Οι επιστήμονες συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο ότι οι διαταραχές στο μικροβίωμα του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν το υπόλοιπο σώμα. Τέτοιες αλλαγές έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για άσθμα, ρευματοειδή αρθρίτιδα και σκλήρυνση κατά πλάκας. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 31 Μαΐου 2022, στο Cell Reports, η ερευνητική ομάδα διερεύνησε πώς η κολίτιδα, ή η χρόνια φλεγμονή του παχέος εντέρου, μπορεί να προκαλέσει εξουθενωτικές δερματικές παθήσεις που μοιάζουν με λοιμώξεις αλλά στην πραγματικότητα δεν περιέχουν παθογόνα του δέρματος.
«Αυτό που μάθαμε είναι ότι οι παράγοντες που εμπλέκονται στη φλεγμονή του εντέρου προκαλούν στην πραγματικότητα το δέρμα να αντιδρά διαφορετικά στα μικρόβια στα οποία έχει ήδη συνηθίσει», δήλωσε η δερματολόγος Tiffany Scharschmidt, MD, ανώτερη συγγραφέας της μελέτης. “Η σύνθεση των βακτηρίων στο δέρμα δεν άλλαξε. Αντίθετα, αυτό που άλλαξε ήταν η ανοσολογική απόκριση του δέρματος σε αυτά.” Η Scharschmidt πιστεύει ότι αυτή η ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση των δερματικών διαταραχών που σχετίζονται με την κολίτιδα.
Κανονικά, τα παθογόνα βακτήρια που εισβάλλουν στον οργανισμό καταπολεμούνται και αποβάλλονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά τα “καλά” μικροβιακά μέλη των μικροβιωμάτων του σώματος – που ονομάζονται “commensals” – γίνονται ανεκτά από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η ανοχή καθιερώνεται πολύ νωρίς κατά τη βρεφική ηλικία. Η Scharschmidt και η ομάδα της ήθελαν να κατανοήσουν καλύτερα πώς η διαταραχή του περιβάλλοντος ανοσοποιητικού μικροβιώματος στο έντερο μπορεί να εκτινάξει την ανοχή του σε ένα άλλο μακρινό όργανο, το δέρμα. Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται σε μια σειρά καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της κολίτιδας, που εμπίπτουν στις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (IBD).
Η έρευνα, με επικεφαλής τον τότε πτυχιούχο φοιτητή Geil Merana, Ph.D., επικεντρώθηκε ειδικά στην πρόκληση κολίτιδας σε ενήλικα ποντίκια και στην παρατήρηση του πώς ανταποκρίθηκαν το ανοσοποιητικό σύστημα και τα μικροβιώματα στο έντερο και το δέρμα. Η ομάδα διαπίστωσε ότι αυτό επέτρεψε στα ουδετερόφιλα, έναν τύπο φλεγμονώδους ανοσοποιητικού κυττάρου, να διεισδύσουν στο δέρμα. Στα ποντίκια, η εισβολή των ουδετερόφιλων, η οποία έχει επίσης παρατηρηθεί σε ανθρώπους με δερματικές διαταραχές που σχετίζονται με IBD, απαιτούσε τη δραστηριότητα ενός μορίου που ονομάζεται IL-1, μιας πρωτεΐνης που παίζει ρόλο στη ρύθμιση της ανοσοαπόκρισης.
Μια δεύτερη εντυπωσιακή ανακάλυψη ήταν ότι η κολίτιδα φαινόταν να αναιρεί την πρώιμη ανοχή σε συγκεκριμένα βακτήρια του δέρματος, οδηγώντας το ανοσοποιητικό σύστημα να ξεκινήσει φλεγμονώδεις αντιδράσεις εναντίον μικροβίων τα οποία προηγουμένως ανεχόταν. Η ικανότητα του σώματος να “ανέχεται” ένα είδος βακτηρίων διατηρείται εξισορροπώντας το έργο δύο τύπων κυττάρων του ανοσοποιητικού που έχουν αντίθετες λειτουργίες. Τα ρυθμιστικά κύτταρα Τ, ή Tregs, που προάγουν την ανεκτικότητα και τα Τ τελεστικά κύτταρα, που αμύνονται ενάντια σε μόρια ή μικρόβια που δεν ανήκουν στο σώμα. Η ανοχή προκύπτει όταν τα Tregs κρατούν υπό έλεγχο τα τελεστικά κύτταρα Τ.
Η ομάδα εξέτασε Τ κύτταρα που στοχεύουν το κοινό βακτήριο του δέρματος Staphylococcus epidermidis, το οποίο είναι συνήθως αβλαβές. Ανακάλυψαν ότι η κολίτιδα οδήγησε σε χαμηλότερη αναλογία Tregs προς Τ-ενεργά κύτταρα. Αυτό το έλλειμμα Treg, κατέληξαν, είναι αυτό που οδήγησε την προκύπτουσα φλεγμονή του δέρματος. Στη συνέχεια, οι ερευνητές προκάλεσαν κολίτιδα σε μια ομάδα ποντικών των οποίων τα Τ κύτταρα δεν ανταποκρίνονταν στην IL-1. Σε αντίθεση με την απόκριση των φυσιολογικών ποντικών, τα γενετικά τροποποιημένα ποντίκια δεν παρουσίασαν συσσώρευση ουδετερόφιλων στο δέρμα. Η αναλογία των δύο τύπων Τ κυττάρων δεν επηρεάστηκε και δεν εμφανίστηκε φλεγμονή.
Αυτά τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η IL-1 παίζει βασικό ρόλο στην ανατροπή της ισορροπίας ανοχής και τη φλεγμονώδη απόκριση, σύμφωνα με την Scharschmidt. Συνεπώς, οι θεραπείες που διατηρούν μια ισορροπημένη απόκριση των Τ-κυττάρων θα μπορούσαν να είναι ελπιδοφόρες για μελλοντική έρευνα και ανάπτυξη, σημείωσε η Scharschmidt. «Η κατανόηση του τι συμβαίνει στο δέρμα είναι ένα πρώτο βήμα προς νέους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος».