Ιλαρά: Ως ιατρικός οργανισμός, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) δεν είναι ξένος με την ιλαρά, η οποία αποτελεί εδώ και καιρό μια σοβαρή και συνεχή ανησυχία σε πολλά μέρη όπου δραστηριοποιούνται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ΓΧΣ. Ωστόσο, νέες προκλήσεις, όπως η διαταραχή των συστημάτων υγείας που προκαλείται από τον COVID-19, έχουν υπογραμμίσει τη σημασία της ιλαράς ως ανησυχίας για τη δημόσια υγεία. Μια πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων σε χώρες όπως ο Καναδάς από τις οποίες είχε σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί βοήθησε να επιστήσει νέα προσοχή σε αυτή την παλιά ασθένεια.
Ως ειδικοί που παρέχουν συμβουλές στους ΓΧΣ και υποστηρίζουν τους Καναδούς αξιωματούχους δημόσιας υγείας σχετικά με αναδυόμενες απειλές για την υγεία, βλέπουμε εδώ και χρόνια τις σοβαρές επιπτώσεις της ιλαράς σε ανθρωπιστικές κρίσεις και τον διαφαινόμενο κίνδυνο για την καναδική και παγκόσμια δημόσια υγεία. Ελπίζουμε ότι η εκ νέου προσοχή στον κίνδυνο και τις συνέπειες των εστιών ιλαράς στον Καναδά θα επεκταθεί και στη διασφάλιση της διάθεσης των πόρων που είναι απαραίτητοι για την αντιμετώπιση της ιλαράς οπουδήποτε χρειάζονται.
Ιλαρά στον Καναδά
Η ιλαρά είναι μια από τις πιο μολυσματικές ασθένειες που είναι γνωστές στην επιστήμη. Εννέα στα 10 ευπαθή άτομα θα μολυνθούν εάν εκτεθούν. Ευτυχώς, η ευρεία χρήση ενός εξαιρετικά αποτελεσματικού εμβολίου σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι προστατεύονται. Ο εμβολιασμός είναι ένα τόσο αποτελεσματικό εργαλείο που, στον Καναδά, η ιλαρά θεωρείται ότι έχει εξαλειφθεί από το 1998. Αυτό σημαίνει ότι τερματίστηκε η ενδημική μετάδοση. Όλα τα κρούσματα έκτοτε ήταν αποτέλεσμα εισαγωγής από αλλού στον κόσμο. Ωστόσο, το 2024 προκάλεσε στον Καναδά μια ανεπιθύμητη έκρηξη από το παρελθόν, με περισσότερα κρούσματα μέχρι στιγμής απ’ ό,τι στο σύνολο του 2023, σε πολλές επαρχίες. Ανησυχητικό είναι ότι ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν συνδεθεί με ταξίδια, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να συμβαίνει μετάδοση από την κοινότητα. Εν ολίγοις, η ιλαρά αναδεικνύεται ξανά ως πρόβλημα δημόσιας υγείας στον Καναδά. Ο κίνδυνος της ιλαράς και η παγκόσμια φύση της αναζωπύρωσής της υπογραμμίστηκε όταν η Δρ Theresa Tam, επικεφαλής δημόσιας υγείας του Καναδά, εξέδωσε μια προειδοποίηση στους Καναδούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό σχετικά με τον κίνδυνο της ιλαράς και την ανάγκη να ληφθούν προφυλάξεις, όπως η διασφάλιση ότι όλοι επαρκώς εμβολιασμένοι.
