καρκίνο στο DNA από μια απλή εξέταση αίματος, η οποία είναι ευκολότερη και λιγότερο επεμβατική από τις παραδοσιακές βιοψίες που απαιτούν απλό ιστό. Οι ταχύτερες και ευκολότερες εξετάσεις θα βοηθήσουν τους γιατρούς να εντοπίσουν και να δράσουν κατά του καρκίνου προτού αυτός προλάβει να εξαπλωθεί. Η νέα τεχνική χρησιμοποιείται πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες, “αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά ψευδώς θετικά αποτελέσματα”, δήλωσε ο Andre.
Εμβόλια
Εδώ και καιρό υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για την προστασία από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, και την ηπατίτιδα Β, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του ήπατος. Αλλά μετά από δεκαετίες αποτυχημένων προσπαθειών για ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου, έχουν αυξηθεί οι ελπίδες ότι η τεχνολογία mRNA που πρωτοπορεί για τα εμβόλια Covid-19 θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μια σημαντική ανακάλυψη στον καρκίνο. Τα εμβόλια που θεραπεύουν και όχι προλαμβάνουν τον καρκίνο ήταν τα πιο ελπιδοφόρα στην ανάπτυξη. Τον Δεκέμβριο, οι φαρμακοβιομηχανίες Moderna και Merck ανακοίνωσαν θετικά πρώιμα αποτελέσματα δοκιμών για το εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA για τη θεραπεία ασθενών με καρκίνο του δέρματος. Και τον περασμένο μήνα, η γερμανική φαρμακευτική εταιρεία BioNTech δήλωσε ότι 10.000 άτομα στη Βρετανία θα συμμετάσχουν σε δοκιμή για ένα εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο που θα προσαρμόζεται σε μεμονωμένους όγκους.
Ένας προσωπικός συνδυασμός
Ο Steven Le Gouill, επικεφαλής της νοσοκομειακής ομάδας στο Ινστιτούτο Curie της Γαλλίας, δήλωσε αισιόδοξος για το μέλλον της θεραπείας του καρκίνου. Ιδανικά, θα “συνδυάσουμε όλες αυτές τις προσεγγίσεις και τις νέες θεραπείες για να έχουμε ένα εξατομικευμένο σχέδιο για τον ασθενή”, είπε. “Έχουμε περάσει ένα ορόσημο στην κατανόηση του καρκινικού κυττάρου”, είπε. “Ο καρκίνος παραμένει μια δοκιμασία, αλλά έχει σημειωθεί πρόοδος – εκθετική”.