Φυματίωση: Οι περισσότεροι άνθρωποι πιθανώς συνδέουν τη φυματίωση με μια τρύπια σοφίτα στο Παρίσι του 19ου αιώνα. Αλλά στην πραγματικότητα, η φυματίωση δεν αποτελεί αρχαία ιστορία. Υπολογίζεται ότι 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από την ασθένεια σήμερα. Και κάθε χρόνο, περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν από αυτήν -κυρίως στο νότιο ημισφαίριο, σε χώρες όπως η Νότια Αφρική, η Ναμίμπια και η Μοζαμβίκη. Όμως, η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τη φυματίωση, συμπεραίνει μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Συστήματα στην Ανοσολογία. “Για πρώτη φορά, δείξαμε ότι η βιταμίνη D βελτιώνει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμά το βακτήριο της φυματίωσης, το Mycobacterium tuberculosis”, λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Martin Kongsbak-Wismann από το Ερευνητικό Κέντρο Ανοσολογίας του Δέρματος του Ιδρύματος LEO στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Μια ειδική ασθενής κατέστησε δυνατό για τους ερευνητές να αποδείξουν τη σύνδεση. Γεννήθηκε με μια μετάλλαξη που καθιστά τον οργανισμό της ανίκανο να ανταποκριθεί στη βιταμίνη D. Η μετάλλαξη παρατηρείται σε πολύ λίγους ανθρώπους και μόνο περίπου 200 περιστατικά της μετάλλαξης έχουν αναφερθεί παγκοσμίως. “Συγκρίναμε τα κύτταρα από τη γυναίκα ασθενή με κύτταρα από ασθενείς που είναι σε θέση να απορροφήσουν τη βιταμίνη D, και αυτό αποκάλυψε μια διαφορά μεταξύ των δύο. Είναι ευκολότερο για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών που είναι σε θέση να απορροφήσουν τη βιταμίνη D να καταπολεμήσουν τη φυματίωση. Στη γυναίκα ασθενή, η βιταμίνη D δεν κάνει τίποτα- ο οργανισμός της απλώς δεν ανταποκρίνεται σε αυτήν”, λέει ο Martin Kongsbak-Wismann. Σήμερα, η φυματίωση αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, αλλά στο παρελθόν, πολλοί ασθενείς με φυματίωση εισήχθησαν σε σανατόρια και τους ανάγκαζαν να ξαπλώνουν στον ήλιο. Αυτό προκαλούσε την αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης D. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές υποπτεύονταν εδώ και καιρό ότι η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της φυματίωσης, αλλά δεν είχαν άμεσες αποδείξεις, μέχρι τώρα.
Ευεργετική η χορήγηση βιταμίνης D σε άτομα που εκτίθενται σε λοίμωξη
Ο Martin Kongsbak-Wismann ελπίζει ότι η μελέτη μπορεί να προκαλέσει την προσοχή στο γεγονός ότι η θεραπεία με βιταμίνη D είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την πρόληψη και τη θεραπεία της φυματίωσης. “Ίσως είναι καλή ιδέα να χορηγείται βιταμίνη D σε άτομα που εκτίθενται σε μεγάλο βαθμό σε μόλυνση από φυματίωση, π.χ. στους πληθυσμούς συγκεκριμένων αφρικανικών χωρών. Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς τα διαφορετικά επίπεδα βιταμίνης D επηρεάζουν τον κίνδυνο μόλυνσης και τη σοβαρότητα της νόσου, τουλάχιστον δεν θα προκαλούσε αρνητικές παρενέργειες”, λέει. Ωστόσο, μπορείτε να αναπτύξετε φυματίωση ακόμη και αν παίρνετε συμπληρώματα βιταμίνης D. “Πρέπει να το δείτε με αυτόν τον τρόπο: Αν εκτεθείτε σε μόλυνση, το ανοσοποιητικό σας σύστημα θα προσπαθήσει να καταπολεμήσει τον Mtb. Και η βιταμίνη D θα ενισχύσει τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αλλά αν έχετε εισπνεύσει πολλά σωματίδια Mtb ή άλλα μέρη του ανοσοποιητικού σας συστήματος δεν λειτουργούν σωστά, μπορεί να εξακολουθείτε να αναπτύσσετε φυματίωση, ακόμη και αν τα επίπεδα της βιταμίνης D είναι φυσιολογικά. Επομένως, δεν πρόκειται για ένα “θαυματουργό φάρμακο”, αλλά είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει”, καταλήγει ο Martin Kongsbak-Wismann.
Πώς η βιταμίνη D ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα;
Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι η γυναίκα ασθενής παρήγαγε πολύ λίγες καθελικιδίνες, η οποία είναι μια φυσική τοξίνη που βρίσκεται στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος των πνευμόνων και είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της φυματίωσης. Στους περισσότερους ανθρώπους που μολύνονται από φυματίωση, τα βακτήρια της φυματίωσης επιτίθενται στα ανοσοποιητικά κύτταρα των πνευμόνων. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού καταπολεμούν τα βακτήρια τρώγοντάς τα. Όμως το βακτήριο της φυματίωσης έχει αναπτύξει διάφορους μηχανισμούς αποφυγής που μειώνουν την ικανότητα των ανοσοποιητικών κυττάρων να αφομοιώσουν και συνεπώς να σκοτώσουν το Mtb. “Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το βακτήριο της φυματίωσης έχει αναπτύξει έναν τρόπο να νανουρίζει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό επιτρέπει στην ασθένεια να κρύβεται μέσα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας την αόρατη σε άλλα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος”, εξηγεί ο Martin Kongsbak-Wismann. Σε αυτό το σημείο μπαίνει στο προσκήνιο η βιταμίνη D. Διότι η βιταμίνη D είναι σε θέση να εξουδετερώσει την υπνωτική επίδραση των βακτηρίων της φυματίωσης κάνοντας τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να παράγουν περισσότερη από την τοξίνη καθελικιδίνη. “Η καθελικιδίνη είναι σαν μια μικροσκοπική βελόνα που είναι σε θέση να τρυπήσει τα βακτήρια της φυματίωσης. Και όταν το κάνει, αποδυναμώνει την υπνωτική επίδραση του βακτηρίου στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό αποκαθιστά την ικανότητα των ανοσοποιητικών κυττάρων να σκοτώνουν τα βακτήρια της φυματίωσης”, λέει ο Martin Kongsbak-Wismann. “Μας εξέπληξε η επίδραση της βιταμίνης D. Σε ανοσοκύτταρα από υγιή άτομα ελέγχου, η βιταμίνη D βελτίωσε την ικανότητα των κυττάρων να καταπολεμούν το Mtb, ενώ στα ανοσοκύτταρα της ασθενούς γυναίκας δεν είδαμε καμία απόκριση στη βιταμίνη D. Αυτό δείχνει ότι η βιταμίνη D είναι το κλειδί για την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμά το Mtb και να προλαμβάνει τη φυματίωση”.