Ιλαρά σε ανθρωπιστικά περιβάλλοντα
Οποιαδήποτε έξαρση της ιλαράς προκαλεί πραγματική ανησυχία. Σε ανθρωπιστικά περιβάλλοντα, όπως αυτά όπου δραστηριοποιούνται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ΓΧΣ, που επιδεινώνονται από τις κακές συνθήκες διαβίωσης και τον υποσιτισμό, μπορεί να είναι καταστροφικό. Ενώ μπορεί να επηρεάσει τους ενήλικες, τα μικρά παιδιά διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο. Η ιλαρά μπορεί, και σκοτώνει, ακόμη και σε χώρες με καλούς πόρους, όπως ο Καναδάς. Οι σοβαρές μακροχρόνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν διανοητικές αναπηρίες που προκύπτουν από εγκεφαλίτιδα (πρήξιμο του εγκεφάλου) και απώλεια ακοής. Πριν από τον εκτεταμένο εμβολιασμό, η ιλαρά εκτιμήθηκε ότι ήταν η αιτία έως και 10% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας ακοής. Σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, παραμένει επίσης η κύρια αιτία τύφλωσης στα παιδιά. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της λοίμωξης από ιλαρά είναι ότι αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, αφήνοντας τους μολυσμένους ευάλωτους σε άλλες ασθένειες. Για αυτούς τους λόγους και όχι μόνο, ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς είναι μία από τις πρώτες προτεραιότητες για τις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ΓΧΣ σε ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ιδιαίτερα σε καταστάσεις όπου οι άνθρωποι εκτοπίζονται βίαια και ζουν σε συνθήκες συνωστισμού, όπως σε καταυλισμό. Το 2024, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βλέπουμε κρούσματα ιλαράς που σπάνε ρεκόρ σε ορισμένα από τα μέρη όπου εργάζονται οι ομάδες μας, όπως η βορειοανατολική Νιγηρία. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι ότι οι διαταραχές στα συστήματα υγείας κατά τη διάρκεια του COVID-19 επηρέασαν σοβαρά τους συνήθεις εμβολιασμούς στην παιδική ηλικία, οι οποίοι μειώθηκαν δραματικά σε όλο τον κόσμο: σχεδόν 40 εκατομμύρια παιδιά έχασαν μια δόση εμβολίου ιλαράς μόνο το 2021. Άλλες ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλιο, όπως η διφθερίτιδα, είδαν παρόμοια κενά στην εμβολιαστική κάλυψη. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ΓΧΣ ανταποκρίνονται επί του παρόντος στο μεγαλύτερο ξέσπασμα διφθερίτιδας στη Δυτική Αφρική.
Αυξανόμενη η επίδραση των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια
Αυτά τα κενά στην κάλυψη ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια δημόσια υγεία. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ΓΧΣ προειδοποιούμε για αυξανόμενα κρούσματα ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια σε μέρη όπου εργαζόμαστε, που έχουν σημαντικές επιπτώσεις για τους ανθρώπους που ζουν εκεί, αλλά και για την παγκόσμια δημόσια υγεία—συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων σε χώρες που είναι ευάλωτες σε εισαγόμενα κρούσματα, όπως ο Καναδάς. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνηγορούν υπέρ της διάθεσης περισσότερων πόρων για τους συμπληρωματικούς εμβολιασμούς, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά έως τουλάχιστον πέντε ετών που έχουν χάσει μερικά ή όλα τα συνήθη παιδικά τους εμβόλια έχουν την ευκαιρία να τα λάβουν. Οι κυβερνήσεις και άλλοι παγκόσμιοι χρηματοδότες υγείας κατανοούν γενικά γιατί οι παιδικοί εμβολιασμοί είναι σημαντικοί για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Ωστόσο, πολλοί άργησαν να αναγνωρίσουν γιατί είναι τόσο επείγον ή γιατί αποτελεί προτεραιότητα σε ανθρωπιστικά περιβάλλοντα.
Ένας λόγος είναι ότι πολλοί χρηματοδότες έχουν συνηθίσει να βλέπουν την ιλαρά ως ασθένεια που μπορεί να προληφθεί με συνήθεις παιδικούς εμβολιασμούς και δεν έχουν συνηθίσει να τη θεωρούν επείγουσα. Μια ασθένεια όπως ο Έμπολα θα προσελκύσει γενικά πολύ περισσότερο την προσοχή και τους πόρους τους από την ιλαρά, ακόμη και όταν επηρεάζονται οι ίδιες κοινότητες. Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων ιλαράς σε χώρες με υψηλότερο εισόδημα είναι ανεπιθύμητη. Μπορεί, ωστόσο, να αναζωπυρώσει την αναγνώριση της ιλαράς ως σοβαρής ανησυχίας για τη δημόσια υγεία και την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισής της και πρόληψής της παντού.